Author Topic: Articles By Bhisma Kukreti - श्री भीष्म कुकरेती जी के लेख  (Read 723986 times)

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1

    Gurkha Army in Khalanga Garhi (Nalapani Garhi)

                            Khalanga Campaign -9
     Anglo Nepalese War with   Reference to Gurkha Rule over Uttarakhand & Himachal -59
History of Gorkha /Nepal Rule over Kumaun, Garhwal and Himachal (1790-1815) -178   
             History of Uttarakhand (Garhwal, Kumaon and Haridwar) -701
                                         By: Bhishma Kukreti (A History Student)
           According to Captain Eden Vansittart (Notes on Gurkhas), there were   600 soldiers in Khalanga Garhi (Nalapani Garhi). While other scholars stated that there were 600 children, women, men and soldiers in Garhi and Parkhal of Nalapani. According to Premble, the numbers of soldiers would not be more than 300 in the Garhi.
         According to Williams and Walton, there were 300 -4000 Gurkha soldiers and Garhwali soldiers in Garhi. Minya Prem Singh and Archives of Tehri Riyasat also support that Garhwali soldiers were also there in sizable numbers. Atkinson informed that Gurkhas appointed Kumauni and Garhwali soldiers in the Army.
          Balbhadra was the commander of Gurkha soldiers of Khalanga Garhi. Balbhadra was son of daughter of  Amar Singh Thapa. Soldiers respected Balbhadra. After Nepalese war, Balbhadra  joined Ranjit Singh Army and he was having army of 800 Gurkha  , Kumauni and Garhwali soldiers.
  In history of Political and Military Transactions, Pricep writes that Amar Singh wrote letter from Malau after the Khalanga war that Out Khuka had so much power that less than Gurkha 500 soldiers destroyed 3 or 4 thousand British Army soldiers. Amar Singh wrote that there were less Old region Gurkha soldiers in Gurkha –Burkha Companies. Na dthere were Garhwali soldiers.
It means that Balbhadra had around 500 soldiers and had courage to fight with mighty British Army. 
 


Copyright@ Bhishma Kukreti Mumbai, India, bckukreti@gmail.com 29/8/2015
History of Garhwal – Kumaon-Haridwar (Uttarakhand, India) to be continued… Part -702
*** History of Gorkha/Gurkha /Nepal Rule over Kumaun, Garhwal and Himachal (1790-1815) to be continued in next chapter
(The History of Garhwal, Kumaon, Haridwar write up is aimed for general readers)
XX                    Reference

Atkinson E.T., 1884, 1886, Gazetteer of Himalayan Districts …
Hamilton F.B. 1819, An Account of Kingdom of Nepal and the territories
Colnol Kirkpatrik 1811, An Account of Kingdom of Nepal
Dr S.P Dabral, Uttarakhand ka Itihas part 5, Veer Gatha Press, Dogadda
Bandana Rai, 2009 Gorkhas,: The Warrior Race
Krishna Rai Aryal, 1975, Monarchy in Making Nepal, Shanti Sadan, Giridhara, Nepal
I.R.Aryan and T.P. Dhungyal, 1975, A New History of Nepal , Voice of Nepal
L.K Pradhan, Thapa Politics:
Gorkhavansavali, Kashi, Bikram Samvat 2021 
Derek J. Waller, The Pundits: British Exploration of Tibet and Central Asia page 172-173
B. D. Pande, Kumaon ka Itihas
Balchandra Sharma, Nepal ko Aitihasik Rup Rekha
Chaudhari , Anglo  –Nepalese Relations
Pande, Vasudha , Compares Histriographical Traditions of Gorkha Rule in Nepal and Kumaon
Pradhan , Kumar, 1991, The Gorkha Conquests , Oxford University  Press
Minyan Govrdhan Singh , History of Himachal Pradesh
A.P Coleman, 1999, A Special Corps
Captain Thomas Smith, 1852,Narrative of a Five Years Residence at Nepal Vol.1
Maula Ram/Mola Ram  , Ranbahadurchandrika and Garhrajvanshkavya
J B Fraser , Asiatic Research
Shyam Ganguli, Doon Rediscovered
Minyan Prem Singh, Guldast Tabarikh Koh Tihri Garhwal
Patiram Garhwal , Ancient and Modern
Tara Datt Gairola, Parvtiy Sanskriti
John Premble, Invasion of Nepal
Chitranjan Nepali, Bhimsen Thapa aur Tatkalin Nepal
Sanwal, Nepal and East India Company
Nagendra kr Singh, Refugee to Ruler
Saxena, Historical papers related to Kumaon
Paper Respecting Nepal War by East India Company (papers in Stock)

XXX
History Gurkha /Gorkha Rule over Garhwal, Kumaon, Uttarakhand; Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Pauri Garhwal, Udham Singh Nagar Kumaon, Uttarakhand; Sirmour Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Chamoli Garhwal, Nainital Kumaon, Uttarakhand; Kangara Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Rudraprayag Garhwal, Almora Kumaon, Uttarakhand; Baghat Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Tehri Garhwal, Champawat Kumaon, Uttarakhand; Punar Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Uttarkashi Garhwal, Bageshwar Kumaon, Uttarakhand;  Nahan Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Dehradun Garhwal, Pithoragarh Kumaon, Uttarakhand; History Himachal; 
Nepal Itihas, Garhwal Itihas, Kumaon Itihas, Himachal Itihas;  Gurkha/Gorkha ka Kumaon par  Adhikar Itihas , Gurkha/Gorkha Garhwal par Shasan Itihas;  Gurkha/Gorkha Rule in Kumaon, Garhwal Uttarakhand; History Gurkha/Gorkha  Rule in Himachal,



Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1

Best  Harmless Garhwali Literature Humor , Jokes ;  Garhwali Literature Comedy Skits  , Jokes ; Garhwali Literature  Satire , Jokes ;  Garhwali Wit Literature  , Jokes;  Garhwali Sarcasm Literature , Jokes ;  Garhwali Skits Literature  , Jokes;  Garhwali Vyangya   , Jokes;  Garhwali Hasya , Jokes;

                  डॉलर का मुकाबला प्याजै कीमत बढ़ोतरी  से भारतीय अर्थव्यवस्था खचपचाई


 -                 

                        चबोड़ , चखन्यौ , चचराट   :::   भीष्म कुकरेती   

-

             कुछ मैनौं  से डौलरक मुकाबला भारतीय प्याजौ कीमत बढ़न से भारतीय अर्थव्यवस्था खचपछै गे।  कॉंग्रेस उपाध्यक्ष राहुल बाबान नासिक दौरा पर बबाल करिक प्रधानमंत्री कु इस्तीफ़ा ईमेल से मांग। खबर च बल प्रधानमंत्री प्याज आयात का  वास्ता अफगानिस्तान , कजिकस्तान , पता नि कै कै अस्तान का दौंरा  पर छन धौं।   

           सब तै पता हूण चयेंद कि भारतीय प्याक आज इंडियन करेंसी च अर भारत मा प्याज की आवक -जावक से डौलर की कीमत उब -उंद हूंद।  अच्काल प्याज मा उछाला से डौलर मा गिरावट क्या आयि कि भारतीय निर्यातकों  की मौण खड्डा पुटुक बैठि गे।  प्याज डौलर से अधिक ह्वे गे याने भारतीय माल की लागत बढ़ी गे अर यां से भारतीय निर्यात लुढ़क गे। फेसबुक मा एक फेक इंटरव्यू मा भूतपूर्व वित्तमंत्री चिदंबरम न आजौ वित्त मंत्री पर डौलर लुढ़काणो अभियोग लगाई अर तुरंत ईमेल से इस्तीफा की मांग कार।  वित्तमंत्री ओनियन ग्रोइंग कंट्रीज असोसिएसन की बैठक  मा भाग लीणो इटली जयां छन जख वित्तमंत्री इटली से हिमालयन क्षेत्रों का वास्ता प्याज बीज निर्यात पर इटली सरकार से बि बात कारल।  वित्तमंत्री का बचाव मा टीवी चैनलों का विश्लेषक खुले आम चिदंबरम की खिल्ली उड़ाना छन।  यूँ बेपेंदी का विश्लेषकों कु बुलण च बल डॉलर लुढ़कणौ पैथर चिदंबरम का हाथ च किलै कि  यूपीए सरकारन जनवरी 2014 मा  डॉलर का तौळ से अडसारो (आधारभूत आडु ) हटै दे छौ।

           आरएसएस अपण मुख लुकाणो वास्ता नागपुर छोड़िक झारखंड का कै जंगळ मा अपण ऑफिस ली गेन ।  यूपीए सरकार का टैम पर जब डौलर की कीमत अळग गै   अर भारतीय प्याज की कीमत तौळ गै  तो संघ वळुन यीं घटना तै नेशनल शेम या  राष्ट्रीय लज्जा नाम दे छौ और जगा जगा नकली डौलर जळै छया।  लज्जा दिवस का दिन कथगा इ लज्जाजनक घटना ह्वे छै। आज प्याजै कीमत अळग च अर डौलर तौळ तो अब नेशनल प्राइड मा भयंकर उछाला ऐ गे किन्तु आयत - निर्यात घटण से दुसर किस्मौ नेसनल शेम शुरू ह्वे गे।  जथगा बि विदेशी अर्थशास्त्री एजेंसी छन सब फिर से 'शेम फॉर इण्डिया , शेम फॉर इण्डिया , भारत तो डूब गया ' जन इकॉनॉमिकल जुल्म प्रयोग करणा छन।  बिचारा भाजपाई प्रवक्ता शरम का मारा छुटि पर चलि गेन।  जब कॉंग्रेस का राज मा विदेशी अर्थशास्त्रीय  एजेंसी भारत का प्रतिकूल कुछ टिप्पणी लिख्दा छ तो  भाजपाई प्रवक्ता तुरंत मनमोहन जी से इस्तीफा मांगदा छा।  आज जब विदेशी एजेंसियां भारतीय आर्थिक स्थिति की थू थू करणा छन तो भाजपाई प्रवक्ताओं समज मा नी आणु कि मुक लुकाए जाय, मुक बंद करिक मूक रहे जाय  या भाजपा छोड़िक यूपीए मा भर्ती हुए जाव।

                हाँ भाजपाई प्रवक्ताओं का वास्ता एक सांस लीणो खबर , एक अर्धविरामी  खबर याने अच्छी खबर या ह्वे कि भारतीय मीडिया वळुन  इंदिरा मुखर्जी द्वारा शीना बोरा की हत्या तै नेसनल  मर्डर , मुल्काक हत्या याने  राष्ट्र हत्या घोषित कर दे अर पिछ्ला आठ दस दिन से टीवी अर अखबारों , साप्ताहिक पत्रिकाओं मा केवल अर केवल चौबीसों घंटा शीना मर्डर की छ्वीं , चर्चा , तहकीकात हूणि छन अर प्याज से प्रभावित , चीन से प्रभावित , भारतीय राजनीति से प्रभावित दुख्यरि अर्थ व्यवस्था की छ्वीं लगाण वळ क्वी नी बच्युं च तो भाजपाई वळु से क्वी बि भारतीय अर्थव्यवस्था का सवाल नी करणु च।  भाजपा वळ भगवान से प्रार्थना करणा छन कि इनि क्वी हैंक हाइ प्रोफाइल मर्डर केस समिण ऐ जावो तो हमारा टीआरपी आधारित पत्रकार वै मर्डर का पैथर लग्यां रावन अर मूल भूत  समस्याओं की बात कबि नि ह्वावो।

          प्याज अब जनता तै इ नी रूलाणु च अपितु निर्यातकों अर आयातकों तै बि रूलाणु च।  चीनन डौलर का मुकाबला अपण करेंसी  की कीमत कम क्या कार कि मेक  इन इण्डिया का सुपिन  बि चकनाचूर हूण लग गे।  अब भारत तै मेक इण्डिया की जगह अपण रुपया की कीमत घटाण पर ध्यान दीण पड़णु च।

          भारतै जनता का समाज मा नी आणु च कि जब भारतीय प्याज की कीमत डौलर का मुकाबला तौळ हूंद तो भी भारतीय अर्थव्यवस्था चरमरांदि अर जब प्याज की कीमत डौलर का मुकाबला अळग जांद तो भी भारतीय अर्थव्यवस्था डावांडोल हूंदी तो क्या करे जावो ? बिचारी जनता ? जब भारतीय पीचडी , डीएससी डिग्री धारी अर्थशास्त्री ही भारतीय अर्थसशास्त्र तै पिछ्ला अड़सठ साल से नि समजी सकिन तो जनता क्या ख़ाक समजलि ?

