Author Topic: TRANSLATION OF KUMAONI-GARWALI LANGUAGE - कुमाऊंनी गढ़वाली भाषा का अनुवाद  (Read 307488 times)

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
आवा गढ़वाळी सिकला - ८
Let Us Learn Garhwali -8
व्याकरण -६ Grammar-6
Presented by Bhishma Kukreti
                                                सर्वनाम (Pronoun)
The words in place of nouns are called pronoun
संज्ञाउं  बदल मा प्रयोग हूण वल़ा शब्दुं तैं सर्वनाम बुल्दन (sangyaaun badl ma prayog hun vala shabdun tain srvnaam buldan )
 सर्वनाम पांच तरां क हुन्दन  sarvnam panch taran k hundan
१- पुरुषवाचक सर्वनाम  (purushvachaksarvnaam)
गढ़वाळी मा पुरुषवाचक सर्वनामुं  मा स्त्रीलिंग अर पुल्लिंग बिगळयाँ- बिगळयाँ (अलग अलग ) हुन्दन  ]gadhwali ma purushvachak sarvnamun ma striling ar pulling biglyan-biglyan (alag-alag) hundan]
                                       पुल्लिंग   (pulling)                                                   स्त्रीलिंग  (striling)
पुरुष वाचक         एकवचन ( ekvachn )   बहुवचन   bahuvachan )         एकवचन              बहुवचन                                               
 (  purushvachak)
उत्तम पुरुष                    मि                            हम                                      मि                      हम
मध्यम पुरुष                 तु                              तुम                                       तु                     तुम
अन्य पुरुष                     ओ /वो                       वु /उ                                    वा                      वु / उ
२- निश्चय वाचक            वी                            वी                                         वै                       वी
                                 स्यो                              स्यि                               स्या                     स्यि
                                यो                             यि /इ                                   या                     यि /इ
३- अनिश्वाच्क              क्वी                                क्वी                               क्वी                   क्वी     
                                ---                             कति                                  ---                     कति
                                ---                            कुछ                                   -----                    कुछ
4- सम्बन्धवाचक 
                               वु                               वु                                       ज्व़ा                      जु
                              तैं                                तौं                                       तैं                         तौं
                              ये                                  यूँ                                    ईं /यीं                     यूँ
५- प्रश्नवाचक             को                                 कु                                  क्वा                        कु
                             क्य                        क्य-क्या                                   क्य                       क्य-क्या   
६- निज वाचक   सर्वनाम -अफु     
गढ़वाली मा आप शब्द सर्वनाम नी च आप कु अर्थ होंद मनिख कु ओप लगण
पण अब आप  शब्द बि गढवाळी मा आई गे     
असान : श्रीमती रजनी कुकरेती, भग्यान अबोध बंधु बहुगुणा  , श्री अरविन्द पुरोहित अर श्रीमती बीना बेंजवाळ                             
                                                                                                   
 
   
 
 
 
 
 
 
--




Dhanyabad

Regards
Bhishma Kukreti

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Let Us learn Garhwali -9
आवा गढ़वाळी सिकला - फड़की -९
व्याकरण , Grammar
Presented by Bhishma Kukreti
कारक
कारक संज्ञा अर सर्वनामौ  वै रूपौ खुणि बुल्दन   जु रूप वाक्य मा हौरी श्ब्दुं दगड सम्बन्ध बतांद     
कारक आठ किसमो   हुन्दन
कारक                            विभक्ति  (परसर्ग )                           प्रयोग
१- कर्ता                               न,/ल                                        रामन ब्वाल
२- कर्म                                तैं/थैं                                       गढ़वाल्युन तैं अपणि भाषौ बार मा ख्याल इ  नी च
                                                                                      कुमयों सणि बि अपणि भाषौ फिकर नी च
३- करण                         न,/ल                                          दाळ  तैं  थांथन  झपोड़दन
                                     से                                              वै से कुछ नि होण   
 
४- सम्प्रदान                     कु /कुतैं/खुणि                               यू झंग्वर  त्वेकू च अर यू झाम्पा  खुणि    च     
५- अपादान                      बटि i /बिटेन                                 कख बिटेन /बटि   एई   ?
                                    मांगन /मूंगे                                    स्यू आटू कै मांगन /मूंगे लै ?
                                     न                                                कम्पुटर कखन आयी
६- सम्बन्ध               कु /का /क कि                                      या गागर कैकी च ?
                               रो /रा/रि                                            तुमारो/तुमारा/तुमारी बात हि कुछ हौरी हुन्दन
                                ऐ                                                     राजारामै ब्वारी
                                अ                                                    म्यार बांठअ  अबी दे दी
                                इ                                                   श्यामुइ भैंसी लंदी च
७- अधिक्ररण               मा                                               जा अपण  जगा मा जा
                                मद्ये                                              यूँ द्वी बंठों  कै मद्ये म्यार बंठा   क्वा च भै ?
                                म /मुं                                           मीम /मेमू बोल क्या हवाई
                                 पर                                               तै पर दिवता ऐ गे
                                 जनै                                               मथि पाणि जनै  जयां छन
८- सम्बोधन               हे /हलो/याँ/ ह्य्ले/अजि/ह्य्जी              ह्य्जी ! चिट्ठी अछेकी ऐन च ?
                                               
