Author Topic: Chachari, Jhode on social issues, location, love, fair etc- मेलो, आदि पर चाचरी  (Read 13788 times)

एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0

 दोस्तों,

 हम मेरापहाड़ फोरम में पोस्ट करने जा रहे है उत्तराखंड के लोक संगीत की विरासत का पहलू जो किसी जमाने में पर्वतीय आँचल में मनोरंजन का एक प्रमुख था! झोडा चाचरी और अन्य लोक गीत जो मेलो के अवसर गाये जाते थे! मेलो पर गाये जाने वाले अधिकतर चाचरी जीजा साली पर बने होते थे!


 हमारे वरिष्ठ सदस्य भीष्म कुकरेती जी भी हमें अपना विशेष सहयोग यहाँ पर प्रदान कर रहे है!


 Chhapeli Nritygeet: A Garhwali-Kumauni Folk Dance song of Young Lovers
                                                                  Bhishma Kukreti
(Garhwali Folk Dance Songs, Kumauni Folk Dance Songs, Himalayan Folk dance Songs)
           Chhapeli is very popular dance song of Kumaun-Garhwal border region. The dance song is very popular among young generation. In this dance, a young female and young male take part. The song subject may be of relation between two lovers, jeeja-Sali, Bhauj-Devar, mother-son, song and father, brother –sister or so. Now, mostly, the songs pertaining Chhapeli are of active love between male and female lovers.
  The dance is performed at any time depending upon the time and situation of the dancers. The Badi Badan dance and sing this dance song at various times and places.
The dance does not have any particular sequence and the dance sequence depend s on the capacity of dancers and the dance they know better. However, the dance is ful of drama and dancers have to act as per the song subject.
The following song is a love dance song and relation between a most beautiful girl (though poor) and rich brother in law. The song creates splendid images of love and love rapture.
छपेली नृत्य गीत : गढवाल कुमाओं का एक प्रसिद्ध नृत्य गीत शैली

मदुली च बांद , हिराहिर मदुली
------------------------

स्याळी : बाखरो को सांको बल बाखरो को सांको
           मि बांद बणयूँ  छौं मिन क्या कन यांको
           रे जीजा मैनेजर  ल़े जीजा , मिन क्या कन यांको
             मदुली हिराहिर , मदुली च बांद
जीजा : चखुली को बीट बल चखुली को बीट अ
          मेरी मोटर मा बैठ मदुली अगनाई का सीट अ
         मदुली हिराहिर  मदुली अगनाई का सीट
स्याळी: घोटी जाली हींग , घोटी जाली हींग अ
           मिन कनकैक बैठण रे जीजा मै उठद  रींग अ
           रे जीजा मैनेजर मै उठद  रींग अ
हौर सब्बी गान्दन : मदुली च बांद मदुली हिराहिर मदुली
जीजा : घिंड्वा को बीट बल घिंडुडी को बीट अ
          नी उठदी रींग मदुली अगनाई क सीट अ
          मदुली हिराहिर अगनाई क सीट
और सबी गान्दन : मदुली च बांद मदुली हिराहिर मदुली
स्याळी: बामण की पोथी  बल बामण की पोथी  अ
          मिन कनकैक आण रे जीजा फटीं च धोती
          रे जीजा मैनेजर ल़े जीजा , मेरी फटीं च धोती अ
जीजा : खेंडि जालो बाड़ी बल खेंडि जालो बाड़ी
           धोती तू फटण दे मी मंगौल़ू  साड़ी
           मदुली हिराहिर मदुली मी मंगौल़ू  साड़ी
हौर सबी गान्दन : मदुली च बांद मदुली हिराहिर मदुली
           बीडी को बंडल बीडी को बंडल अ
          साड़ी त तू लिली मीम नीन सैंडल
          रे जीजा मैनेजर ल़े जीजा मीम नीन सैडल अ
जीजा : ग्युं बूतिन मुट्ठीन ग्युं बूतिन मुट्ठीन
          तू अगनाई चल रुंवाली खुटींन
         मदुली हिराहिर रुंवाली खुटींन
        मदुली हिराहिर बिगरैली खुटींन
हौर सबी गान्दन : मदुली च बांद मदुली हिराहिर मदुली
                         मदुली हिराहिर मदुली मदुली च बांद मदुली     

स्रोत्र : गंगाराम भट्ट , ग्राम : लीह, पट्टी कंडवालस्यूं , देवप्रयाग , गढवाल   
Reference Dr Shiva Nand Nautiyal
The song creates agility, pleasure of union, happiness, smile, joy, anxiety types of emotion.
Copyright @ Bhishma Kukreti
M S Mehta

 

एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0

 सुरमोली कौथिग लागो - मार झपैक
 -------------------------------------

 मार झपैक सुरमोली कौथिग लागो  मार झपैक!

 मार झपैक मैले कै कौथिग जौलू  मार झपैक !

 मार झपैक तेरो स्वामी घर नि हाती मार झपैक !