       


30/8  /15 ,Copyright@ Bhishma Kukreti , Mumbai India
*लेख की   घटनाएँ ,  स्थान व नाम काल्पनिक हैं । लेख में  कथाएँ , चरित्र , स्थान केवल व्यंग्य रचने  हेतु उपयोग किये गए हैं।
 Best of Garhwali Humor Literature in Garhwali Language  ; Best of Himalayan Satire in Garhwali Language Literature  ; Best of  Uttarakhand Wit in Garhwali Language Literature  ; Best of  North Indian Spoof in Garhwali Language Literature ; Best of  Regional Language Lampoon in Garhwali Language  Literature  ; Best of  Ridicule in Garhwali Language Literature  ; Best of  Mockery in Garhwali Language Literature    ; Best of  Send-up in Garhwali Language Literature  ; Best of  Disdain in Garhwali Language Literature  ; Best of  Hilarity in Garhwali Language Literature  ; Best of  Cheerfulness in Garhwali Language  Literature   ;  Best of Garhwali Humor in Garhwali Language Literature  from Pauri Garhwal  ; Best of Himalayan Satire Literature in Garhwali Language from Rudraprayag Garhwal  ; Best of Uttarakhand Wit in Garhwali Language from Chamoli Garhwal  ; Best of North Indian Spoof in Garhwali Language from Tehri Garhwal  ; Best of Regional Language Lampoon in Garhwali Language from Uttarkashi Garhwal  ; Best of Ridicule in Garhwali Language from Bhabhar Garhwal   ;  Best of Mockery  in Garhwali Language from Lansdowne Garhwal  ; Best of Hilarity in Garhwali Language from Kotdwara Garhwal  ; Best of Cheerfulness in Garhwali Language from Haridwar    ;
Garhwali Vyangya, Jokes  ; Garhwali Hasya , Jokes ;  Garhwali skits , Jokes  ; Garhwali short Skits, Jokes , Garhwali Comedy Skits , Jokes , Humorous Skits in Garhwali , Jokes, Wit Garhwali Skits , Jokes

                    स्वच्छ भारत  , स्वच्छ भारत , बुद्धिमान भारत!






Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1

                          Midnight Challenge

                                Khalanga Campaign -10
     Anglo Nepalese War with   Reference to Gurkha Rule over Uttarakhand & Himachal -60
History of Gorkha /Nepal Rule over Kumaun, Garhwal and Himachal (1790-1815) -179   
             History of Uttarakhand (Garhwal, Kumaon and Haridwar) -702
                                         By: Bhishma Kukreti (A History Student)

               British Army camped at Khurbura Ground on 21st October 1814 at around four o clock.  After Army camping, Colonel Maubi went towards Khalanga Garhi on horse for inspecting the situation. His path finder and path guides reached near Khalanga after walking five miles from Khurbura. It was evening and they could not watch Garhi clearly. They came to know that still the fort building work was on in Garhi. Colonel Maubi was sure that it was easy to capture the Khalanga Fort.
            After reaching back to the Camp, colonel Maubi wrote a letter for Balbhadra and sent the letter with his official messenger. Jeewan Singh was the path guide for messengers. Colonel requested to surrender without any bloodshed.
            The messengers reached Khalanga Garhi at mid night. As per folk story (John Premble), Balbhadra did not read the letter and tore the letter before messengers and told that there was no custom of opening the letter and replying letter at mid night. Balbhadra sent message for Colonel Maubi that he (Balbhadra) would meet Colonel at Maubi’s camp.
                   Re Inspection of Khalanga Garhi
                     Next morning, colonel Maubi and his associates again visited Khalanga hills. Maubi was afraid in forest road that hiding in shrubs Gurkha soldiers would attack them. Colonel inspected the Garhi with finer details. He made decision to attack Garhi with full force.
             On the same night (22nd October 1814), the battalion of colonel carpenter also reached to Khurbura. Now, Maubi had 13000 artery soldiers and 300 cavalry.



Copyright@ Bhishma Kukreti Mumbai, India, bckukreti@gmail.com 30/8/2015
History of Garhwal – Kumaon-Haridwar (Uttarakhand, India) to be continued… Part -703
*** History of Gorkha/Gurkha /Nepal Rule over Kumaun, Garhwal and Himachal (1790-1815) to be continued in next chapter
(The History of Garhwal, Kumaon, Haridwar write up is aimed for general readers)
XX                    Reference

Atkinson E.T., 1884, 1886, Gazetteer of Himalayan Districts …
Hamilton F.B. 1819, An Account of Kingdom of Nepal and the territories
Colnol Kirkpatrik 1811, An Account of Kingdom of Nepal
Dr S.P Dabral, Uttarakhand ka Itihas part 5, Veer Gatha Press, Dogadda
Bandana Rai, 2009 Gorkhas,: The Warrior Race
Krishna Rai Aryal, 1975, Monarchy in Making Nepal, Shanti Sadan, Giridhara, Nepal
I.R.Aryan and T.P. Dhungyal, 1975, A New History of Nepal , Voice of Nepal
L.K Pradhan, Thapa Politics:
Gorkhavansavali, Kashi, Bikram Samvat 2021 
Derek J. Waller, The Pundits: British Exploration of Tibet and Central Asia page 172-173
B. D. Pande, Kumaon ka Itihas
Balchandra Sharma, Nepal ko Aitihasik Rup Rekha
Chaudhari , Anglo  –Nepalese Relations
Pande, Vasudha , Compares Histriographical Traditions of Gorkha Rule in Nepal and Kumaon
Pradhan , Kumar, 1991, The Gorkha Conquests , Oxford University  Press
Minyan Govrdhan Singh , History of Himachal Pradesh
A.P Coleman, 1999, A Special Corps
Captain Thomas Smith, 1852,Narrative of a Five Years Residence at Nepal Vol.1
Maula Ram/Mola Ram  , Ranbahadurchandrika and Garhrajvanshkavya
J B Fraser , Asiatic Research
Shyam Ganguli, Doon Rediscovered
Minyan Prem Singh, Guldast Tabarikh Koh Tihri Garhwal
Patiram Garhwal , Ancient and Modern
Tara Datt Gairola, Parvtiy Sanskriti
John Premble, Invasion of Nepal
Chitranjan Nepali, Bhimsen Thapa aur Tatkalin Nepal
Sanwal, Nepal and East India Company
Nagendra kr Singh, Refugee to Ruler
Saxena, Historical papers related to Kumaon
Paper Respecting Nepal War by East India Company (papers in Stock)

XXX
History Gurkha /Gorkha Rule over Garhwal, Kumaon, Uttarakhand; Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Pauri Garhwal, Udham Singh Nagar Kumaon, Uttarakhand; Sirmour Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Chamoli Garhwal, Nainital Kumaon, Uttarakhand; Kangara Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Rudraprayag Garhwal, Almora Kumaon, Uttarakhand; Baghat Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Tehri Garhwal, Champawat Kumaon, Uttarakhand; Punar Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Uttarkashi Garhwal, Bageshwar Kumaon, Uttarakhand;  Nahan Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Dehradun Garhwal, Pithoragarh Kumaon, Uttarakhand; History Himachal; 
Nepal Itihas, Garhwal Itihas, Kumaon Itihas, Himachal Itihas;  Gurkha/Gorkha ka Kumaon par  Adhikar Itihas , Gurkha/Gorkha Garhwal par Shasan Itihas;  Gurkha/Gorkha Rule in Kumaon, Garhwal Uttarakhand; History Gurkha/Gorkha  Rule in Himachal,



Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
                 Kushan King Vima Kadphises  capturing Uttarakhand including Haridwar
                          कुषाण नरेश  विम कदफिस का उत्तराखंड पर अधिकार

                        Ancient  History of Haridwar, History Bijnor,   Saharanpur History  Part  -  167                                                                     हरिद्वार इतिहास ,  बिजनौर  इतिहास , सहारनपुर   इतिहास  -आदिकाल से सन 1947 तक-भाग - 167               


                                               इतिहास विद्यार्थी ::: भीष्म कुकरेती

        कुषाण काल के सिक्के मुल्तान से सहारनपुर  व उत्तराखंड तक में पाये गए हैं (उपेन्द्र सिंह व डबराल ). उत्तरभारत में बसरा , भीता और कसिया तक विम मुद्राओं के मिलने से अनुमान सही ठहरता है कि विम का शासन उत्तर भारत में बड़े भाग पर था।  विद्वानो का मत है कि विष्णु पुराण का चक्रवर्ती सम्राट वेन ही कुषाण नरेश विम है।
  लोक गाथाओं के अनुसार विम कदफिस ने केसरीयस्तूप का निर्माण किया था।  इंदौरखेड़ा (बुलंदशहर ), एटा के अंतरजीखेड़ा , अलवर व मध्यभारत में कुछ दुर्गों का निर्माण विम कदफिस ने किया था।
                                        हरिद्वार में वेन किला

        कम से कम उत्तरखंड के दक्षिण भाग पर विम का अधिकार था।  मायापुर (हरिद्वार )  में उसने एक सुदृढ़ दुर्ग का निर्माण किया था। जो राजा वेन का किला कहलाया जाता था। डबराल कनिंघम के संदर्भ से लिखते हैं कि 1869 तक दुर्ग के खंडहर 250 गज तक गंगा नहर के किनारे बिखरे थे। वहीं प्राचीन नगर के अवशेष सूचक ऊँचे ऊँचे टीले थे , जिनकेऊपर ईंटों के टुकड़े बिखरे पड़े थे।  बड़ा टीला नहर के पुल के पास था।
            ईरान के इतिहास से पता चलता है कि ईरान के हेरात से सिंधु नदी के मुहाने , भरुकच्छ ,  हरिद्वार तक उसका शासन था।  विम कदफिस का कई व्यापारिक सड़कों पर अधिपत्य था।
       विम कदफिस की मृत्यु के पश्चात इस परिवार का राज्यांत भी हो गया और दोनों नरेश बौद्ध  या शैव्य धर्मों के अनुयायी थे। 


Copyright@ Bhishma Kukreti  Mumbai, India 30 /8 /2015

   History of Haridwar, Bijnor, Saharanpur  to be continued Part  --168
 हरिद्वार,  बिजनौर , सहारनपुर का आदिकाल से सन 1947 तक इतिहास  to be continued -भाग -168

      Ven Fort, Haridwar, Ancient History of Kankhal, Haridwar, Uttarakhand ;   Ven Fort, Haridwar, Ancient History of Har ki Paidi Haridwar, Uttarakhand ; Ven Fort, Haridwar,    Ancient History of Jwalapur Haridwar, Uttarakhand ;  Ven Fort, Haridwar,   Ancient  History of Telpura Haridwar, Uttarakhand  ;  Ven Fort, Haridwar,   Ancient  History of Sakrauda Haridwar, Uttarakhand ;   Ancient  History of Bhagwanpur Haridwar, Uttarakhand ;   Ven Fort, Haridwar, Ancient   History of Roorkee, Haridwar, Uttarakhand  ;  Ven Fort, Haridwar, Ancient  History of Jhabarera Haridwar, Uttarakhand  ;  Ven Fort, Haridwar,   Ancient History of Manglaur Haridwar, Uttarakhand ; Ven Fort, Haridwar,    Ancient  History of Laksar; Haridwar, Uttarakhand ;  Ven Fort, Haridwar,     Ancient History of Sultanpur,  Haridwar, Uttarakhand ; Ven Fort, Haridwar,      Ancient  History of Pathri Haridwar, Uttarakhand ;  Ven Fort, Haridwar,    Ancient History of Landhaur Haridwar, Uttarakhand ; Ven Fort, Haridwar,   Ancient History of Bahdarabad, Uttarakhand ; Haridwar;  Ven Fort, Haridwar,     History of Narsan Haridwar, Uttarakhand ;    Ancient History of Bijnor; Ven Fort, Haridwar,    Ancient  History of Nazibabad Bijnor ;  Ven Fort, Haridwar,    Ancient History of Saharanpur;  Ven Fort, Haridwar,   Ancient  History of Nakur , Saharanpur;  Ven Fort, Haridwar, Ven Fort, Haridwar,    Ancient   History of Deoband, Saharanpur;  Ven Fort, Haridwar,     Ancient  History of Badhsharbaugh , Saharanpur;   Ven Fort, Haridwar,  Ancient Saharanpur History,   Ven Fort, Haridwar,   Ancient Bijnor History; कनखल , हरिद्वार का इतिहास ; तेलपुरा , हरिद्वार का इतिहास ; सकरौदा ,  हरिद्वार का इतिहास ; भगवानपुर , हरिद्वार का इतिहास ;रुड़की ,हरिद्वार का इतिहास ; झाब्रेरा हरिद्वार का इतिहास ; मंगलौर हरिद्वार का इतिहास ;लक्सर हरिद्वार का इतिहास ;सुल्तानपुर ,हरिद्वार का इतिहास ;पाथरी , हरिद्वार का इतिहास ; बहदराबाद , हरिद्वार का इतिहास ; लंढौर , हरिद्वार का इतिहास ;बिजनौर इतिहास; नगीना ,  बिजनौर इतिहास; नजीबाबाद , नूरपुर , बिजनौर इतिहास;सहारनपुर इतिहास;  Haridwar Itihas, Bijnor Itihas, Saharanpur Itihas
                     :=============  स्वच्छ भारत !  स्वच्छ भारत ! बुद्धिमान भारत =============:
--


