Author Topic: Share Informative Articles Here - सूचनाप्रद लेख  (Read 88286 times)

एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0
Re: Share Informative Articles Here - सूचनाप्रद लेख
« Reply #340 on: December 28, 2015, 10:41:57 PM »
Sharing the post of a concerned pahadi bandhu, please share your views on this issue.

पहाड़ों में "चीड" के मायने,
हमारा भरम,कुछ सुझाव.
----------------------------
चीड(Pine) के आस पास सूखते जलस्रोतो से से पूछ लीजिये कि अंग्रेजों द्वारा स्थापित इस प्रजाति के रहते आज दमा के कितने मरीज ठीक हुये हैं जो मात्र चीड की हवा ग्रहण कर जिन्दा रह रह रहे हैं.प्रकृति का यह रूप बनावटी है जो अंग्रेजों की बीजी हुई व्यवसाहिक फसल है तथा जिसे पहाड़ की धरती पर जबरन थोपा गया है.चीड एक ऐसा पेड है,जिसे साजिशन ,व्यापार धन्धे के लिए रोपा गया जिसकी कीमत पहाड़ के लोग सूखते जलश्रोतों और छोटी बहुउपयोगी वनस्पति के ह्रास से चुका रहे हैं,
तथाकथित पर्यावरणविद जब चीड से लदे-गदे पहाडों को देख कर झूमते हैं और हरियाली गीत गाने लगते है,तो बडा दुःख भी होता है अनभिज्ञ सीधे-सादे हमारे पहाडी लोग जिन्हें चीड के यह जंगल यहाँ का पर्यावरण लगते हैं उनके संज्ञान में लाना अति आवश्यक है कि चीड एक आभासी वन है जो जंगल होने का मात्र एक भ्रम है.
बजाय कि चीड के बांज,बुरांस व देवदार काफल व भीमल जैसे लाभकारी वृक्ष ही पहाड़ों की असली पर्यावरण संम्पति है.
होना क्या चाहिए:-
--------------------पलायन आज हमारे लिए बड़ा जटिल प्रश्न बनता जा रहा है,हालिया सर्वेक्षण के आधार पर यदि रिपोर्ट का अवलोकन किया जाय तो ,पृथक राज्य बनने के बाद पलायन की मार से करीब तेरह सौ गाँव जनशून्य हए हैं और खाली पड़े सीमान्त गाँओं पर ड्रैगन की टेढ़ी नजर है जो कि चिंता का विषय है,राज्य सरकार को चाहिए कि वर्तमान वन नीति में चीड की फसल को पहाड़ के उपरों हिस्सों से नष्ट कर उसके बदले बांज बुरांस देवदार काफल व भीमल(जलवायु के अनुरूप)जैसे गुणकारी वृक्षों को रोपा जाय,तथा जिसके लिए समग्र रोजगार नीति तैयार हो ताकि पलायन की मार झेल रहे युवकों को इस कार्य में समुचित रोजगार का मिल सके जिससे युवकों में उत्साह पैदा हो और वह बेरोजगारी की मार से उभर सकें.बांज बुरांश देवदार काफल भीमल जलश्रोतो के लिए बहुत ही उपयोगी वृक्ष हैं,और जलश्रोतों के संरक्षण के बिना पानी की कल्पना भी नहीं की जा सकती.जबकि चीड पानी के श्रोतों का बड़ा दुश्मन है .खेती से विमुखता का एक बड़ा कारण यह भी है कि सैकड़ों परिवारों के पास सिंचाई योग्य भूमि न होने के कारण उनका खेती में गुजारा नहीं हो पाता है.हर परिवार के पास यदि सिचाई

एम.एस. मेहता /M S Mehta 9910532720

  • Core Team
  • Hero Member
  • *******
  • Posts: 40,912
  • Karma: +76/-0
Re: Share Informative Articles Here - सूचनाप्रद लेख
« Reply #341 on: July 30, 2017, 02:44:19 PM »
I Moved To This Himalayan Village From A City And Here Is How It Has Changed Me Forever

Haven't we all thought of moving to the Himalayas at least once in our life? I mean who would not want to lead a simple, peaceful life amidst the glorious nature, along with kind mountain people. A vacation to the mountains was never enough for me, so with my remote job, I decided to move my base from Pune in Maharashtra to Rakkar Village in Himachal Pradesh.