असान : भग्यान अबोध बन्धु बहुगुणा अर श्रीमती रजनी कुकरेती कि व्याकरण क   पोथी

--




Dhanyabad

Regards
Bhishma Kukreti

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Let Us Learn Garhwali -Part-10
आवा गढ़वाळी सिकला -फडकी -१०
     व्याकरण (Grammar)
           Bhishma Kukreti
                               क्रिया (Verb)
जै शब्द ण कै काज करणो  /हूणों/ अंदाज़ ह्वाऊ वै शब्द तै क्रिया बुल्दन
गढवाळी मा  पांच तरां क्रिया हुन्दन
१- नामिक क्रिया
२- समस्त क्रिया
३- व्युत्पन्न क्रिया
४- मूल या सधारण/आम क्रिया
५- संयुक्त /जुड्यीं क्रिया   
                                नामिक क्रिया
सबि क्रिया मूल क्रिया नि हुन्दन .
संज्ञा या सर्वनाम पर पूछड़ी (प्रत्यय ) लगैक ज्वा क्रिया बणदि वीं क्रिया तैं नामिक क्रिया बुलदन   
संज्ञा                    क्रिया
रंग                              रंगौण
घात                            घत्याण /घ्त्यौण
खिर्स                           खिर्सेण 
लिक़                            लिकौण   
सर्वनाम               क्रिया
अपणु                       अपनौण /अपणोऊण  (apnaun )
विशेषण                  क्रिया
नेडू                              निडाण / निड़ोउण   (nidaun)
पुरु                               पुर्याण / पुरयोंण (puryaun)
 
                        समस्त क्रिया
जु क्रिया द्वी क्रियौं जोड़ से बणी ह्वाऊ वीं क्रिया तैं समस्त क्रिया बुल्दन
चलण -फिरण
पढ़ण-लिखण 
                        अनुसरणनात्मक क्रिया
ज्वा क्रिया ध्वनि  क हिसाब से बणद   वीं तैं अनुसरणनात्मक क्रिया बुल्दन
ध्वनि                           क्रिया
थप - थप                    थपथ्प्याण   
च्वीं-च्वीं                          च्वींचाण
                               व्युत्पन्न क्रिया
जब मूल क्रिया तैं व्युत्पित करे जांद त व्युत्प्न्नात्म्क क्रिया बुले जान्द
उदारण
१- रावत जी  पतंग उड़ाणा  छन
२- रावत जी चखुल उड़ाणा छन 
इखम २- मा चखुल उड़ाण प्रेरणात्मक क्रिया च    किलैकि इखम रावत जी (संज्ञा/सर्वनाम ) चखुल तैं उड़णो प्रेरणा  दींद
                     मूल क्रिया
जु क्रिया णा त व्युत्पन्न च नाइ जोडिक बणी च वा मूल क्रिया हूंद
जन ------बुलण  , पेण , सीण 
                        संयुक्त क्रिया
द्वी धातुं जोड़ से बणी  क्रिया संयुक्त क्रिया होंद
जै सकदु
खै सकदु
खै ल्या
लत्याण चयांद 
अधार : श्रीमती रजनी कुकरेती कि गढवाळी भाषा व्याकरण
 
 
                         
                           
 
 
 


--




Dhanyabad

Regards
Bhishma Kukreti

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Garhwali Grammar  Garhwali Grammar
Let us Learn Garhwali Part-11
आवा गढ़वाळी सिकला - फड़की - ११
             व्याकरण (  grammar)
                 Bhishma कुकरेती
               काल (Tenses)
क्रिया जै रूप से समौ /टैम जाणे जाव वै तैं काल बुल्दन
काल तीन हून्दन
                   
                                      पुल्लिंग                                                  स्त्रीलिंग
                                 एकवचन              बहुबचन                  एकवचन                       बहुवचन
भूतकाल
सामान्य भूत                 गै, गये, ग्युं       गिने, गयाँ               गै, गे, गये, गयुं              गईं, गैने, गयां
 आह्न्नभूत                  जयुं  च             जयां छन                 जयीं च  ,                        जयीं  छन
पूर्णभूत                         गै छयो               गै छ्या                   गे छे                                 गै छई
अपूर्णभूत                  जाणु छौ/छयो          जाणा छा/छ्या          जाणि छे /छयी                  जाणि छै /छई
स्न्धिग्द भूत                गै/गे ह्वेलो/होलू       गे/गै व्हेला                गै ह्वली                          गै ह्वली   
हेतुहेतुमदभूत              जयुं  होंदु                जयां होंदा                जयीं होंदी                       जयां होंदा
 