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Best  Harmless Garhwali Literature Humor , Jokes ;  Garhwali Literature Comedy Skits  , Jokes ; Garhwali Literature  Satire , Jokes ;  Garhwali Wit Literature  , Jokes;  Garhwali Sarcasm Literature , Jokes ;  Garhwali Skits Literature  , Jokes;  Garhwali Vyangya   , Jokes;  Garhwali Hasya , Jokes;


                नितीश को  दागी , सोनिया को दागी  और  सर्फ को दाग अच्छे लगते हैं


 -                 

                        चबोड़ , चखन्यौ , चचराट   :::   भीष्म कुकरेती   

-

  अचकाल भारत मा सब तैं दाग , धब्बा , कलंक अच्छा लगदन।  अब भारत दाग प्रेमी , धब्बा प्रेमी अर कलंक अनुरागी ह्वे गे।  जख बि जावो , जैमा बि जावो स्यु बखणु रौंद दाग अच्छे लगते हैं।

    सर्फ तै तो दशकों से 'दाग अच्छे लगते हैं '. भारत मा जथगा जादा दाग सर्फ तथगा अधिक फॉरेन मनी अमेरिका भ्याजल।

निरमा तै बि भारत मा तुलसी , अलसी , सलसि सब्युंक साड़ी पर दाग पसंद छन।  साड्युं पर जथगा अधिक दाग पटेल साबक  बैंक बैलेंस मा उथगा ही अधिक झाग।

गोदरेज वाशिंग मशीन तै  लिपिस्टिकौ दाग  प्यारा लगदन।  गोदरेज तैं दाग प्यारा लगणी च।  जथगा अधिक दाग गोदरेज की तिजोरी मा उथगा इ जगा की कमी।

पैल बेटी ब्वारिक दाग छुपाये जांद छा।  अचकाल माँ अर सासु माँ बेटी- ब्वार्युं दाग फेसबुक का फोटो मा दिखांदन अर प्रार्थना करदन बल हमर बेटी-ब्वार्युं दाग Like कारो।  दाग अब शरमाणो ना गर्व की बात ह्वे गे।

मि तै नार्युं किस का दाग अच्छा लगदन किन्तु लिपस्टिक वळ दाग ना।  लिपस्टिक से मि तै एलर्जी जि च।

 अब ब्याळि 30 अगस्त 2015 कुण पटना गांधी मैदान मा स्वाभिमान रैली छे।  वास्तव मा या बिहार की स्वाभिमान रैली नि छे अपितु बेशरम , बेहया , बदजात दाग प्रेम्युं रैली छे। दाग दिखाणौ रैली छे।  राजनीती मा दाग अच्छे लगते है तै प्रमोट करणै महसभा छे।  सब दाग प्रेमी एकजुट ह्वेका राजनीती तैं और कथगा दागी करे जावो का वास्ता कट्ठा हुयाँ छया।

 लालू प्रसाद यादवन पता नी कॉंग्रेस ही न मोतीलाल नेहरू , जवाहर लाल नेहरू , इंदिरा नेहरू , राजीव गांधी नेहरू तै बिल्चा भरि भरिक कथगा गाळी दे होली धौं।  पर ब्याळि लालू यादव सोनिया गांधी नेहरू से इन मिलणु छौ जन बुलया सोनिया गांधी नेहरू सात जनमुं की समधण  हो।  चारा घोटाला का आरोपी  , जातीबाद कु कोढ़ी , नाटकबाजी का राजनैतिक बाजीगर लालू यादव तै नेहरू खानदान अर कॉंग्रेस का दाग अच्छे लगते हैं।

 सोनिया गांधी नेहरू उन त कोढ्युं पास बि नि जांदी।  किन्तु राजनैतिक बाढ़ पार करणो बान लालू यादव जन भ्रष्ट कोढ़ी का शरीर से चिपकणो बान उत्साह दिखाणी छे।  नदी का भंवर से कोढ़ी बि बचाओ तो सोनिया गांधी नेहरू तैं राजनैतिक कोढ़ी बि दाग जैसे  अच्छे लगते हैं।

वाह रे नॉन सेक्युलर विरोधी , स्वच्छ राजनीति व स्वच्छ  नीतियुं का स्वयंभू बादशाह नितीश कुमार ? वाह रे चतुर छगटा , राजनीती का गलादार , ठग !  त्वे तै बि दाग अच्छे लगने लगे हैं ? पिछला बीस सालों से लालू कु जंगलराज , परिवारवादी राज अर घोटालों की पोल खोलिक नीतीश  कुमारन तीन ना जानेकथगा चुनाव जीती ह्वालु धौं ! पर ब्याळि लालू यादव का दागुं तैं जनहित भरे दाग बुलणु छौ।

उत्तर प्रदेश का समाजवादी यादवों तैं त दाग बचपन से ही पसंद छन तो दाग कुण्ड मा नयाणो आण मा यादवों तै परेशानी किलै हूण छे।  दाग से राजनैतिक फायदा हो तो कै तैं बि दाग अच्छे लगते हैं।

ब्याळि या स्वाभिमान रैली नि छे अपितु राजनीति तैं और बि दागदार बणानै रैली छे।  ब्याळि या स्वाभिमान रैली नि छे अपितु राजनीति तै कथगा अधिक कलुषित करे जावो की रैली छे।  ब्याळि या बिहार तै स्वाभिमान दिलाणो रैली नि छे अपितु राजनीति मा स्वार्थ तै चमकीला , धवल , स्वच्छ , जगमग दिखाणो रैली छे।  ब्याळै स्वाभिमान रैली से पता चलद कि राजनैतिक  बदमाशुं तैं , कुर्सी  का बकध्यान्यूं तैं , सत्ता का लोभ्युं तै बेईमानी का दाग , बसाण्याँ (दुर्गन्धयुक्त ) धब्बा, जनधोखा का कलुषित कलंक  अच्छे लगते हैं।

अर रूण , पितेणै , निराशा की बात  या च कि जनता अबि बि यूँ राजनैतिक छक्का पंजा , छलकपट , छेतरीपन मा फंसदि जाणि च।

क्या कखि क्रांति की उम्मीद बि बचीं च जख दाग अच्छे ना लगें ?


31/8  /15 ,Copyright@ Bhishma Kukreti , Mumbai India
*लेख की   घटनाएँ ,  स्थान व नाम काल्पनिक हैं । लेख में  कथाएँ , चरित्र , स्थान केवल व्यंग्य रचने  हेतु उपयोग किये गए हैं।
 Best of Garhwali Humor Literature in Garhwali Language , Jokes  ; Best of Himalayan Satire in Garhwali Language Literature , Jokes  ; Best of  Uttarakhand Wit in Garhwali Language Literature , Jokes  ; Best of  North Indian Spoof in Garhwali Language Literature ; Best of  Regional Language Lampoon in Garhwali Language  Literature , Jokes  ; Best of  Ridicule in Garhwali Language Literature , Jokes  ; Best of  Mockery in Garhwali Language Literature  , Jokes    ; Best of  Send-up in Garhwali Language Literature  ; Best of  Disdain in Garhwali Language Literature  , Jokes  ; Best of  Hilarity in Garhwali Language Literature , Jokes  ; Best of  Cheerfulness in Garhwali Language  Literature   ;  Best of Garhwali Humor in Garhwali Language Literature  from Pauri Garhwal , Jokes  ; Best of Himalayan Satire Literature in Garhwali Language from Rudraprayag Garhwal  ; Best of Uttarakhand Wit in Garhwali Language from Chamoli Garhwal  ; Best of North Indian Spoof in Garhwali Language from Tehri Garhwal  ; Best of Regional Language Lampoon in Garhwali Language from Uttarkashi Garhwal  ; Best of Ridicule in Garhwali Language from Bhabhar Garhwal   ;  Best of Mockery  in Garhwali Language from Lansdowne Garhwal  ; Best of Hilarity in Garhwali Language from Kotdwara Garhwal  ; Best of Cheerfulness in Garhwali Language from Haridwar    ;
Garhwali Vyangya, Jokes  ; Garhwali Hasya , Jokes ;  Garhwali skits , Jokes  ; Garhwali short Skits, Jokes , Garhwali Comedy Skits , Jokes , Humorous Skits in Garhwali , Jokes, Wit Garhwali Skits , Jokes

                    स्वच्छ भारत  , स्वच्छ भारत , बुद्धिमान भारत!




Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
                          British First Attack on Khalanga Garhi (Nalapani Garhi)

                                Khalanga Campaign -11
     Anglo Nepalese War with   Reference to Gurkha Rule over Uttarakhand & Himachal -61
History of Gorkha /Nepal Rule over Kumaun, Garhwal and Himachal (1790-1815) -180   
             History of Uttarakhand (Garhwal, Kumaon and Haridwar) -703
                                         By: Bhishma Kukreti (A History Student)

  On 24 October at 4.30 AM, Colonel Maubi sent his artery and gun carriers to south steep of Nalapani hill. He sent the cavalry to Rajpur village (north of Nalapani or Khalanga Fort) that they can capture running Gurkha soldiers. In morning, the army reached at hill top of Tharapani. No Gurkha was seen on the way. British soldiers fired guns towards Nalapani (Khalanga) fort or Garhi. Guns canon did not reach to the fort.  After a hour or so 6 pond canon Gun reached to Tharapani top. Guns were fired but the canons did not reach to Nalapani fort and firing continued for many hours. It was not possible to takes guns crossing rivulet.  Colonel Maubi stopped the attack and his army came back to Khurbura Camp at Dehradun. Hastings suggested Maubi not to attack on Nalapani Fort till long range guns did not reach to Dehradun.
                      Major Gillespie reaching Dehradun 

             Major General Gillespie was pleased by knowing that the army captured all Yamuna ports and reached to Dehradun. Ochterloni required more soldiers for Himachal Campaign and Gillespie assured Ochterloni that he would send soldiers to Sirmaur by 1st November 1814.
            On 25th October he came that first British attack was failure.
 On 26th October, Gillespie reached to Khurbura Camp. On 27th October, Gillespie reached to Tharapani and inspected the whole situation.  He decided for camping at a place close to Nalapani Garhi. He was sure for capturing Nalapani fortes. He called more soldiers and long range guns from Saharanpur.
 On 29th October a couple of guns and few soldiers reached to Dehradun. There were a couple of companies to reach Dehradun.
 Gillespie decided for attacking Nalapani Garhi before 1st November.