I spent four fascinating months of my life at that place and it was one of the best decisions I ever made. I realised how easy it is for us to live in a city, with all the things we take for granted on a daily basis. I learned how much we need to take some time off from the chaos of life and make time to do things we love. Most importantly, I got to live the bliss of childhood again when outdoors won over indoors any day. This quaint little mountain village has set the bar way too high for any other place I would ever choose to live.

There are so many things about living the mountain life, that I fell in absolute love with. Some of them are:

 Photos of  1/1 by Shipra Shekhar
The pollution-free serene environment

The peace of a small village against the backdrop of the snow-clad mighty Dhauladhar range is my idea of paradise, and this place is exactly that. The fresh air here has the scent of the forest, and after Delhi, when you reach here the difference will be apparent. The villagers make sure their life is in sync with nature, not built at the cost of it. You are going to be surrounded by forests, meadows, paddy farms, mountains, flowing stream and a sky full of stars in the night.

 Photos of  1/2 by Shipra Shekhar
Photos of  2/2 by Shipra Shekhar
The slow pace of village life

Village people have the routine of winners. The mad rush of the city takes a back seat when you are here. In the morning when you wake up, you will see villagers getting busy with their daily chores. A monk might pass you by or if your eyes meet his, he might even give you a smile. Everybody here has time for a cup of tea and a nice little chat. No traffic, no honking and nobody is in a hurry to be anywhere. That village is it and that's where they are already. They wake up as early as 4am and go to bed, not beyond 9pm ever. I had a hard time adjusting to it given the night owl that I am, but eventually, I started waking up early too. I realised how much more I was able to achieve when I woke up early. Now I have reached a point where I cannot get up late even on a weekend.

 Photos of  1/4 by Shipra Shekhar 
Photos of  2/4 by Shipra Shekhar
Photos of  3/4 by Shipra Shekhar 
Photos of  4/4 by Shipra Shekhar
The freshest organic food straight from the farm

Pahadi food includes simple dal and rice. No matter where you are in Himachal, you will always find a dhaba selling this tasty combo. The vegetables are fresh and straight from numerous organic farms around the village. There are a huge number of Tibetans settled here and the special ingredients they use to cook their local cuisines are easily available too. I have tasted the Tibetan cuisine in Rakkar village and I fell in love with it.

 Photos of  1/1 by Shipra Shekhar
Drinking water straight from the tap

There was an ice-cold river flowing right behind my house. It is one of the cleanest rivers I have seen in my life. There is never a water-shortage in the village. I saw people drinking tap water even though there was a filter around. On enquiring, they said the water comes from the river to the faucet and since the river is always flowing, the water is fresh and full of natural minerals. I drank from the tap that day on and I never had any problems.

 Photos of  1/2 by Shipra Shekhar 
Photos of  2/2 by Shipra Shekhar
Most picturesque quiet reading spots

This place is straight out of my childhood fantasy. There are so many beautiful scenic spots you can sit and get lost in. My favourite spots were near the river, in the ample rice farms, a clearing in the forest with the river in view and a drive up to the point from where you could literally have the aerial view of the place. When I was feeling lazy, I would just step out onto the balcony or go up to the roof and be awed by magnificent mountains around.

 Photos of  1/1 by Shipra Shekhar
The active lifestyle of mountain people

I was a lazy person of the highest order. The comfort of the city doesn't require us to move even a little. We can order-in food, groceries, clothes and anything we need is just a click-away. This came as a shock when I moved here. You just cannot afford to be a couch-potato here. Without Ola and Uber or even an auto-rickshaw at your disposal, walking becomes necessary. And with so much of beauty around to enjoy, the walk seems effortless.

 Photos of  1/1 by Shipra Shekhar
Learning to live the life ground-up

You have to do everything on your own here. You have to cook your own food, for which you have to buy groceries, you have to wash your own clothes and wait for them to dry, you have to manage the garbage produced, so you don't leave behind any trace. There sure are restaurants around and you can take help from people in these chores if you are on a vacation, but I was living here. I was one of them and I wanted to learn. I did not want to do anything differently than how the mountain people did it. I learned to cook a few Tibetan dishes, I have perfected the mutton curry game, I can now walk any distance without thinking of an alternative way, I learned to clean up after myself, I learned to dispose off my own trash that is collected as biodegradable (ends up in compost pit) and non-biodegradable (burnt at a designated space) separately. I understood the importance of living a minimalistic lifestyle and how little we need to live a happy life.