 मार झपैक तै कैका दगाड़ा जांछी  मार झपैक !

 मार झपैक ताल घर का जियु जनाना मार झपैक !

 मार झपैक मै ले कै जै उलो ज्यूहो मार झपैक !

 मार झपैक तेरो स्वामी घर आलो मार झपैक !

 मार झपैक त्वे मारी हलालो ब्वारी मार झपैक !

 मार झपैक सुरमोली कौथिग लागो  मार झपैक!

 मार झपैक मैके जाण दियो  हो दाजू मार झपैक!

 मार झपैक  काली गंगा निसुरी भेछ  मार झपैक!

 मार झपैक बड़ी का सेल ले जियु हो मार झपैक!

 मार झपैक जोबन खायो प्रदेश ले मार झपैक!

 मार झपैक धन खायो रेल ले जियू हो मार झपैक!

 मार झपैक लठी काटी छडछ्डानी  मार झपैक!

 मार झपैक हरिया बेस की जियू हो  मार झपैक!

 मार झपैक उ आया उदासी दींन  मार झपैक!

 मार झपैक तुम लाग्या देश की जियू हो मार झपैक!

 मार झपैक अलमोडी का ठुला घर  मार झपैक!

 मार झपैक देवी की मूरत जियू हो मार झपैक!

 मार झपैक का है देखू दांतपाटि  मार झपैक!

 मार झपैक का देखू सूरत जियू हो मार झपैक!

(copyright - merapahadforum.com)
 

एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0

 देवानी लौड़ा दोरिहाट को
 जेतुली बौरेरौ की जैता, तू छे भली बाना

 तामा को अरध जैता, तामा को अरध

 औने रैये जाने रैये, दयो कसी बरखा!

 दयो कसी बरखा!,  दयो कसी बरखा!

 देवानी लौड़ा दोरिहाट को,  दयो कसी बरखा!


एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0


I recall this Chachari which is on famous Sangad fair which held every year in Sangad Nauling Devta Temple in Bageshwar Distt:


Sangad kee Rumuli Didi
Bakar Patha Chhan ke La….

Sham Dhura Pratap Daju
Jhathi Le Ghughur Chhan Kya La..

O Sangad kee Rumuli Didi
Bakar Patha Chhan ke La…

O teri Balayee Liyon Didi
Jhathi Le Ghughur Chhan Kya La..

Una Raiye, Jana Raiye.. 
Jhathi Le Ghughur Chhan Kya La..
 
…….

Sangad kee Rumuli Didi
Bakar Patha Chhan ke La….

Sham Dhura Pratap Daju
Jhathi Le Ghughur Chhan Kya La..


एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0
 Jhoda Nrity Geet: A Popular Spring Folk Dance Song Style of Kumaun and Garhwal

                                                      Bhishma Kukreti
                                            (Folk Dance Songs of Kumaun and Garhwal)
                 Jhoda Nritygeet is a popular folk dance song of eastern Garhwal and Kumaun regions of Uttarakhand.  In Someshwar Kumaun, Jhoda  is called ‘Chaiti-Jhoda’.
                Jhoda dance song could be performed in day as well in the night. Usually, the Jhoda was performed in the courtyard of a temple as Someshwar , Binsar, Salt Mahadev temples. The subjects of Jhoda were of various types of songs. However, now, the song subjects of Jhoda are love oriented subjects.
  The numbers of dancers vary from six dancers to 150 dancers in various circles. The females and males may dance together or separately depending upon situations.
 The dancers dance and a Hudkiya sing and play the drum (Hudka)
                    The dance and song of Jhoda is nearest (or almost similar)  to Chhapeli except the speed and music charan (there is only one speed in dance and song in Jhoda) as   
                     
                            झोडा नृत्य गीत

ध्रुब चाल (संगीत व नृत्य) : किसनो पैल्वाण नेगी, तिलै  धारु बोला
                                     हीरा हिरुली बांद,  तिलै  धारु बोला
                       जोड़ -     हुडकी की पोड़ छोरा , हुडकी की पूड़
                                     झिट घड़ी बैठी जौंला, बांजै डाळी मूड
          सम्मिलित स्वर   :  झिट घड़ी बैठी जौंला, बांजै डाळी मूड
                                      हीरा हिरुली बांद     बांजै डाळी मूड
                                      किसनी खड़कवाळ नेगी, बांजै डाळी मूड
                        पुरुष :      हीरा हिरुली बांद,  तिलै  धारु बोला
                        स्त्री :        किसनी खड़कवाळ नेगी,  तिलै  धारु बोला
                        पुरुष :       कूटी जालो धान हीरू , कूटी जालो धान
                                       कैकी जाली कूड़ी कैकी जाली ज्यान
                         स्त्री :       काटो च खमर नेगी , काटो च खमर
                                      चार दिन जुनख्याळी, प्रेम च अमर
                         पुरुष :     गैणो  की बरात हीरू  गैणो  की बरात
                                      घुतघुती मन मा हीरू जुनख्याळी रात
                          स्त्री :      घास काटो हंसिया नेगी , घास काटो हंसिया
                                       तू डुळदो भौंर हीरू , फूलों क रसिया
                         पुरुष ;      खिले जालो तास हीरू , खिले जालो तास
                                       मि डुलदो भौंर हीरू, मन त्यारो पास
                सम्मिलित स्वर ; घास की गडूळी सुवा घास की गडूळी
                                        जें  दिशा बि रौलो हीरू , लागली बडूळी
                                        जें  दिशा बि रौलो नेगी , लागली बडूळी