Copyright@ Bhishma Kukreti Mumbai, India, bckukreti@gmail.com 31/8/2015
History of Garhwal – Kumaon-Haridwar (Uttarakhand, India) to be continued… Part -704
*** History of Gorkha/Gurkha /Nepal Rule over Kumaun, Garhwal and Himachal (1790-1815) to be continued in next chapter
(The History of Garhwal, Kumaon, Haridwar write up is aimed for general readers)
XX                    Reference

Atkinson E.T., 1884, 1886, Gazetteer of Himalayan Districts …
Hamilton F.B. 1819, An Account of Kingdom of Nepal and the territories
Colnol Kirkpatrik 1811, An Account of Kingdom of Nepal
Dr S.P Dabral, Uttarakhand ka Itihas part 5, Veer Gatha Press, Dogadda
Bandana Rai, 2009 Gorkhas,: The Warrior Race
Krishna Rai Aryal, 1975, Monarchy in Making Nepal, Shanti Sadan, Giridhara, Nepal
I.R.Aryan and T.P. Dhungyal, 1975, A New History of Nepal , Voice of Nepal
L.K Pradhan, Thapa Politics:
Gorkhavansavali, Kashi, Bikram Samvat 2021 
Derek J. Waller, The Pundits: British Exploration of Tibet and Central Asia page 172-173
B. D. Pande, Kumaon ka Itihas
Balchandra Sharma, Nepal ko Aitihasik Rup Rekha
Chaudhari , Anglo  –Nepalese Relations
Pande, Vasudha , Compares Histriographical Traditions of Gorkha Rule in Nepal and Kumaon
Pradhan , Kumar, 1991, The Gorkha Conquests , Oxford University  Press
Minyan Govrdhan Singh , History of Himachal Pradesh
A.P Coleman, 1999, A Special Corps
Captain Thomas Smith, 1852,Narrative of a Five Years Residence at Nepal Vol.1
Maula Ram/Mola Ram  , Ranbahadurchandrika and Garhrajvanshkavya
J B Fraser , Asiatic Research
Shyam Ganguli, Doon Rediscovered
Minyan Prem Singh, Guldast Tabarikh Koh Tihri Garhwal
Patiram Garhwal , Ancient and Modern
Tara Datt Gairola, Parvtiy Sanskriti
John Premble, Invasion of Nepal
Chitranjan Nepali, Bhimsen Thapa aur Tatkalin Nepal
Sanwal, Nepal and East India Company
Nagendra kr Singh, Refugee to Ruler
Saxena, Historical papers related to Kumaon
Paper Respecting Nepal War by East India Company (papers in Stock)

XXX
History Gurkha /Gorkha Rule over Garhwal, Kumaon, Uttarakhand; Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Pauri Garhwal, Udham Singh Nagar Kumaon, Uttarakhand; Sirmour Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Chamoli Garhwal, Nainital Kumaon, Uttarakhand; Kangara Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Rudraprayag Garhwal, Almora Kumaon, Uttarakhand; Baghat Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Tehri Garhwal, Champawat Kumaon, Uttarakhand; Punar Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Uttarkashi Garhwal, Bageshwar Kumaon, Uttarakhand;  Nahan Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Dehradun Garhwal, Pithoragarh Kumaon, Uttarakhand; History Himachal; 
Nepal Itihas, Garhwal Itihas, Kumaon Itihas, Himachal Itihas;  Gurkha/Gorkha ka Kumaon par  Adhikar Itihas , Gurkha/Gorkha Garhwal par Shasan Itihas;  Gurkha/Gorkha Rule in Kumaon, Garhwal Uttarakhand; History Gurkha/Gorkha  Rule in Himachal,




Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
                  Freedom by Kshatrapas from Vim Kingdom
                                क्षत्रपों द्वारा स्वंत्रता घोषित करना

               Ancient  History of Haridwar, History Bijnor,   Saharanpur History  Part  -  168                   
                                                हरिद्वार इतिहास ,  बिजनौर  इतिहास , सहारनपुर   इतिहास  -आदिकाल से सन 1947 तक-भाग -   168             


                                               इतिहास विद्यार्थी ::: भीष्म कुकरेती

         अनुमान किया जाता है कि विम का कोई पुत्र न था।  उसकी मृत्यु होते ही उसके क्षत्रपों ने स्वतंत्रता घोषित कर दी।  इनमे से निम्न क्षत्रपों  मुद्राएं मिलीं हैं (पुरी , इण्डिया अंडर कुषाणाज )-
तक्षशिला - जिओनिसेस
अभिसार - शिवसेन
उज्जैन - चष्टन व रुद्रदामन
मथुरा - सोतर मेगस
उज्जैन - विम राजयकाल में विम के क्षत्रपों -चष्टन व नहपान की मुद्राएं
मथुरा के सोतर मेगसको उपाधि माना जा सकता है।  उसकी मुद्राओं पर राजा नाम नही अंकित है। इस अज्ञात नाम नरेश का प्रभाव क्षेत्र कुरु , पंचाल और उत्तराखंड तक माना जा सकता है।
विम की मृत्यु पश्चात 20 -25 साल तक क्षेत्रीय सत्ता का शासन रहा होगा।  इस अवधि में उत्तराखंड , बिजनौर , सहारनपुर की राजनैतिक स्थिति जानने के लिए कोई सामग्री नही मिली है।



Copyright@ Bhishma Kukreti  Mumbai, India  31/8 /2015

   History of Haridwar, Bijnor, Saharanpur  to be continued Part  --169
 हरिद्वार,  बिजनौर , सहारनपुर का आदिकाल से सन 1947 तक इतिहास  to be continued -भाग -169

      Ancient History of Kankhal, Haridwar, Uttarakhand ;   Ancient History of Har ki Paidi Haridwar, Uttarakhand ;   Ancient History of Jwalapur Haridwar, Uttarakhand ;   Ancient  History of Telpura Haridwar, Uttarakhand  ;   Ancient  History of Sakrauda Haridwar, Uttarakhand ;   Ancient  History of Bhagwanpur Haridwar, Uttarakhand ;   Ancient   History of Roorkee, Haridwar, Uttarakhand  ;  Ancient  History of Jhabarera Haridwar, Uttarakhand  ;   Ancient History of Manglaur Haridwar, Uttarakhand ;   Ancient  History of Laksar; Haridwar, Uttarakhand ;     Ancient History of Sultanpur,  Haridwar, Uttarakhand ;     Ancient  History of Pathri Haridwar, Uttarakhand ;    Ancient History of Landhaur Haridwar, Uttarakhand ;   Ancient History of Bahdarabad, Uttarakhand ; Haridwar;      History of Narsan Haridwar, Uttarakhand ;    Ancient History of Bijnor;    Ancient  History of Nazibabad Bijnor ;    Ancient History of Saharanpur;   Ancient  History of Nakur , Saharanpur;    Ancient   History of Deoband, Saharanpur;     Ancient  History of Badhsharbaugh , Saharanpur;   Ancient Saharanpur History,     Ancient Bijnor History;
कनखल , हरिद्वार का इतिहास ; तेलपुरा , हरिद्वार का इतिहास ; सकरौदा ,  हरिद्वार का इतिहास ; भगवानपुर , हरिद्वार का इतिहास ;रुड़की ,हरिद्वार का इतिहास ; झाब्रेरा हरिद्वार का इतिहास ; मंगलौर हरिद्वार का इतिहास ;लक्सर हरिद्वार का इतिहास ;सुल्तानपुर ,हरिद्वार का इतिहास ;पाथरी , हरिद्वार का इतिहास ; बहदराबाद , हरिद्वार का इतिहास ; लंढौर , हरिद्वार का इतिहास ;बिजनौर इतिहास; नगीना ,  बिजनौर इतिहास; नजीबाबाद , नूरपुर , बिजनौर इतिहास;सहारनपुर इतिहास;  Haridwar Itihas, Bijnor Itihas, Saharanpur Itihas
                     :=============  स्वच्छ भारत !  स्वच्छ भारत ! बुद्धिमान भारत =============:


--


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Best  Harmless Garhwali Literature Humor , Jokes ;  Garhwali Literature Comedy Skits  , Jokes ; Garhwali Literature  Satire , Jokes ;  Garhwali Wit Literature  , Jokes;  Garhwali Sarcasm Literature , Jokes ;  Garhwali Skits Literature  , Jokes;  Garhwali Vyangya   , Jokes;  Garhwali Hasya , Jokes;

                  प्याज अब मुहावरा बदलणु च

 -                 

                        चबोड़ , चखन्यौ , चचराट   :::   भीष्म कुकरेती   

-

  जी हाँ पिछ्ला पंदरा सालुं से जब बिटेन प्याज हर रोक मैंगो हूंद तब से भारतीय समाज मा मुहावरा बि बदलेण मिसे गेन।  सभी भारीतय भाषाओं खासकर गढ़वळि भाषा कुण या शुभ सूचना च।  इन ना सै उन ऐ ही सही कुछ तो विकास हूणु च।

अब क्वी बि नि बुल्दु कि फलणी राजनीतिक पार्टि का आँखूं मा खून का आंसू ऐन।  अब बुले जांद कॉंग्रेस या भाजपा का आंख्युं मा प्याज का आंसू आणा छन।

प्याज सभ्यता , संस्कृति अर चुनावौ  आधार स्तम्भ च अर  प्याज चुनाव जितांद बि च अर हरांद बि च।

मेहमान तै प्याज इलै खलाये जांद किलैकि भित्र प्याज इ बच्युं छौं।

 सौकार -अमीर आदिम बरात्यूं स्वागत प्याजै माळा से करदो।

प्याज वी दान करदो जैमा भौत कुछ ह्वावो या हौर कुछ नि हो।

 

प्याज की सच्चे हृदय से स्तुति करिल तो अवश्य ही प्याज प्राप्ति होली।

जू प्याज की प्रशंसा  नि कर सकदन वू कैकि बि प्रशंसा नि कर सकदन

हे अर्जुन ! तू प्याज से मुख मोड़ ! अवश्य ही तू कौरव सेना तै जीत लेली

तू एक प्याज देगा तो वो दस प्याज देगा

प्याज पाणै  भावना सबसे बलवती भावना च या भावना हौर भावनाओं तै धराशायी कर दींदी

यद्यपि मि गरीब छौं , निर्धन छौं , उपेक्षित छौं फिर बि भगवान का भोग मि प्याज से लगांदु

अनेक गुण एक अभाव , प्याज का अभाव तै पूर्ति करणो काफी नि हूंदन

अधिक प्याज की इच्छा ना करो कम प्याज पाने की इच्छा कारो।  यां से मन शांत रौंद

हमम जथगा ज्यादा प्याज आंद तथगा इ रिस्तेदार दगड्या दूर ह्वे जांदन

सब प्याज दगड्या छन।  जैदिन तीम प्याज नि रालो सब त्यार दगुड़ छोड़ि द्याला

प्याज की कीमत स्थिर रखण तो भारत की जनसंख्या कम करण जरूरी च

जु गरीबुं तै प्याज दींदु वु परमपिता तै बि ऋणी बणै दींदु

राजनीति प्याज जन च।  एक छिलका /छुक्यल उतारो हैंक छुक्यलु भितर रौंद

असली मित्र वी च जु बारबगत पर मित्र तै प्याज दे द्यावो

यदि तुम लोगुं से लाभ उठाण चांदवां तो लोगुं तै प्याज द्यावो

असली दार्शनिक प्याज प्रेमी हूंदन

लेखनी प्याज से अधिक ताकतवर हूंदी

प्याजौ कीमत अर नेताओं का आश्वासन का कुछ बि भरवस नि हूंद

प्याज प्रदर्शन साहूकारी का अनुचित दिखावा  च।


भाग्य मजाक नि करदो , बिना कारण आप तै प्याज नि मिल्दो।

प्याज स्टॉक मार्किट तै बि प्रभावित कर सकुद।

                             एक आधुनिक प्रार्थना का कुछ अंग -

हे भगवान !

मि तै तिनि टैम प्याज खाणो दे

मि तै दान दीणो वास्ता प्याज दे

मि मेहमानदारी मा जौं तो उख चर्री टैम  भरपूर प्याज मिल्दु रै

होटलुं मा प्याज मुफ्त मा मिल्दो रै

मि तै इन घरवळि दे जो प्याज नि खावो

 


1 /9  /15 ,Copyright@ Bhishma Kukreti , Mumbai India
*लेख की   घटनाएँ ,  स्थान व नाम काल्पनिक हैं । लेख में  कथाएँ , चरित्र , स्थान केवल व्यंग्य रचने  हेतु उपयोग किये गए हैं।
 Best of Garhwali Humor Literature in Garhwali Language , Jokes  ; Best of Himalayan Satire in Garhwali Language Literature , Jokes  ; Best of  Uttarakhand Wit in Garhwali Language Literature , Jokes  ; Best of  North Indian Spoof in Garhwali Language Literature ; Best of  Regional Language Lampoon in Garhwali Language  Literature , Jokes  ; Best of  Ridicule in Garhwali Language Literature , Jokes  ; Best of  Mockery in Garhwali Language Literature  , Jokes    ; Best of  Send-up in Garhwali Language Literature  ; Best of  Disdain in Garhwali Language Literature  , Jokes  ; Best of  Hilarity in Garhwali Language Literature , Jokes  ; Best of  Cheerfulness in Garhwali Language  Literature   ;  Best of Garhwali Humor in Garhwali Language Literature  from Pauri Garhwal , Jokes  ; Best of Himalayan Satire Literature in Garhwali Language from Rudraprayag Garhwal  ; Best of Uttarakhand Wit in Garhwali Language from Chamoli Garhwal  ; Best of North Indian Spoof in Garhwali Language from Tehri Garhwal  ; Best of Regional Language Lampoon in Garhwali Language from Uttarkashi Garhwal  ; Best of Ridicule in Garhwali Language from Bhabhar Garhwal   ;  Best of Mockery  in Garhwali Language from Lansdowne Garhwal  ; Best of Hilarity in Garhwali Language from Kotdwara Garhwal  ; Best of Cheerfulness in Garhwali Language from Haridwar    ;
Garhwali Vyangya, Jokes  ; Garhwali Hasya , Jokes ;  Garhwali skits , Jokes  ; Garhwali short Skits, Jokes , Garhwali Comedy Skits , Jokes , Humorous Skits in Garhwali , Jokes, Wit Garhwali Skits , Jokes
गढ़वाली हास्य , व्यंग्य ; गढ़वाली हास्य , व्यंग्य ; गढ़वाली हास्य , व्यंग्य
                    स्वच्छ भारत  , स्वच्छ भारत , बुद्धिमान भारत!