 
 वर्तमान काल 
सामान्य वर्तमान        जांद, जांदू,              जान्दन , जांदवां           ज्जांदी /जांद, जांदू         जान्दन , जांदवां       
संदिग्ध वर्तमान      जाणू ह्वेलो/ह्वेलु         जाणा  ह्वेला /हुंला           जाणि ह्वेली                     जाणि ह्वली   
 अपूर्ण  वर्तमान    जाणु च/छ                जाणा छन/छंवां             जाणि च                         जाणी छ्न   
 
भविष्य काल
सामान्य               जौंलू /जौंलो            जौंला/जाला                    जालि                            जौंला /जालि       
सम्भाव्य               जाओ /जौं               जावन                          जाओ                              जंवा /जावन
भविष्यकाल को विधि क्रिया क उदारण
ऐन, बैठ, चल आ, चल जा, , जाण चयेंद,   
अधार : भग्यान अबोध बंधु बहुगुणा , रजनी कुकरेती कि व्याकरणऐ  पोथी         
                                                       
 
                       
 
 
 
 
 
 
--




Dhanyabad

Regards
Bhishma Kukreti

एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0

हिंदी में :

वरिश के मौसम में बहुत सारी बीमारिया हो जाती है !

कुमाउनी - बारिश क मौसम में बहुत सारी बीमारिया है जानी!

हिंदी : इस मौसम में अपना ख्याल रखना चाहिए !

कुमाउनी : यस मौसम में आपुन ख्याल धरण / रखन चै!

हिंदी : बारिश के मौसम में खासकर मलेरिया और डेंगू की समस्या हो जाती है !

कुमाउनी में : बारिश क मौसम में खासकर मलेरिया और डेंगू के समस्या है जान्छ!

 

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
आवा गढ़वाळी सिकला -फड़की -१२
Let us Learn Garhwali -12
                व्याकरण (Grammar )
                Bhishma Kukreti
                 वाच्य (Voices)
        कर्तृवाच्य                                                            कर्मवाच्य
१- तीन पोथी बांचे                                              १- त्वेसे पोथी बांचे गे
२- भुला हिटणु ह्वालू /ह्व्लो                                     २- भुला से हिटेणु ह्व्लू /ह्व्लो
कर्तृवाच्य                                                                 भाववाच्य
१- मिन नि बैठण                                             १- मेंसे नि बैठ्याण /बैठणो   
२-   ब्यौली शरमाया करदन                                 २- ब्यौल्युं/ब्यौल्योंसे शरमाये जांद
३- मि नि कर सकदु /सकदो                                ३- मेंसे   नि करे सक्यांद /सकेंदो     
अधार : भग्यान     अबोध बंधु बहुगुणा की व्याकरणअ पोथी                 

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
आवा गढ़वळी सिखला -फड़की १४
 Let Us Learn Garhwali -14
         Bhishma Kukreti
              व्याकरण (Grammar )
                  उपसर्ग अर प्रत्यय (Prefix and suffix)
             उपसर्ग 
नि - निखण्या , निद्यवा, निद्यौ   
अ : आतोल, असुण्या
अण : अणबुल्या  / अणबोल्या , अणचाल़ो 
निर : निरपाणी, निफल्टी , निर्बिज्जो
दुर :  दुरमति , दुर्बिस्नी
पर : परचेत, परपंच   
कु : कुनेथी , कुढब
सु : सुनिंद
              प्रत्यय
१- क्रित्प्रत्य्य
, लिखंदर, उंदार, भिमणाट , पिपड़ाट , हुणमांग/होणमांग   
२- तद्धित प्रत्यय
पदान से -- पदानचरी 
खल्ला से --खलगडो
लिखण से  -- लिख्वार
मया से ------मयालू 
  अस्वाळ     से ------ अस्वाळस्यूं
गोद  से ----गोदियाल
गढ़वाळ से ------- गढ़वाळी
अधार ----- भग्यान अबोध बंधु बहुगुणा की  व्याकरण की पोथी