 Photos of  1/1 by Shipra Shekhar
Finally, I felt like I was at home

This village welcomed me with open arms. Within a week I felt at home. I was living in a place where everyone knew everyone else and were living peacefully. While I was staying there, I met people who were outsiders like me but have made the village their home forever. I have no idea how swiftly the days passed, but I know no two days were the same. I saw and learned something new every day. I lived the hype of a mountain life. I met the kindest of people who would not think twice before helping me with anything I needed. I truly got to live the Himalayan village life for which I'll be forever grateful.

If you also dream of living in any Himalayan village here are the things you should know:

 Photos of  1/1 by Shipra Shekhar
How to choose a village?

I chose Rakkar village, as it was 12km away from the touristy Dharamshala, yet it was very beautiful. Dharamshala is pretty easy to reach from Delhi with a direct bus or a train to Pathankot and then a three-hour bus. The nearest airport to Dharamshala is Kangra Airport in Gaggal which is 13 km away. It is connected by Air India and SpiceJet flights to all the major cities in India. Most of the mountain villages are away from the main town, where you get your major supplies for the month. So you can choose a hill station you fancy and just go find a beautiful village around it.

Where to stay?

There are village houses available that you can rent. The rent for a month for a room is between Rs 2,000 to 6,000. Most people have a spare room in their houses and do not mind sharing it with guests for a short period of time. It is pretty easy to find a house, you just have to ask the right questions to the right people. In Rakkar, I stayed in Ghoomakad Farm for two months and then moved to another house in the village.

Where to eat?

If you are in Rakkar Village, you can either cook or eat at the several dhabas around Sidhabari Road. There are several Tibetan restaurants around the beautiful Norbulingka Monastery, my favourite being the Tibetan Kitchen. There are a few Indian restaurants in the village too – Cafe by the Way and Satyam had pretty great food.

How is the internet in the village?

I was working remotely full-time as a software engineer, while living in this village. And the internet was pretty great. WiFi is provided by networks such as AirJaldi, which has massively helped in the development of remote areas. Jio is also providing great service here. So don't worry, just go ahead and take that work from home. Remember home can be anywhere you wish (with internet :p) in this world.

How else can you live in the village if you don't have a remote job?

Volunteer – There are several opportunities to volunteer in Rakkar Village. Ghoomakad Farm and Nishtha NGO is always in need of people to help in the development of the community. You won't get paid, but your accommodation and food will be taken care of. When I was living in Bir last year, there were volunteering opportunities at Dharamalaya. Even if there are no formal opportunities available, you can always teach or start something of your own. Give back.

Earn – If you have a skill, you can make money no matter where you are in the world. I met people living in the village who have started their own business, such as an organic store to web development. I have also met photographers and yoga instructors. It is easy, just know how you want to spend your time.

Savings – If you want to take a complete time-out from everything, savings will come in handy. You can utilise this time by doing everything you always wanted to, but never had the time. I have met people who painted, made beautiful music, cooked, learned about organic farming, helped in teaching, wrote and read books.

 Photos of  1/1 by Shipra Shekhar
Things to do

- Take a dip in the river stream

- Learn about the intricate Tibetan Art in Norbulingka Institute

- Go to Saloti Mata Temple for the best view point and have a chai up there

- Go watch a cricket match at the scenic Dharamshala stadium

- Meet Dalai Lama at the Dalai Lama Temple if he is visiting and you feel lucky

- Eat at amazing cafes of McLeod Ganj and Dharamkot

- Trek to Bhagsu waterfalls and Shiva Cafe

Keep travelling responsibly!

https://www.tripoto.com/trip/rakkar-village-himachal-pradesh-itinerary

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Re: Share Informative Articles Here - सूचनाप्रद लेख
« Reply #342 on: December 28, 2021, 03:17:40 AM »
चरक संहिता जनक  चरक
-
विनीता   मैठाणी
-