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1

        Second British Attack on Khalanga /Nalapani Garhi

                                Khalanga Campaign -12
     Anglo Nepalese War with   Reference to Gurkha Rule over Uttarakhand & Himachal -62
History of Gorkha /Nepal Rule over Kumaun, Garhwal and Himachal (1790-1815) -181   
             History of Uttarakhand (Garhwal, Kumaon and Haridwar) -704
                                         By: Bhishma Kukreti (A History Student)

                      Gillespie planed a strategy for second attack on Khalanga/Nalapani Garhi. He was of an opinion that if Khalanga /Nalapani Garhi would be surrounded from four ways and then army would attack at the Garhi, there British would definitely would won the war.
 Gillespie divided his army into five divisions and ordered his commanders to march in night towards Khalanga and attack from next morning. The order for each commander was as follows (Williams, Memoir of Dehradun)-
 1-Captain John Fast was commanding 363 Indian soldiers and officers would attack from Lakhand village that was North West of Nalapani Hill.
2- Major Kelly was the in charge of 521 Indian soldiers and 20 Indian Pioneers. He was supposed to reach at Kharsali and from there to march towards Nalapani. Kharsali was two miles away in North of Khalanga/Nalapani hills.
3-Captain john Campbell was commander of 283 Indian soldiers and officers. Campbell was to reach in night at Ashthal village east of Saugangghere and would march from Ashthal village towards Nalapani.
4- Lieutenant Colonel carpenter was heading two companies of 53th British regiment having 588 soldiers. He was supposed to attack from Tharapani Tapda.
5- Major Ladle was in reserve for assisting Carpenter at Tharapani with    100 Irish Dragons and 991 Indian soldiers.



Copyright@ Bhishma Kukreti Mumbai, India, bckukreti@gmail.com 1/9/2015
History of Garhwal – Kumaon-Haridwar (Uttarakhand, India) to be continued… Part -705
*** History of Gorkha/Gurkha /Nepal Rule over Kumaun, Garhwal and Himachal (1790-1815) to be continued in next chapter
(The History of Garhwal, Kumaon, Haridwar write up is aimed for general readers)
XX                    Reference

Atkinson E.T., 1884, 1886, Gazetteer of Himalayan Districts …
Hamilton F.B. 1819, An Account of Kingdom of Nepal and the territories
Colnol Kirkpatrik 1811, An Account of Kingdom of Nepal
Dr S.P Dabral, Uttarakhand ka Itihas part 5, Veer Gatha Press, Dogadda
Bandana Rai, 2009 Gorkhas,: The Warrior Race
Krishna Rai Aryal, 1975, Monarchy in Making Nepal, Shanti Sadan, Giridhara, Nepal
I.R.Aryan and T.P. Dhungyal, 1975, A New History of Nepal , Voice of Nepal
L.K Pradhan, Thapa Politics:
Gorkhavansavali, Kashi, Bikram Samvat 2021 
Derek J. Waller, The Pundits: British Exploration of Tibet and Central Asia page 172-173
B. D. Pande, Kumaon ka Itihas
Balchandra Sharma, Nepal ko Aitihasik Rup Rekha
Chaudhari , Anglo  –Nepalese Relations
Pande, Vasudha , Compares Histriographical Traditions of Gorkha Rule in Nepal and Kumaon
Pradhan , Kumar, 1991, The Gorkha Conquests , Oxford University  Press
Minyan Govrdhan Singh , History of Himachal Pradesh
A.P Coleman, 1999, A Special Corps
Captain Thomas Smith, 1852,Narrative of a Five Years Residence at Nepal Vol.1
Maula Ram/Mola Ram  , Ranbahadurchandrika and Garhrajvanshkavya
J B Fraser , Asiatic Research
Shyam Ganguli, Doon Rediscovered
Minyan Prem Singh, Guldast Tabarikh Koh Tihri Garhwal
Patiram Garhwal , Ancient and Modern
Tara Datt Gairola, Parvtiy Sanskriti
John Premble, Invasion of Nepal
Chitranjan Nepali, Bhimsen Thapa aur Tatkalin Nepal
Sanwal, Nepal and East India Company
Nagendra kr Singh, Refugee to Ruler
Saxena, Historical papers related to Kumaon
Paper Respecting Nepal War by East India Company (papers in Stock)

XXX
History Gurkha /Gorkha Rule over Garhwal, Kumaon, Uttarakhand; Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Pauri Garhwal, Udham Singh Nagar Kumaon, Uttarakhand; Sirmour Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Chamoli Garhwal, Nainital Kumaon, Uttarakhand; Kangara Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Rudraprayag Garhwal, Almora Kumaon, Uttarakhand; Baghat Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Tehri Garhwal, Champawat Kumaon, Uttarakhand; Punar Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Uttarkashi Garhwal, Bageshwar Kumaon, Uttarakhand;  Nahan Himachal; History Gurkha /Gorkha Rule over Dehradun Garhwal, Pithoragarh Kumaon, Uttarakhand; History Himachal; 
Nepal Itihas, Garhwal Itihas, Kumaon Itihas, Himachal Itihas;  Gurkha/Gorkha ka Kumaon par  Adhikar Itihas , Gurkha/Gorkha Garhwal par Shasan Itihas;  Gurkha/Gorkha Rule in Kumaon, Garhwal Uttarakhand; History Gurkha/Gorkha  Rule in Himachal,




Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Satire and its Characteristics,

                  व्यंग्य









         व्यंग्य तै धारदार बणाण वळि  भावना वास्तवमा आम जिंदगी मा बुरा  माने जांदन 
                (व्यंग्य - कला अर भावनाओं का करतब  : भाग 1 )

                         भीष्म कुकरेती
                  आप  भि सहमत ह्वेल्या बल  व्यंग्य मा व्यंग्य तै धारदार , प्रभावशाली , यादगार बणानो   वास्ता जु जु बि भावना प्रयोग करे जांदन सि सि भावना वास्तव मा आम जीवन मा बुरी भावना माने जांदन।
अब आपि बतावा कि गुस्सा /क्रोध /रोष भावना आम जीवन मा भली भावना त नि माने जांद ना ? पर जु क्वी बि व्यंग्यकार अपण व्यंग्य लेख , निबंध , कथा , कविता , उपन्यास मा गुस्सा /क्रोध /रोष/तामस /खीज /नारजगी /झांझ आदि नि लावो तो  व्यंग्य निसवादी , निलुण्या , गळतु व्यंग्य या बेकार प्रहसन ह्वे जांद अर व्यंग्य कु भतियाभंद ह्वे जांद।
           दुसर भावना जु चबोड़ , चखन्यौ , मजाक , मसखरी मा चचकैल (उत्तेजना ) लांद , तेज धार लांद , ऐसिडीय रिजल्ट लांद वा च घृणा।  यदि व्यंग्य मा घृणा , घीण , द्वेष -नफरत नि हो तो व्यंग्य बगैर पेट्रोल की बस ह्वे जांद , बगैर टायर की सायकल , बगैर सिंदूर की नई नवेली दुल्हन।  अर व्यंग्यकारुं का अस्त्र शस्त्र जन कि रूण या  घृणा , द्रोह , द्वेष , नफरत जन भावना  समाज मा बुरी दृष्टि से दिखे जांदन।  अब बतावो व्यंग्यकारौ कुण कथगा बड़ो रोग  च बल ज्वा भावना असामाजिक भावना माने जांद वीं भावना का बल पर बड़ा बड़ा  व्यंग्यकार प्रसिद्ध ह्वेन। यांसे बड़ो व्यंग्य क्या ह्वे सकद कि व्यंग्यकार सामाजिक बुराइयुं तै नंगी दिखाणो बान अमान्य भावनाओं की सौ सायता लींद।  पर दुनिया मा अहिंसा लाण तो हिंसक हथियार पास मा हूण इ चयेंदन।  हिन्दुस्तान -पाकिस्तान का पास परमाणु बम नि हुँदा तो पता नी कथगा दैं युद्ध ह्वे जांद धौं।
  व्यंग्य रचण अर व्यंग्य मा गति लाणो बान व्यंग्यकार ईर्ष्या , डाह , जलन , दुर्भाव भावना का उपयोग इन करदो जन बुल्यां जंगळ कु जख्या ह्वावो , गैर सरकारी जंगळ मा कुखड़ ह्वावन या बाप  का माल हो कि जथगा प्रयोग करणा इ सि कर ल्यावो।  यदि व्यंग्यकार तुलना नि कारो त व्यंग्य मा पैनोपान , तीखोपन , रुंडता  नि आंद अर व्यंग्य इन लगद जन खुंडि खुंकरी  हो।  अर जरा इन बतावो कि खुंडि खुंकरि से बुगठ्या धळकाण त राइ दूर मुर्दा कुखड़ै   मौणि बि नि कटेंदि।
फिर व्यंग्यकार घृणा दगड़ क्रोध भावना कु मिऴवाक करद कि व्यंग्य तीखी चटणी जन ह्वे जावो।  अर घृणा व क्रोध  संगम सबसे बुरा माने जांद।  तबि त अकबरुद्दीन ओवेसी,  डा तगोड़िया अर ओसामा बिन लादिन जी स्वस्थ समाजौ कुण खतरनाक माने जांदन। किन्तु घृणा -क्रोध को मिश्रण व्यंग्यकार का वास्ता आवश्यक असला च , केमिकल वीपन्स च , लॉफिंग गैस  च।
      हाहाहा राहुल गांधी बि क्या क्वी बि कॉंग्रेसी नि चांदु कि मध्यप्रदेश की हार की शरमंदिगी झेलण पोड़ो।  हू हू !  नरेंद्र मोदीकी बात तो जाणि द्यावो भाजपा बि नि चांदि कि व्यापम घोटाला की लज्जा का सामना करण पोड़ो।  उफ़ ! इख तक कि जैंक ग्युं बि खतेन अर नांगी बि दिखे वा बि लानत -हया से दूर भागदि।  पर व्यंग्यकार की कलम से , बचनुं से , ऐक्टिंग से यदि लालू यादव जन बेशरम नि शरमावो तो लानत च वै व्यंग्यकारौ कुण ,चबोड़्या कुण शरमाणै बात च , एक अंज्वळी पाणि मा डूब मरणै छ्वीं छन।  जब तक व्यंग्यकार कै तैं शरमाणो मजबूर नि कारो तो वै तै व्यंग्यकार नि माने जांद।  कन्हैयालाल डंडरियाल की कविता गढ़वाली समाज तै शरमाणो मजबूर करदन।
      समाज मा अपराधबोध भौत भयंकर , भिलंकारी ब्यथा , अपराध बोध हज्या से बि बड़ी बित्था च अर भगवान से प्रार्थना करे जांद कि कखि बि मीमा अपराधबोध नि रावो।  पापहरण का वास्ता गंगास्नान माने अपराधबोध की छुट्टी।  किंतु व्यंग्यकार को काम  च बार , बार बारम्बार अपराधबोध की जागृति।  व्यंग्यकार जथगा जोरों से अपराधबोध जगालो वु /वा उथगा ही बड़ो व्यंग्यकार।  हाँ , इन व्यंग्यकार तैं पुरूस्कार मिलणै  गारंटी नी च किलैकि ह्वे सकद च व्यंग्यकारन पुरुष्कार समिति का सदस्यों मा ही अपराधबोध भर दे हो।
           मनिखौ वास्ता चिंता चिता समान च , व्यग्रता नासूर च , रगबग ब्याळ च। लोग व्यग्रता , चिंता , रगबग असहजता पैदा करदन।  क्वी बि व्यग्रता , चिंता , रगबग नि चाँद।  किन्तु व्यंग्यकार जब तक पाठकौ मन मा व्यग्रता , चिंता , रगबग नि कुच्यावो तो वै व्यंग्य को क्वी लाभ नि हूंद।  व्यंग्य से पाठक चिंतित हूण चयेंद , व्यंग्य पढ़णो बाद पाठक की नींद हर्च  जाण चयेंद , व्यंग्य बांचणो  बाद बंचनेर तनावग्रस्त ह्वावो न तो व्यंग्य न बल्कणम बकबास , अवोळ डाळु  च।   
  व्यंग्य माँ मानव संबंधी विचार सरासर नकारात्मक हूंदन जन कि उत्तेजना ,विक्षुब्ध , उग्र , उपदरबी , निराशादायक , अराजक , अभद्र, स्वार्थी , चिड़चिड़ापन से भर्यां ।  या बिडंबना च कि जौं विचारुं से मानव समाज तै दूर रौण चयेंद वी नकारात्मक विचार ही व्यंग्य का असला, युद्धसामग्री , लड़ै कु समान हूंद।  उत्तेजना ,विक्षुब्ध , उग्र , उपदरबी , निराशादायक , अराजक , अभद्र जन अमानवीय विचार व्यंग्य तै तेजधारी , तीखा , तातो बणान्दन।  अफ़सोस !
इलै आप दिखिल्या कि व्यंग्यत्मक कविता , लेख , कथा , उपन्यास , नाटक फिलम मा एक या और मुख्य पात्र बेहूदा , बेढंगा , निपट स्वार्थी , लालची , मुर्ख , धूर्त, दम्भी , अफखवा , अफु तै हुस्यारूं हुस्यार समझण वाळ हूंदन। 

बकै अगला भाग मा   .... 2



आखिर व्यंग्यकार मार किलै खांदन ?