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
 आवा गढ़वाली सिखला -फड़की १५
            Let us Learn Garhwali -15
                    Bhishma Kukreti
                        व्याकरणऐ पौ  ( Fundamental of  Grammar )
                                 तत्स्मत्दभवाति   शब्द
१- तत्सम - कुकुर, द्यौ, केन,
२- तद्भव -- अथक, अफ्ल्या , छिजविरी,  आबत, अबल्यखा,  अणथ  (  अणथ मा  आधि ण बांचो)   
३- देशज : खट्टो, गिच्चो, ढीस, उड़्यार ,  कपिलु /कपिलो/कफल्वणि, कळच्वणि , पुंगडो
४- विदेशज - मूल शब्द -------------------- ------------गढ़वाळी शब्द
                  टेम्पोरेरी (अन्ग्रेजी) ---------------------टम्परैलु 
                  बुकसेलर (अन्ग्रेजी) ---------------------बुकस्यलर
                   कार्निस (अरबी) --------------------------कुनगस 
                   नौनिहाल (फ़ारसी )-----------------------नौन्याळ
                      पर्यायवाची शब्द
      फुलटि----------- डिग्ची, डिबली, फुल्ली (ल तैं ळ baancho )   , पत्यलि 
        गुरौ----------------गग्गु , भुयंकारू   / भुयंकारो  , हरयाल़ो, अजगर , डंड्वाक, चूडो
अधार अबोध बंधु बहुगुणा की व्याकरण ऐ किताब   
Copyright@  Bhishma Kukreti , bckukreti@gmail.com, 2010       


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
आवा गढ़वाळी सिखला  - फड़की -१६
Let us Learn Garhwali - part -16                 
Bhishma Kukreti                   
          विपरीतार्थक (उलटो) शब्द (Opposite words)
 साणो-------------------------काणो
अगेतो--------------------पिछेतो
अग्वाड़ी------------------पिछ्वाड़ी 
ऐथर----------------------पैथर
दुख्यारु/दुख्यारो--------------------सुख्यारु /सुख्यारो   
            अनेकार्थक शब्द ( बिंडि  अर्थ वाळ शब्द )
डूडो/डूnडू------------------- , लचकणवाल(lame) ,नाव/नौ (Boat) ट्याडू /ट्याडो   (वक्र )
बाण---------------------------आदत , तीर
भेरण---------------------- रिंगाळ/चिमल्ठों  पेथण (बर्रो का छत्ता ), घटोऊ चरखी (पनचक्की की चरखी )
ढंड------------------------- बहानाबाजी , तलाउब/तालाब
                  संधि
                 अ- स्वर संधि
१- दीर्घ स्वर संधि ----------झट्ट, विद्यालै , गंधाक्षत   
२- गुण स्वर संधि ---------सुलेंदर . बड़ोंड़्यार   
३- वृधि स्वर संधि --------- जणेक   ,
४- यण   स्वर संधि ----------- बौज्यौरू   
५- अयादी स्वर संधि --------------- पबितर 
                   ब व्यंजन संधि
जगन्नाथ, बद्रीनाथ, दिव्प्र्याग
             स-  विसर्ग संधि
बढ़ध्यौर ,
                         समास
                      अ- अव्ययीभाव
                  फी-आदिम, दरेक-मवासा
                      ब - तत्पुरुष
१- कर्म तत्पुरुष ------------- पाणी -दिन्देर, तम्मकू -दिंदारी, डंडबोक्को 
 २- , करण ------------------ पणभिजो , हाळमरो
३- सम्प्रदान -------------------ग्वरबट्टो  , बन्दरभेळ 
४- आपादान ------------------ घरनिकाल़ो
५- समंध ----------------------- जसपुरऔपधान , टीरोऊ -रज्जा  , बुब्बाखाळ
६- अधिकरण -------------------गडबगा, घमसुखा   
                   स - कर्मधारय
   मळमॉस , कळमुख्या
                    द - द्विगु
तिर्जुगी, चौमासो,
                  ई बहुब्रीही
पुडुखझडो, रूमझडो , दुबटटो, पूछकट्या   
                फ - द्वन्द
भै-बैणा , ब्वेबाब , हात्खुट्टा
                               विराम चिन्ह की खाशियत
 पैलि पुर्राणि गढवा ळी मा विराम चिन्ह को क्वी रिवाज नि छौ
 अच्काल विराम चिन्ह हिंदी क तरां इ होंदन पण इन्वर्टेड कोमा क जगा बल या बुन क प्रयोग होण चयेंद 
वैन बोल बल मि उख जाणु छौं 
Copyright @ Bhishma Kukreti, mumbai, India, 2010, bckukreti@gmail.com

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
आवा गढवाळी सिकला फड़की -१६
Let Us Learn Garhwali -16
            Bhishma Kukreti
           रस  ( Rapture )
                 संयोग श्रृंगार रस ( Rapture of Love )
त्यरी मेरी च जोड़ी कैमा न  बिंगै  दे
सौंजड्या  की chhween  छन तु कैमा न  लगै दे .
इनि छ्वीं लगौणु  मन बोद भारी
बिस बणल़ो  अमृत , स्वी - सै न करै दे 
कविता : अबोध बंधु बहुगुणा

Copyright @ Bhishma Kukreti , Mumbai, 2010, bckukreti@gmail.com


 

Sitemap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22