चरक एक महर्षि अर आयुर्वेद विशारद का रुप मां प्रसिद्ध छिन। वु कुषाण राज्य का राजवैद्य छाई । यूंकी रची चरक संहिता एक भौत प्रसिद्ध आयुर्वेद ग्रंथ च। ये ग्रंथ मां रोगनाशक अर रोगनिरोधक दवैयुँ कु उल्लेख च ,
अर सोना,चंदी ,पारा,लोखर आदि धातुओं की भस्म अर ऊँकू उपयोग कु
वर्णन मिलदु।
आचार्य चरक जी न आचार्य अग्निवेश का तंत्र मां कुछ जगा अर पाठ जोड़िकनि वैथै नयु रुप दे,जैथै ये जमना मां चरक संहिता कु नाम से जण्ये जांदु।
300-200 ईसा पैली
लगभग आयुर्वेद का आचार्य महर्षि चरक की गणत भारतीय औषधि विज्ञान का मूल प्रवर्तकों मां होंदी ।
चरक की शिक्षा तक्षशिला मां ह्वे ।
यूंकु रच्युं ग्रंथ "चरक संहिता" अज्युंँ भी
वैद्यक कु अद्वितीय ग्रंथ मन्ये जांदु ।यूंथै ईसा की प्रथम शताब्दी कु बतैये जांदु । कुछ विद्वानुं कु मत च कि चरक कनिष्क का राजवैद्य छाई। पर कुछ लोग यूंथै बौद्ध काल से भी पैली का
माणदिनी ।
आठवीं शताब्दी मां ये ग्रंथ कु अरबी भाषा मां अनुवाद ह्वे अर यु शास्त्र पश्चिमी देशों मां पौंछी ।चरक संहिता मां व्याधियुँ कु उपचार त बतैये ही ग्याई, प्रसंगवश जगा-जगा दर्शन अर अर्थशास्त्र विषय कु भी उल्लेख च।
यूं न आयुर्वेद का प्रमुख ग्रंथों अर वूंकू ज्ञान थै कट्ठा करीकी वूंकू संकलन करि। चरक न भ्रमण करिकी चिकित्सकुँ का दगड़ी बैठीकि विचार कट्ठा करीनि अर सिद्धांत प्रतिपादित करिन अर वैथै पढै-लिखै कु योग्य बणाई।
चरक संहिता आयुर्वेद मां प्रसिद्ध च।येका उपदेशक अत्रि पुत्र पुनर्वसु , ग्रंथकर्ता अग्निवेश अर प्रतिसंस्कारक चरक छिन।
प्राचीन वाङ्मय का परिशीलन से पता चलदु कि वूं दिनों ग्रंथ या तंत्र की रचना शाखा का नौंऊं से होंदि छैई।जनि कि कठ शाखा मां कठोपनिषद बणि। शाखा या चरण वूं दिनों का विद्यापीठ
छाई।जख अनेक विषयुं कु अध्ययन होंदु छाई । तब संभव च चरक संहिता कु प्रतिसंस्कार चरक शाखा मां ह्वे होलु । चरक संहिता मां पाली साहित्य का कुछ शब्द मिलदिनी ,जनि कि अवक्रांति,जैंताक,भंगोदन,भूतधात्री(निंदा खुणि) खुडांक ।ये से चरक संहिता कु उपदेशक काल उपनिषदों का बाद अर बुद्ध का पैली निश्चित होंदिनी।
यूंकु प्रतिसंस्कार कनिष्क कु टैम फरि 78 ई. कु लगभग ह्वे। त्रिपिटक का चीनी अनुवाद मां कनिष्क का राजवैद्य का रुप मां चरक कु उल्लेख च। लेकिन कनिष्क बौद्ध छाई अर वैकु कवि अश्वघोष भी बौद्ध छाई,अर चरक संहिता मां बुद्धमत कु जोरदार खंडन मिल्दु।ये से चरक अर कनिष्क कु संबंध असंभव लगदु। पर्याप्त प्रमाणुं का अभाव मां मत स्थिर करणु जरा कठिण च ।
विनीता मैठाणी


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Re: Share Informative Articles Here - सूचनाप्रद लेख
« Reply #343 on: December 28, 2021, 04:14:52 PM »
समरांगणसूत्रधार :  वास्तुशास्त्र से सम्बन्धित ज्ञानकोशीय ग्रन्थ