  (व्यंग्य - कला ,  भावनाओं , विज्ञान का करतब  : भाग 2  )

                         भीष्म कुकरेती
            आपन बि सूण होलु या पढ़ी होलु बल फलण व्यंग्यकार की आदिर खातिर डंडों से ह्वे या फलण राजनीतिक दलक कार्यकर्ताउंन फलण अखबारौ कार्यलय मा तोड़ फोड़ कार -किलै बल की व्यंग्यकारन फलण दल की नीतियूं विरोध कार।  भारत माँ हरिशंकर परशाई की पिटाई संघ का लोगुन करि छे।  चो रामस्वामी पर भौत दैं मुकदमा चौल।  एक बामपंथी स्ट्रीट नाटककार तै बि पिटे गे छौ।  ममता बनर्जी तो बदनाम च कि वीं तैं अपण विरुद्ध व्यंग्य नि चयेंद अर वा व्यंग्यकार तै जेल भिजण मा बिलकुल बि नि शर्मान्दि। ममता बदनाम च कि व विरोधी व्यंग्यकार तै चुप कराणम बिंडी विश्वास करदी। 
         अबि एक साल पैलि पेरिस मा अलकायदा वळुन व्यंग्यकारुं निर्मम हत्या कार। व्यंग्यकार जोनाथन स्विफ्ट , कमेडियन पाइथॉन , आद्ययूं पर आक्रमण की तयारी ह्वे छे या आक्रमण ह्वे। 
 भौत सा देसुं मा बर्मा या ईरान मा भौत सा व्यंग्यकारुं तै देस निकाळा ह्वे या व्यंग्यकारुं तैं देस बिटेन भगण पोड़। 
             मतलब व्यंग्यकारुं से लोग चिरड़ेन्द छन अर कबि इथगा नराज हून्दन कि व्यंग्यकार की हत्या बि कर दींदन।
 यांक अलावा भौत सा व्यंग्यकारों व्यंग्य से असीम चर्चा बि शुरू ह्वे जांद।
  व्यंग्यकार पर शाब्दिक या शारीरिक आक्रमण , व्यंग्यकार तै जेल या देशनिकाला या चुप कराणो टुटब्याग का पैथर सबसे बड़ो कारण च कि व्यंग्य वास्तव मा अपण आप मा आक्रमण च।  जी हाँ व्यंग्य अहिंसात्मक।   भारत मा बुले जांद कि मनसा वाचा कर्मणे मादे  क्वा बि हिंसा नि हूण चयेंद किन्तु व्यंग्य को काम इ शब्दों से बुगदरा मारण च , चुभाण च , घुप्याण च , डंक मरण च , शौलकुंड पुड़ाण च , खुकरी तरां घैल करण च , शब्दों से  विश्वास पर खैड़ाकी या मुंगरो चोट करण च।  अर यदि आप कै पर आक्रमण करल्या तो अवश्य ही कै ना कै भांतिका आक्रमण आप पर अवश्य होलु।  सबि आर  लक्ष्मण तो नि ह्वे सकदन कि शिकार शिकार्या तै पसंद करदो।
    व्यंग्य वास्तव माँ मनसे हिंसा च अर हिंसा प्रतिहिंसा तै भट्यान्दि। इलै व्यंग्यकारों का दुसमन बि पैदा ह्वे जांदन।
            दुसर व्यंग्य एक दुधारू तलवार च।  भौत सा बगत व्यंग्यकार अपण हिसाब से कुछ हौर रचद किन्तु पाठक कुछ हौर समझद तो भी व्यंग्यकार आलोचना का शिकार हूंद।
          फिर व्यंग्य अर आलोचना - कटु आलोचना -बीभत्स आलोचना का मध्य या तो सीमा रेखा नी च या भौत पतळो वाड हूंद तो व्यंग्य तै क्या से क्या समझे जांद।
   जरा एक बात बतावो उनि बि नकारात्मक टिप्पणी , आक्रमण -प्रतिआक्रमण, अराजकता कु समर्थन , पागलपन , मूर्खता कु पसंद करद ?
 आक्रमण से आक्रमण पैदा हूंद अर इन मा व्यंग्यकार की आलोचना अवश्यंभावी च।
          व्यंग्य अर व्यंग कु टंटा
(व्यंग्य - कला , विज्ञानौ , भावनाऊँ मिऴवाक  : भाग 3  )

                         भीष्म कुकरेती 

            चूँकि गढ़वळि  मा माध्यम नि हूण से कबि बि साहित्यिक  विमर्श अधिक नि ह्वे तो व्यंग्य अर व्यंग का  टंटा गढ़वळि मा नि ह्वे।  हिंदी मा सटायर तै क्वी व्यंग्य बुल्दु तो क्वी व्यंग।  चबोड़ , चखन्यौ गँवाड़ी शब्द माने गेन तो कवियुंन या समीक्षकुंन  कबि नि ब्वाल कि वु या फलणी चबोड़्या कवि /कवित्र्याणि  च। . व्यंग्य तै राजगद्दी मील अर चबोड़ , चखन्यौ शब्दुं तै गढ़वाली साहित्य या समीक्षा मा पटरानी रखैल /ढाँटणि (?) कु पद बि नि मील। बस शायद मि इ चबोड़ , चखन्यौ से चिपक्युं छौं  . निथर चाहे ललित केशवान हो  , पूरण पंत 'पथिक  हो ' या हरीश जुयाल हो सब अफु तै चबोड़्या /चखन्यौर्या नि बुल्दन बल्कणम   व्यंग्यकार बुल्दन।  असलम चबोड़ या चखन्यौ शब्द गढ़वळि मा कुछ कुछ नकारात्मक शब्द छन अर कमजोरी तै हंसी -मजाक मा दिखाणो कुण प्रयोग हुँदन अर वास्तव  मा छन  कतल्यौ करदारा शब्द अर कार्य।   
      पर जु व्यंग्य पर मि इथगा लिखण इ मिसे ग्यों तो व्यंग अर व्यंग मा भेद की छ्वीं त लगाणी पोड़ल कि ना ? व्यंग माने अंग मा कुछ ना कुछ कमी।  व्यंग्य  निर्देशन याने व्यंग पर आघात। 
 संस्कृत मा व्यंग्य शब्द अवश्य च अर अर्थ बि च पर आज व्यंग्य पर धारणा अलग च तो संस्कृत का प्राचीन साहित्य मा अलग धारणा छे ।
  संस्कृत काव्यशास्त्रीय अध्यन साहित्य माँ व्यंग्यार्थ पर बात ह्वेनि ना कि व्यंग्य पर।
विश्वनाथ कु साहित्यदर्पण अनुसार अर्थ तीन प्रकार का हूंदन -व्याच्यार्थ ( अमिघा शक्ति द्वारा प्रतिपादित ) ; लक्षणार्थ (लक्षण शक्ति द्वारा बोधित ) अर व्यंग्यार्थ अर्थात जु व्यंजना शक्ति द्वारा अवगत कराये जांद।
 साहित्यदर्पण मा व्यंग्यार्थ द्वी किस्मौ हूंद -
अ -गूढ़ प्रयोजनवती
ब- अगूढ़ प्रयोजनवती
गूढ़ प्रयोजनवती  साहित्यिक व्यंग्य ह्वे अर इख्मा अध्ययन , मनन चिंतन से प्रतिफल प्राप्त हूंद।  तो अगूढ़ प्रयोजनवती आज  हिसाब से ठट्टा , सस्ता   हास्य आदि ह्वे।
संस्कृत माँ वक्रोक्ति सिद्धांत च।
वास्तव मा संस्कृत कु व्यंग्य एक व्यापक रूप च।  अर अंग्रेजी कु सटायर कखि ना कखि व्यंग्य का नजिक बैठद।
अंग्रेजी कु सटायर लैटिन कु सैटुरा शब्द से निकळ।  सैटुरा शब्द कु अर्थ च उबड़ खाबड़ या गड़बड़झाला याने हौच पौच।  दुसरै निंदा /काट सटुरा का वास्ता प्रयोग हूंद  छौ। अमर्यादित नाटकुं वास्ता तो रोम मा 1965 मा बि सटुरा ही बोल्दा छ।   सटायर कु व्यापक रूप ह्वे गे जन भारत मा व्यंग्य अब एक व्यापक रूप मा प्रयोग हूंद।
 
                         व्यंग्य की परिभाषा क्या च ?   
                       

                  (व्यंग्य - कला , विज्ञानौ , भावनाऊँ मिऴवाक  : भाग 4   )

                         भीष्म कुकरेती
         पुरण पन्त पथिक बुल्दन बल चबोड़ /व्यंग्य से लिख्वार भ्रष्ट अर दुरजनु  को छाती मा कील  घुट सकद अर बंचनेरुं  तैं रौंस बि दींदु   
       मदन डुकलाण  बोल्दु बल व्यंग्य क्या-बुन्या-क्या-कन्या वालुं  क खलड़  गाडण मा भौत कामगर ब्यूँत  च
      हरीश जुयाल माणदो बखरों भेष मा लुक्याँ बागु, स्याळ  रूपी नेतौं /ऑफीसरूं  तैं खुले आम  जुत्याण  /लत्याण ह्वाऊ या अपणा गौं  क भ्रष्ट पधान तैं स्ब्युं समणि रुवा ण ह्वाऊ त बस एक इ दवा च चबोड़ इ चबोड़ मा जुत्याओ , चखन्यौ मा ल्त्याओ अर मजाक मा इ सै रुवाओ
                भीष्म कुकरेती को मानण च कुनेथी, कुबोल्या उटंगी (नटखट ) उतड्यू   (असभ्य) उदभरी (उत्पाती ) क्मसल (कमयोग्य) कलजुगी ( अन्यायी )कुकराण (सभा मा असंगत बात )   कुजात (दुष्ट ) कुहाल, खचराट , खच्चा (काम  में बाधा डालने वाला )  छ्ग्टो (ठग ) , कुढब, , , फदौण वलू, (किसी को  विश्वाश दिला कर ), निगरू (निर्दयी  ) करुड (कठोर  व निर्दयी ) अन्यायी जन गुण या मनिखों की काट करणो बान चबोड़ से बडो अस्त्र, शस्त्र  , हथयार,  च
     