स्रोत्र : डा शिवा नन्द नौटियाल, श्याम छम घुंघुरू बाजला पृष्ठ ३४
    The song is a love song wherein the male and female do dialogue in the story. The song is figurative; having very common symbols for creating pleasure,  love oriented image and sure union of lovers images. The phrases are very simple to attract the audience. The first line of each stanza does not have any relation with the story as the line is to meet the poetic structure.
Copyright@ Bhishma Kukreti

एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0
मैंने कभी अपने गाव में दादी और अन्य लोगो को यह झोडा गाते हुए सुना था!

 राणी खेतो राम ढोल घम घम कन बजन!

 तेरी पावो की पोलिया, मेरी सुवा भली सजन !!
 राणी खेतो राम ढोल घम घम कन बजन!,,,,,,,,

 तेरी स्योणी को सांगल, मेरी सुवा भली सजन!

 राणी खेतो राम ढोल घम घम कन बजन!

 तेरी नाके की नाठुली, मेरी सुवा भली सजन!

 राणी खेतो राम ढोल घम घम कन बजन!]

 त्येरा माथे की विन्दियाँ, मेरी सुवा भल सजन!

 राणी खेतो राम ढोल घम घम कन बजन!

 तेरी सर को सिस्फूल, म्येरी सुवा भली सजन !

 राणी खेतो राम ढोल घम घम कन बजन!

 त्येरा सिर को शिसफूल, मेरी सुवा भल सजन

 राणी खेतो राम ढोल घम घम कन बजन!

(copyright - merapahadforum.com)

You can watch video of this song.

Ranikhet Ramdhola..Created by Digamber Rautela

एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0
Now go through this Jhoda

 सिर धपेली लटकाई कनी!
 काला सिर्फ की केचुली जनी!
 सिंदूर से भरी मांग कनी!
 नथुली मा गडी नगीना जनी!
 सी आंखी सरमीली कनी!
 डाडू मा खिली बुरासी जनी!
 मुखडी को रंग क्नो!
 बाला सूरज को रंग जनों!
 ओठू का बीच दातुड़ी कनी!
 गठ्यायी मोत्यो माल जनि!
 स्वर में मिठास कनी! ?
 डंडियों बासदी हिलास जनी !
 

एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0
एक प्रसिद्ध चाचरी यह भी है!

गोविंदी त्यार मैता क जोगी आ रेछो

चिमटा छम्मा छम!
गोविंदी घास काटछे, पु बाद्छे कम

चिमटा छम्मा छम!

गोविंदी चैत क महीना आ रो!

चिमटा छम्मा छम!

गोविंदी त्यार मैता क जोगी आ रेछो

चिमटा छम्मा छम!

एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0

This is one of the Hit Chahchari of Old days.

 मांछी न बगनी, दादू लपटना
 हौसिया पराणि, मेरी लपटना!
 रेई न सकनी, दादू लपटना!
 ओ दोलकी कामक, भूलू गावरला!
 खुट कान छना बूड़ा, भूलू गावरला!
 यो छोड़ी छ कामक, भूलू गावरला!
 पडी झन फूटा, दादू लपटना!
 राम लक्ष्मण, कसी लपटना!
 जोड़ी जहाँ टूटी, दाजू लपटना!
 तू हे कुलो उंछ, कट लपटना!
 तिमुली का पात, भूलू लपटना !
 संग हैजा सोवती, का गावरला!
 लम्भी है जो रात, भूलू गावरला!
 सूपा भरी धाना, दाजू लपटना !
 झिट घडी, झिट घडी लपटना!
 चाचरी में ध्यान, दादू लपटना!
 सानड़ की रौली, भूलू गावरला!
 कॉनोजय जै रौली, भूलू गावरला!
 इसाई क रेट, भूलू गावरला!
 इसाई क रेट, दाजू लपटना !
 काक तुमि काक हामी, लपटना!
 आज है रे भेट दाजू, लपटना!

 हिंदी में-


 जैसे मछली नहीं बहती, जवानी की उम्र मेरी, रह नहीं सकती, ओ ढोलकी  काम की, पैर पर कांटे है चुभे, राम लक्ष्मण की जैसी जोड़ी, जो न टूटे,

Copyright - merapahadforum.com

 

Sitemap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22