उषा बिजल्वाण –

समरांगणसूत्रधार भारतीय वास्तुशास्त्र से सम्बन्धित ज्ञानकोशीय ग्रन्थ छा जैकी रचना धार के महान राजा भोज (1000–1055 ई) न करी थै। ये ग्रन्थ मां ८३ अध्याय छन जैमा नगर-योजना, भवन शिल्प, मंदिर शिल्प, मूर्तिकला तथा मुद्राओं सहित यंत्रों के बारे में (अध्याय ३१, जिसका नाम 'यन्त्रविधान' है) वर्णन छन । येकू ३१वाँ अध्याय (यन्त्रविधान) यंत्रविज्ञान का क्षेत्र मा एक सीमा बिन्दु छा। येअध्याय मां अनेक मंत्रों कू वर्णन छ जै मां लकड़ी कू वायुयान, यांत्रिक दरबान तथा सिपाही ये मां रोबोट की एक झलक देख सकदन। विमानविद्या यंत्रविधान का श्लोक 'विमान' के सम्बन्ध मा छा। यांत्रिकी समरांगणसूत्रधार का ३१वां अध्याय मा यन्त्रों की क्रियाओं कू वर्णन छा। अनैक यंत्रों की क्रियाओ कू वर्णन ये प्रकार हछा- • (१) कुछ यंत्र एक ही क्रिया बार-बार करदन। • (२) कुछ यंत्र समय-समय पर अथवा विशिष्ट कालान्तर मा अपनी निश्चित कृति करदन। • (३) कुछ यंत्र विशिष्ट ध्वनि उत्पन्न करने तै या ध्वनि संचलन या परिवर्तन तै होन्दन। • (४) कुछ यंत्र विशिष्ट क्रियाओं तै या वस्तुओं का आकार बड़ा या छोटा करना, आकार बदलना या धार चढ़ौणक तै होन्दन। कै भी यंत्र का मुख्य गुण क्या-क्या होयां चैंदन येकू वर्णन समरांगण सूत्रधार मा पुर्जों का परस्पर सम्बन्ध, चलणा मा सहजता, चलदा समय विशेष ध्यान न देण पड़ो, चलने मा कम ऊर्जा कू लगणू, चलदा समय ज्यादा आवाज न हो, पुर्जे ढीला न हों, गति कम-ज्यादा न हो, विविध कामों मा समय संयोजन निर्दोष हो तथा लंबा समय तक काम करनू आदि प्रमुख २० गुणों की चर्चा में ग्रंथ मा छा- (१) समयानुसार स्वसंचालन तै यंत्र से शक्ति-निर्माण होण चैंदू। (२) यंत्रों की विविध क्रियाओं मा संतुलन एवं सहकार हो। (३) सरलता से , मृदुलता से चलो। (४) यंत्रो तै बार-बार निगरानी की आवश्यकता न पड़ो। (५) बिना रूकावट का चलदू रौ। (६) जख तक ह्वै सको यांत्रिक क्रिया मा जोर से दबाब नी पड़्यूं चैंदू। (७) आवाज न हो तो अच्छू, हो त धीमी। (८) यंत्र से सावधानता की ध्यानाकर्षण की ध्वनि निकली चैंदी। (९) यंत्र ढीलू, लडखडांदू या कांपदू न हो। (१०) अचानक बंद या रूक्यूं नी चैंदू। (११) वैका पट्टा या पुर्जो का यंत्र का साथ गैरू संबंध हो। (१२) यंत्र की कार्यप्रणाली मा बांधा न हो। (१३) वैसे उद्देश्य की पूर्ति हो । (१४) वस्तु उत्पादन मा आवश्यक परिवर्तन आदि यांत्रिक क्रिया अपने आप हो। (१५) यंत्र क्रिया सुनिश्चित क्रम मा हो। (१६) एक क्रिया का दौर पूर्ण होंदा ही यंत्र मूल स्थिति पर यानी आरम्भ की दशा पर लौट जाओ। (१७) क्रियाशीलता मा यंत्र कू आकार ज्यों कू त्यों रहो। (१८) यंत्र शक्तिमान हो। (१९)वैकी कार्यविधि सरल और लचीली हो (२०) यंत्र दीर्घायु हो। विविध कार्यों की आवश्यकतानुसार विविध गतियाँ होन्दीन जैसे कार्यसिद्धि होन्दी। (१) तिर्यग्‌- (२) ऊर्ध्व (३) अध:- (४) पृष्ठे- (५) पुरत:- (६) पार्श्वयो:- तरलयांत्रिकी हाइड्रोलिक मशीन (Turbine) - जलधारा का शक्ति उत्पादन मा उपयोग का संदर्भ मा ‘समरांगण सूत्रधार‘ ग्रंथ का ३१वें अध्याय मा छा कि- बगदी हुई जलधारा का भार तथा वेग का शक्ति उत्पादन हेतु हाइड्रोलिक मशीन में उपयोग किये जान्दू जलधारा वस्तु तै घुमौंदी छ और ऊंचाई से धारा गिरो त वैकू प्रभाव बहुत होंदू और वैकू भार व वेग का अनुपात मा धूमदी। ये से शक्ति उत्पन्न होंदी। २ पानी तै संग्रहित किए जाओ, वैतै प्रभावित और पुन: क्रिया हेतु उपयोग किए जाओ , यू मार्ग छ जैसे बल कू शक्ति का रूप मा उपयोग किए जांदू येकी प्रक्रिया कू विस्तार यीं अध्याय मां वर्णन छ। ग्रन्थ की संरचना समरांगणसूत्रधार का ८३ अध्यायों का नाम- १. समरांगणसूत्रधारा २. विश्वकर्मणः पुत्रसंवादो ३. प्रश्न ४. महदादिसर्ग ५. भुवनकोशः ६. सहदेवाधिकारः ७. वर्णाश्रमप्रविभागः ८ भूमिपरीक्षा ९. हस्तलक्षणं १०. पुरनिवेश ११. वास्तुत्रयविभाग १२. नाड्यादिसिरादिविकल्प १३. मर्मवेधस्त्रयोदशोऽध्यायः १४. पुरुषांगदेवतानिघण्ट्वादिनिर्णयः १५. राजनिवेश १६. वनप्रवेश १७. इन्द्र ध्वजनिरूपणं १८. नगरादिसंज्ञा १९. चतुःशालविधानं २०. निम्नोच्चादिफलानि २१. द्वासप्ततित्रिशाललक्षणं २२. द्विशालगृहलक्षणं २३. एकशालालक्षणफलादि २४. द्वारपीठभित्तिमानादिकं २५. समस्तगृहाणां संख्याकथनं २६. आयादिनिर्णयो २७. सभाष्टकं २८. गृहद्र व्यप्रमाणानि २९. शयनासनलक्षणं ३०. राजगृहं ३१. यन्त्रविधानं ३२. गजशाला ३३. अथाश्वशाला ३४. अथाप्रयोज्यप्रयोज्यं ३५. शिलान्यासविधि ३६. बलिदानविधि ३७. कीलकसूत्रपात ३८. वास्तुसंस्थानमातृका ३९. द्वारगुणदोष ४०. पीठमानं ४२. चयविधि ४२. शान्तिकर्मविधि ४३. द्वारभंगफलं ४४. स्थपतिलक्षणं ४५. अष्टंगलक्षणं ४६. तोरणभंगादिशान्तिक ४७. वेदीलक्षणं ४८. गृहदोषनिरूपणं ४९. रुचकादिप्रासादलक्षणं ५०. प्रासादशुभाशुभलक्षणं 51. ५१ ५२. प्रासादजाति ५३. जघन्यवास्तुद्वारं ५४. प्रासादद्वारमानादि ५५. मेर्वादिषोडशप्रासादादिलक्षणं ५६. रुचकादिचतुष्षष्टिप्रासादकः ५७. मेर्वादिविंशिका ५८. प्रासादस्तवनं ५९. विमानादिचतुष्षष्टिप्रासादलक्षणं ६०. श्रीकूटादिषट्त्रिंशत्प्रासादलक्षणं ६१. पीठपंचकलक्षणं ६२. द्रा विडप्रासादलक्षणं ६३. मेर्वादिविंशिकानागरप्रासादलक्षणं ६४. दिग्भद्रा दिप्रासादलक्षणं ६५. भूमिजप्रासादलक्षणं ६६. मण्डपलक्षणं ६७. सप्तविंशतिमण्डपलक्षणं ६८. जगत्यंगसमुदायाधिकारो ६९. जगतीलक्षणं ७०. लिंगपीठप्रतिमालक्षणं ७१. चित्रोद्देश ७२. भूमिबन्ध ७३. लेप्यकर्मादिकं ७४. अथाण्डकप्रमाणं ७५. मानोत्पत्ति ७६. प्रतिमालक्षणं ७७. देवादिरूपप्रहरणसंयोगलक्षणं ७८. दोषगुणनिरूपणं ७९. ऋज्वागतादिस्थानलक्षणं ८०. वैष्णवादिस्थानकलक्षणं ८१. पंचपुरुषस्त्रीलक्षणं ८२. रसदृष्टिलक्षणं ८३. पताकादिचतुष्षष्टिहस्तलक्षणं