 रॉबर्ट इल्लियट  चबोड़ या व्यंग्य की परिभाषा इन दीन्दो , " चबोड़ या व्यंग्य या सटाइर साहित्य, अर हौरी बि कलों (जन कि बल  रिख्डा (चित्र), स्वांग (नाटक) या फिल्म ) मा एक ब्युंत (विधा ) च चबोड़ मा चबोड्या पाप, मुर्खपन  , बेव्कुफ्फ़ी , क्म्जोर्युं तैं बतांदु अर फिर वै या वीं बुरे तैं शर्मशार करद .उन त चबोड़ /व्यंग्य एक तरां मसखरी या मजाक च  पण यू एक सामजिक काट बि च जरोरी च (Encyclopeadia Britenica, 2004  )
                         लोर्ड बईरोन बुलद बल मुर्खता म्यारो विषय होंद, अर चबोड़ /व्यंग म्यारो गीत
                               जुवेनल बोल्दु थौ बल तुम व्यंग्य/चबोड़ क्र्याँ बगैर रै इ  नि   सकदा
                     रॉबिन विलियम  न बोली  थौ बल कैन बोली बल चबोड़/व्यंग्य मोरी गे व्यंग्य/चबोड़  त जिन्दो च अर ख़ास व्हाईट होंउस (राजनैतिक -क्वाठाभितर , गलियार्रौं   डंड़यळ  या बड़ लोखुं इख )  मा  ज़िंदा च
                  अलेक्जेंडर पोप को बुलण छौ कि  जु बडे या बधाई लैक नि ह्वाऊ अर वैकी बड़ें  ह्वाऊ या बडाउ मांगे जाऊ (प्रशंशा ह्वाऊ ) त  येइन बड़ें तै लुकयुं चबोड़ माने जाण चयेंद याने  छद्मधारी व्यंग्य
            ब्लादिमीर नाबोकोव त इन बुल्दु बल  " व्यंग्य/चबोड़ /चखन्यौ त सिखाणो पाठ च त पैरोडी या नकल सिरफ़ बौगाणो खेल च  "
    जोनाथन स्विफ्ट  का विचार च बल चबोड़/व्यंग्य इन आइना/ऐना /क्कंच च बल जखमा दिखण वा ळ दूसरों का छैल (कुकर्तब ) इ नि दिखदु बल्कण  मा  अपण छैलू बि दिखदु
        बेन निकोल्सन त इन बोदू बल चबोड़/व्यंग्य जोरदार चीज च . व्यंग्य एक गम्भीर विधा /ब्यूँत   च जनी राजनीति मा तिड्वाळ पोड़दी   तन्नी चबोड़ मा पैनोपन आंदो किलैकि व्यंग्य मा ही बोध च ज्ञान च तत्व च
            लिओ रोसटेन  व्यंग्य/चबोड़ तैं कडु वाट  पर केन्द्रित विधा/ब्यूँत माणदो
     डाउन पोवेल को मनण  च बल व्यंग्य/चबोड़ - जन लोग छन (वोई व्यंग्य च), व्यंग्य  रोमांस  च किलैकि  लोक उन होण चांदन  जन उ नि छन , चबोड़ / व्यंग्य त असलियत च
समाचार पत्र (छापा ) मा व्यंग्यात्मक व्यंग्य का बारा मा जेओर्ज काफ्मन बुलदो  बल व्यंग्य/चबोड़ छ्न्छर (शनिबार) कुणि बंद ह्व़े जांद
 मोली इविंस इन ब्वाद  , "    साख्युं बिटेन इन हूंद  गे बल चबोड़/व्यंग्य , सगत्या (शक्तिशाली )  पर निसगत्या (शक्तिहीन ) को आक्रमण करणों बडो हथ्यार च  "
     माइकल फ्लान्दर्स को बुलण च बल व्यंग्य लुक्युं सच तैं खैन्चीक भैर लान्दो
            इस्सक हेस लिखदो  बल जख्म व्यंग्य/चबोड़ खतम होंद उखम बिटेन असहिष्णु , कट्टरपंथी  धार्मिक नेता असह्य ह्व़े जान्दन   
        इडवार्ड यंग क लिख्युं च बल व्यंग्य/चबोड़ आज तैं भोळ दिखान्दो अर आजै कमजोरी दिखांद
       ज़ोन ओल्ढम कु बुलण च बल कलम अस्त्र   च शस्त्र च अर व्यंग्य/चबोड़ वैको पैनोपन .
           चन्द्रसेखर रेड्डी क हिसाब से ब्रित्तानुगामी प्रहारमय  व्यंजना को नाम व्यंग्य च (गोळ घुमैक जै  बात से चोट लगद   )
        मेरिडिथ  कु बुल्युं च बल व्यंग्यकार नैतिकता को ठेकेदार च जु गाँ गौ ळ की गन्दगी साफ़ करदो
   ए निकौल त इन लिखद ," व्यंग्य ये सीमा तक कटु ह्वे सकुद कि वैमा किंचित बि हौंस -हंसी नि हो। व्यंग्य भौत तीखो वार करदो। व्यंग्य मा ,  विनम्रता अर आदर नि हूंद।  व्यंग्य निर्दयता पूर्वक प्रहार करदो। कै तैं बगैर माफ़ कर्याँ व्यंग्य अपण समयकी सरि परिस्थित्युं खुलेआम धज्जी  उदांदू। "

         हरिशंकर परसाई बोल्दन बल व्यंग्य जीवन से मुखाभेंट (साक्षात्कार ) करदो , जीवन की आलोचना करद बिसंगतियों , कुसंग्तियों , ..अर पाखंड को पर्दाफास करदो
    शरद जोशी बुल्दन बल व्यंग्य अन्याय  , अत्याचार अर निराशा का विरुद्ध एक अभिव्यक्ति च
  रविन्द्र त्यागी बोल्दो बल भ्रष्टाचार  कुरीत्त्युं को भंडाफोड़ व्यंग्य से ही ह्व़े सकद
     शंकर पूणताम्बेकर बुल्दन बल व्यंग्य युग की विसंगतियों की वैदग्धपूर्ण अभिव्यक्ति च .
     बालेन्दु शेखर तिवारी को मानण च बल व्यंग्य एक विशिष्ठ समाजधर्मी प्रेक्षण च .
लतीफ़ घोंघी को बुलण च बल व्यंग्य से चोट त लगण इ चयेंद पण बंचनेरुं  तैं रौंस बि आण चयेंद  .
गुजराती का विद्वान विनोद भट्ट लिखदन बल," व्यंग्य कुतगळी बि दींद , चुंनगी बि दींद , अर जरूरत पड़न घाव बि लगांद।  व्यंग्य इन कलम च जखमा व्यंजना टपकणि रौंदि , सरलता बुन्नी /बुलणि रौंदि ; मार्मिकता हंसणि रौंदि  अर सूक्ष्मता झलक मारणी रौंदि। "
मराठी का व्यंग्य भीष्म पितामह कोल्हटकर की समीक्षा करदा समीक्षक कानिटकर अपण विचार बथान्दन ," व्यंग्यात्मक साहित्य का हास्यास्पद पहलू तै इन उजागर करदु कि पाठक की वैको विरोध करणै तीब्र इच्छा जागृत हूण मिसे जांद । "


     
        व्यंग्य का तीन अंग
 

        (व्यंग्य - कला , विज्ञानौ , भावनाऊँ मिऴवाक  : भाग 5    )

                         भीष्म कुकरेती
       व्यंग्य माँ उपदेश अधिक च या कम पर एक बात सत्य च कि व्यंग्य कु काम उपदेश दीण च पर वक्रोक्ति /ट्याड़ु ढंग से अर हंसी मिलैक।  उपदेश का उद्देश्य ही व्यंग्य की रचना च।  निखालिस उपदेश अर व्यंग्य मा अंतर हूंद अर ये विषय पर अग्वाड़ी विमर्श होलु।
कै बि व्यंग्य का तीन अंग हून्दन -
१- व्यंग्य रचनाकार याने व्यंग्यकार
२- दर्शक , पाठक या श्रोता  (ग्राहक-प्रेषिती  ) ( याने जैकुण व्यंग्य रचे गे )
३- जै पर व्यंग्य कसे जांद।
           ग्राहक /पाठक और व्यंग्यकार इ व्यंग्य घटना का हिस्सा हून्दन।  किन्तु यु जरूरी नी च कि जै पर व्यंग्य करे गे वु व्यंग्य घटना (Satire Event ) मा कुछ देरौ कुण बि शामिल ह्वावो।  जन कि गढ़वळि मा राजनीतिज्ञों पर व्यंग्यात्मक साहित्य रचे तो ग्याइ किंतु शायद ही कै बड़ो राजनीतिज्ञन राजनीतिज्ञों पर कर्युं गढ़वळि व्यंग्य पौढ़ बि हो धौं।
व्यंग्य पर सबसे बड़ो व्यंग्य या च कि जु  व्यंग्य कु टारगेट च /विषय च वु व्यंग्य की घटना मा शामिल नि हूंद।
   रचनाकार की रचना तै जब ग्राहक ( दर्शक , पाठक या श्रोता ) आत्मसात करदो तो यु बि जरूरी नी च कि रचनकार व ग्राहक का मध्य क्वी संवाद हो।
फिर व्यंग्यकार तो विषयी (टारगेट याने जैपर व्यंग्य  करे गे ) दगड़ संवाद स्थापित करणम असमर्थ च तो इखम बि व्यंग्यकार /रचनाकार टारगेट से संवाद नि कारो तो व्यंग्य रचणो उद्देश्य ही समाप्त ह्वे जांदो। उदाहरणार्थ - व्यंग्यकारन लालू यादव कु चारा घोटाला पर गढ़वाली मा व्यंग्य ल्याख , व्यंग्य वीडियो कैसेट बणाइ या कवि सम्मेलन मा कविता सुणाई।  किन्तु लालू यादव तक या रचना पौंछण सर्वथा कठिन च।  इखम रचनाकार और ग्राहक का मध्य कखि ना कखि संवाद च किंतु टारगेट का रचनाकार से , ग्राहक का टारगेट से क्वी संबंध स्थापित नि ह्वे सकद।
अब यूँ तीन अन्गुं मध्य संवादहीनता की स्थितियों मा व्यंग्यकार का पास विकल्प एकी च कि वैकि रचना ग्राहक का मन मा टारगेट का प्रति गुस्सा , घृणा , वितृष्णा पैदा करण मा सक्षम हो अर यो विकल्प ही व्यंग्यकार का उद्येस्य हूण चयेंद।
फिर यदि व्यंग्यकार उस्ताद च तो वो इन रचना रचो कि रचना चर्चा मा ऐ जावो और रचना या रचना का मंतव्य टारगेट का पास पंहुच जावो। नरेंद्र सिंह नेगी का गीत ' नौछमी नारेण ' अर कथगा खैलु' सीधा टारगेट (क्रमशः नारायण दत्त तिवारी व डा रमेश पोखरियाल 'निशंक ) का पास पौंछेंनि। द्वी दैं टारगेटन प्रतिक्रियास्वरूप नरेंद्र सिंह नेगी का विरुद्ध कुछ प्रतिक्रियात्मक कदम बि उठैन। इखम नरेंद्र सिंह नेगी का द्वी व्यंग्युंन ग्राहक व टारगेट का साथ कै ना कै रूप याने सीधा या अपरोक्ष मा संवाद स्थापित कार।
पर नरेंद्र सिंह नेगी अपना आप मा एक महशक्ति च तो नेगी का काम सरल ह्वे गे।  किन्तु प्रत्येक व्यंग्यकार इथगा शक्तिशाली नी च कि वु ग्राहक व टारगेट दुयुं दगड़ संवाद स्थापित कर साको।
 गढ़वाली साहित्य मामला मा सबसे सरल व सही विकल्प च बल रचनाकार इन रचना रचो कि ग्राहक व्यंग्य विषय की चर्चा का वास्ता कटिबद्ध ह्वे जावो।  यदि ग्राहक व्यंग्य विषय पर जगा जगा चर्चा करण लग जावो तो समझो कि व्यंग्य सफल ह्वे गे।
अन्तोगत्वा व्यंग्यकार तै ग्राहक (पाठक , श्रोता , दर्शक ) तै ही झकझोरण पोड़द कि ग्राहक टारगेट का प्रति विद्वेष , क्रोध , रोष आदि दिखै साको।
व्यंग्य तबि गाहक तै झकझोर सकुद जब व्यंग्य विषय और शैली झकासदार हो।
*** भोळ -व्यंग्य अर उपदेश  पर विमर्श होलु


         समाज मा  व्यंग्य से सजा बि दिए जांदि 
 
                (व्यंग्य - कला , विज्ञानौ , भावनाऊँ मिऴवाक  : भाग 6    )