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Re: Share Informative Articles Here - सूचनाप्रद लेख
« Reply #344 on: December 28, 2021, 04:57:33 PM »
हिन्दू मंदिर जु अब मुस्लिम भवन बुलै जंदिन भाग-1

-
संकलन सरोज शर्मा (मूल शोधार्थी )
-
हिन्दू धर्म कु हमर प्रतीको थैं दुर्जन क्रूर प्रजा हत्यारा और शैतान समान मुस्लिम आतंकवादी तथाकथित बादशाहो नबाबो, जमींदारो द्वारा तोड़े ग्ये, अर हिन्दू पूजास्थल थैं मस्जिद या मकबरा मा तब्दील कियै गै, अब समय ऐ ग्या यूंकि जांच ह्वा, तौल कुछ मंदिरो की सूचना दियै जाणी च जु तुडै गैन, 1- काशी विश्वनाथ उर्फ ज्ञान वापी मन्दिर अब ज्ञानवापी मस्जिद।
इतिहासकारो कु मनण च ज्ञानवापी मस्जिद कू 14वी सदी मा जौनपुर क शरकी सुल्तानो न बणै यै खुण ऊन पैल विश्वनाथ मंदिर तुडवै,
2- श्रीकृष्ण जन्म भूमि, मथुरा-अब ईदगाह मस्जिद
3- अनंगपाल तोमर क लाल कोट, दिल्ली अब शाहजहां क किला, वामपंथी इतिहासकार बवलदिन अनंग पाल तोमर द्वारा बणयू लाल कोट मिहिर पुर मा छा और मिहिर पुर स्थित बिष्णुधवज और वै क परिसर का मंदिरो कु कुतुबमीनार और मुस्लिमो द्वारा निर्मित मस्जिद घोषित कैर दयाई, विस्तार से जनण वास्ते पाठको थैं पुरूषोत्तम नागेश ओक कि पुस्तक पढ़ण चैंद,
4- वारामिहिर कि वेधशाला विषणुधवज अब कुतुबमीनार च,कुतुबमीनार और अलाई दरवाजा, अलाई मस्जिद वास्तव मा विष्णु मंदिर क परिसर कु हिस्सा च, अलाई मस्जिद वास्तव मा विष्णु मंदिर का ही खंडहर छन, जै थैं मुस्लिम आक्रमण कारियो न नष्ट कैर दयाई, यख शेष शय्या पर विराजमान भगवान विष्णु की विशाल मूर्ति छै,
कुतुबमीनार जु वास्तव मा विषणु स्तंभ च वू एक सरोवर क बीच स्थित छाई जु कमलनाभ क प्रतीक छा स्तम्भ क माथ कमल पुष्प मा ब्रह्मा जी विराजमान छा, जै थैं मुस्लिम आक्रमण कारियों न नष्ट कैर दयाई, मंदिर से स्तंभ तक जाण का खुण पूल जन रस्ता बणयू छाई, खगोल शास्त्री बारामिहिर यै स्तम्भ क उपयोग वेधशाला क रूप मा करद छा, वारामिहिर क नाम पर ही ऐ एरिया कु नाम महरौली पवाड़।
यु विशाल मंदिर संभवत: चन्द्र गुप्त विक्रमादित्य न बणै छाई ई लौह स्तंभ चन्द्र गुप्त क ही बणयूं च,इन प्राप्त शिलालेख से भि पता चलद, इतिहासकार पीएन ओक न भि ल्याख इन्नी शेषशयी भगवान विष्णु की मूर्ती और मन्दिर अरब का मक्का, रोम का वेटिकन और इंग्लैंड मा भि छाई, स्पेन का म्यूजियम मा आज भी शेषशयी भगवान विष्णु की मूर्ती रखीं छन,
5- हिन्दू मंदिर-अब निजामुद्दीन दरगाह भि मुस्लिम आक्रमण कारियों द्वारा क्षतिग्रस्त प्राचीन मंदिर च, यै दरगाह चारों काओर अगणित मात्रा मा मंडप प्राचीर दुर्ग का उभड़या भाग स्तंभ, स्तंभ पीठ अब भि देख सकदौ,ऐ वस्तुयें सिद्ध करणी छन कि या कभि समृद्ध नगरी छै जु पदाक्रांत हुईं, इन क्षेत्रो मा मुस्लिम फकीर बस जांद छा मृत्यु पश्चात यूं थैं वखी दफना दींदा छा, इतिहासकार पुरूषोत्तम नागेश ओक, भारतीय इतिहास क कि भंयकर भूलें।