                         भीष्म कुकरेती

                       सब्युं तै अनुभव होलु बल घौरम , गांवम , मुहल्ला मा कै तै छुटि मुटि सजा दीण हो त वैका /वैकि ठट्ठा लगाये जांद।  कै तै शरमैक सजा दिलाये जांद अर याँकुण हंसी , व्यंग्य , चखन्यौ कु सहारा लीण आम बात च।  समाज द्वारा व्यंग्य से शरमवाण बड़ी सजा ही हूंदी।
                  जब कैको नौनु या नौनी का नाक से सींप बगणु हो तो नॉन /नौनी कुण बुले जांद ," आह त्यार नाक से गंगा जमुना बगणी छन। अर इन मा द्वी चार लोग हंस जावन तो नौनु /नौनी रुणफ़त बि ह्वे सकदन।   " यु शब्द नौनु /नौनी कुण असल मा शाब्दिक सजा ही च।   शब्द बच्चा का माँ बाप का समिण बुले जादन तो भी ब्वे बाबु कुण शरम की बात च। शरम लैकि सजा दिलाण समाज मा मान्य च।  किन्तु यु केवल छुट समाज और एकसमान समाज याने छुटि जगा का वास्ता कामयाब तरीका च।  बड़ो समाज या बड़ो परिदृश्य मा हास्य व्यंग्य से सजा दिलाण जरा कठण इ च।
 साहित्यिक समाज अपण आप मा छुटु समाज च , खासकर गढ़वळि साहित्यिक समाज।  इलै यु दिखे गे कि गढ़वळि साहित्यिक समाज मा एक साहित्यकार हैंको साहित्यकार की खिल्ली नि उड़ान्द।  उन आलोचना बि भौत कम मान्य च तो एक हैंक साहित्यकार पर व्यंग्य करण बि बुरु माने जांद।  यु साबित करदो कि हास्य अर व्यंग्य सजा दिलाणो  करदो।
  हमारा सांस्कृतिक कर्मकाण्डुं मा हास्य -व्यंग्य शामिल च जखम एक हैंक तै नीचा या सजा दीणो अपरोक्ष कोशिस बि हूंदी।  ब्यौ काज मा बर पक्ष तै हौंस इ हौंस मा गाळी दीणो रिवाज एक तरह से नीचा दिखाणो कु एक रूप च।
मजाक या मखौल उड़ाण  एक तरह को हथियार हि हूंद।
 
 साहित्य मा व्यंग्य से कै अभियोगी या बुराई तै सजा दीण कठिन च किलैकि साहित्य मा परिपेक्ष्य बड़ो ह्वे जांद।
   


26/ 8/2015 Copyright @ Bhishma Kukreti

             व्यंग्य विधा च या शैली ?

              (व्यंग्य - कला , विज्ञानौ , भावनाऊँ मिऴवाक  : (   भाग - 7     )

                         भीष्म कुकरेती
            विद्वानुं मध्य या बहस पुराणि च कि व्यंग्य एक विधा (genre ) च या शैली (style ) च।  व्यंग्यकार हरीश परसाईं  का हिसाब से व्यंग्यौ क्वी स्ट्रक्चर नी च तो यु असल मा एक स्पिरिट च ना कि विधा।  हरिशंकर कु बुलण च बल व्यंग्य कथा , निबंध , नाटकआदि मा लिखे जांद।  व्यंग्य कु दायरा बृहद च अर हर विधा मा प्रयोग ह्वे जांद। परसाई का हिसाब से व्यंग्य सभी विधाओं तै समाग्रहीत करदो। व्यंग्य को इष्ट  भाव प्रेषण च ना कि विधा।
  डा श्याम सुंदर घोष का अनुसार - व्यंग्य लेखन मा वस्तु तत्व ही विधा शिल्प का शीर्ष मा चमकद। इलै इ कुछ लोग विधा तै व्यंग्य का अधीन समझदन।   
           रवीन्द्र र त्यागी का हिसाब से विधा तो तीन इ छन - गद्य , पद्य अर नाटक।  व्यंग्य तो रस च जु कैं बि विधा मा प्रयोग ह्वे सकद। 
           डा बालेन्दु तिवारी कु मनण च बल जब क्वी शैली या प्रविधि भौत लिख्याणु हो तो फिर व शिल्प एक विधा कु सम्मान अफिक प्राप्त कर लींदु।  याने तिवारी व्यंग्य तै विधा मंणदन।
पप्रा किरीट का हिसाब से व्यंग्य विधा ना बल्कण मा एक शैली मात्र च। 
             शेरजंग का मुताबिक व्यंग्य तै एक स्वतंत्र विधा नि माने जै सक्यांद किलैकि व्यंग्य जौं विधाओं मा साहित्यिक रूप मा उभरिक आंद वु त य वास्तव मा पैलि विधा छन -निबंध , उपन्यास , कथा , नाटक , कविता आदि। शेरजंग कु मनण च जनि व्यंग्य तै विधा मने जाल वु हास्य का तरफ अधिक ढळक जालो। हास्य व्यंग्य का वास्ता एक साधन अवश्य ह्वे सकद किन्तु साध्य नि ह्वे सकुद।
 अर म्यार मनण च कि व्यंग्य वास्तव मा एक भौण च , शैली च ना कि विधा।



28 / 8/2015 Copyright @ Bhishma Kukreti

     व्यंग्य मा उपदेश


           (व्यंग्य - कला , विज्ञानौ , भावनाऊँ मिऴवाक  : (   भाग -8      )

                         भीष्म कुकरेती
           अमृता भारती 'प्रसंगतः  ' माँ लिखणी च बल साहित्यकार असल  मा उपदेष्टा हूंद।  शास्त्रकार अर साहित्यकार मा भेद च विधि का , शैली का , स्टाइल का।  साहित्य मा उपदेश शब्दगत नि हून्दन अपितु हृदयगत्वा हून्दन।  साहित्य माँ कान्ता सम्मित उपदेश हूंद याने स्त्रियुं मधुर संवाद जन।
           इनि सुधार , उपदेश व्यंग्य मा आवश्यक शर्त च।  बगैर उपदेश का व्यंग्य नि ह्वे सकद।  व्यंग्य मा हास्य मिश्रित करीक उपदेश दिए जांद।  यदि व्यंग्य मा हौंस नि हो तो व्यंग्य नि बुले जालो अपितु वु नीतिवचन बण जालु।  व्यंग्य हौंस अर उपदेशक सामंजस्य च।  हौंस अर उपदेश का मध्य एक फाइन बैलेंस हूंद व्यंग्य मा।  व्यंग्य दुधारी खुंकरि तरां च।  सुरेशकांत लिखद बल एक तरफ व्यंग्य हास्य से संभ्रमित करद त दुसर तरफ उपदेश से संभ्रमित करद।  व्यंग्य का मुख्य उद्येस्य दुराचार , पापाचार, बदकरनामा हटाण हूंद, सुधार करण हूंद , एक सुखमय , सभ्य समाज की रचना पर ध्यान हूंद, पर दगड मा हंसी का गोलगप्पा बि दगड़म हूंद । उपदेशक बि सत्य की खोज मा रौंद अर व्यंग्यकार बि।  दुयुंक आधार सत्य ही हूंद किन्तु दुयुंक शैली मा भारी  हूंद।
         उपदेशक कठिनायुं पर चिंतन करदो और आध्यात्म का साथ सुधार लाणो बान लोगुं तै अड़ान्द च तो व्यंग्यकार व्यवस्था पर चोट करदो और  व्यवस्थाक समर्थन करदो जखमा सुधार स्वयं मा निहित हो।  सुरेशकांत का बुलण सै च बल व्यंग्य मा फोटजनिक यथातथ्यता हूंदी पर उपदेश मा एक व्यापकता हूंदी। व्यंग्य मा भाषा अलंकृत या बक्रोक्ति , क्रोध दिलाऊ  हूंदी जब कि उपदेश की भशा सपाट , विस्तृत व व्यापकता  हूंदी । 
  उपदेश सीधा सरल , अर सपाट हूंद तो व्यंग्य मा वैदग्ध्य , वक्रोक्ति अर भगार द्वारा टारगेट  पत चोट करे जांदी।    उपदेश मा नैतिक बोध जगाये जांद तो व्यंग्य माँ नैतिकता का साथ सुधार आवश्यक तत्व हूंद। व्यंग्य मा हास्य जरूरी खुराक हूंद तो उपदेश गुरु गंभीर हूंदन।
  व्यंग्य मा कथगा , कन , कै तरां को हास्य हूण चयेंद यु व्यंग्यकार की लेखनी , रचनधर्मिता , वैचारिक सामर्थ्य पर निर्भर करदो।  व्यंग्य मा हौंस नि हो तो वु आलोचना का नजिक पौंछ जांद अर भौत अधिक या असबंद्ध हौंस हो तो प्रभावहीन व्यंग्य बण सकद।  इलै उपदेश अर हौंस का सामंजस्य व्यंग्य मा आवश्यक च। हाँ यु बि जरूरी नी च कि व्यंग्य मा हास्य ह्वाइ। बगैर हास्य का बि व्यंग्य रचे सक्यांद।
 


30/ 8/2015
     हास्यविहीन व्यंग्य की कल्पना

    (व्यंग्य - कला , विज्ञानौ , भावनाऊँ मिऴवाक  : (   भाग    - 9    )

                         भीष्म कुकरेती
 हौंस बगैर क्या चबोड़ , चखन्यौ , मजाक ह्वे सकुद क्या ? जी हाँ अब आधुनिक व्यंग्यकार बि मणदन कि ठीक च हौंस व्यंग्य का वास्ता जरूरी च पर इन बि ना कि बगैर हौंसक व्यंग्य रचे इ नि जावो।
भौत सा व्यंग्यकार अपण व्यंग्य रचना मा हौंस तै नेपथ्य मा छोड़ दींदन अर आग , अग्यो, बुराई पर चक्कू अधिक चालांदन।  बुराई पर प्रहार करणो वास्ता व्यंग्यकार अस्त्र का रूप मा प्रतीक , अर बिडंबना का प्रयोग करदन। क्रोध , रोष गुस्सा दिलाण इनमा व्यंग्यकार का उद्येस्य ह्वे जांद।  गढ़वळि गद्य व्यंग्य मा त्रिभुवन उनियाल अपण व्यंग्य हौंस तै महत्व दीन्दो  , हरीश जुयाल अधिक हास्य लान्दो  ; कमोवेश सुनील थपल्याल घंजीर बि हास्य तै व्यंग्य मा महत्व दींदु।   कुकरेती अर कठैत द्वी तरफां ढळकदन। भौत  सा बगत कठैत का व्यंग्यों मा बि हास्यविहीनता  रौंदी अर व्यंग्य दार्शनिकता का तरफ ढळक जांद।    पराशर गौड़ अर प्रकाश धषमाणा चूँकि पत्रकारिता आधारित व्यंग्य पर विश्वास करदन तो हास्य की कमी यूंक व्यंग्य मा मिल्दो।   पूरण पंत 'पथिक ' अपण व्यंग्य मा गुस्सा, तीक्ष्णता , कटाक्ष  तै अधिक महत्व दीन्दो।  याने पूरण पंत व्यंग्य मा हास्य तै बिलकुल ही महत्व नि दीन्दो।  यद्यपि पंत हास्य से छौं बि नि करदो पर वैक नजर बुराई पर जोर की कटांग लगाणो रौंद। 
         
असल मा व्यंग्यकारुं उदेस्य पाठ्कुं तै हंसाण नि हूंद अपितु चेत करण , गुस्सा दिलाण , कै बुरै से दूर रौणै सलाह आदि हूंद तो हास्यविहीन व्यंग्य उत्पन ह्वेई जांद।  हाँ एक समस्या ये लिख्वारन बि अनुभव कार कि हौंस नि रावो तो व्यंग्य या तो शुद्ध, सुखी  आलोचना ह्वे जांद या दार्शनिकता का तरफ ढळके जांद।   

/ 9/2015 Copyright @ Bhishma Kukreti
Discussion on Satire; definition of Satire; Verbal Aggression Satire;  Words, forms Irony, Types Satire;  Games of Satire; Theories of Satire; Classical Satire; Censoring Satire; Aim of Satire;
 व्यंग्य परिभाषा , व्यंग्य के गुण /चरित्र ; व्यंग्य क्यों।; व्यंग्य  प्रकार ;  व्यंग्य में बिडंबना , व्यंग्य में क्रोध , व्यंग्य  में ऊर्जा ,  व्यंग्य के सिद्धांत , व्यंग्य  हास्य, व्यंग्य कला ; व्यंग्य विचार , व्यंग्य विधा या शैली     






 

Sitemap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22