6- हिन्दू राजप्रासाद-अब हुमांयू का मकबरा, हुॅमायू क मकबरा माथ वर्णित विशाल नगरी कु अंश छाई यू उपनगरी क केन्द्रीय राजप्रासाद छाई, हुंमायू ज्यादातर यै अधिकृत भवन मा ही रैंद छा पुरण किला मा जब वू सीढियो से गिर त वै थैं यखी लयै ग्या वैकि मृत्यु क बाद यखि दफन कैर दयाई,
हिंदी विरोधी भावना ग्रस्त कनिंघम ल यै कु जाण बूझिक हुंमायू का मकबरा नाम दियूं च, जबकि वास्तव मा यू लक्ष्मी जी कु मंदिर छाई, यै इमारत का केन्द्रीय कक्ष मा G.Le.Bon नामक फ्रेंच व्यक्ती न सन 1852 का लगभग संगमरमर से बणया विष्णु जी का चरण दयखीं, ऊन अपण पुस्तक मा The world of Ancient India मा विष्णु चरणों क चित्र पृष्ठ 327 म प्रकाशित कैर, कनिघम ल विष्णु चिन्ह उखाड़िक वख हुंमायू की नकली कबर बणै दयाई, हूंमायू दिल्ली मा दफनै ही नि ग्या छाई अबुल फजल क अनुसार वै थैं आगरा मा दफनै ग्या, ऐ इमारत कि दिवारो मा वैदिक शक्ति चक्र बणया छन और वै क बीच मा कमल चक्र बणया छन,
7- राजपूती भवन, दिल्ली-अब सफदरजंग कु मकबरा
यी भवन राजस्थानी राजपूती शैली मा बणयू च, या इमारत सुरक्षा प्राचीर से घिरीं च यै क किनरा मा बुर्ज और बीच बीच मा पहरा खुण मीनार छन, अवध क प्रधान मंत्री थैं अपमानित कैरिक निकाल दयाई वू बेरोजगार छा फिर वै खुण भव्य मकबरा कैल बणै, जबकि वै क निवास स्थान कु अता पता नी कुछ,
8- हिन्दू राजप्रासाद- अब फिरोज शाह कोटला, फिरोज शाह कै हिन्दूओं कु जिंदा जलै दीण खुण कुख्यात छाई, फिर धर्म उपदेश वल हिन्दुओ क अशोक स्तंभ किलै लगांण छा वैल, दरसल स्तंभ थैं उखाड़िक फेंकणा कि कोशिश कैर वैन, यै क टुटयां मुंड से स्पष्ट च कि उखाड़ नि पाय, उखणन से महल ही नष्ट ह्वै जांद, सम्भवत यू महल अशोक कालीन ह्वा,
9 - राजपूती भवन- अब लोधी क मकबरा
लोधी क मकबरा भि राजपूती भवन च ,जै थैं वै कि मृत्यु क बाद यख खडयै ग्या
10- राजपूती मंडप-रोशन आरा क मकबरा
यीं इमारत कि रचना शैली हिन्दू शैली च औरंगजेब हिन्दू शैलि क भकबरा किलै बणालु, रोशन आरा क मकबरा एक राजपूति मंडप च जू मकबरा मा बदलै ग्या,
11- तेजो महालय- आगरा अब ताजमहल वास्तव मा तेजोमहालय च ,यै क निर्माण आगरा मथुरा क राजा प्रमदिनेदर न लगभग 1955 ईस्वी मा करै छा, शाहजहां क दरबारी इतिहासकार अब्दुल हामिद लाहौरी कि पुस्तक बादशाह नामा का खंड-1का पृष्ठ 403 से से पता चलद कि भवन वै समय मा मानसिह भवन बुलै जांद छाई, और शाह जहां न वै का पौत्र जयसिंह से अधिग्रहित कैर,
हिंदू इतिहासकारो क उतरदायित्व च कि यूं मंदिरो की पुनः खोज कैरिक पुनः प्रतिष्ठा कराण कि,
सोत्र- पी एन ओक, भारतीय इतिहास की भयंकर भूलें, हिन्दी साहित्य सदन, दिल्ली ( पुस्तक पीडीएफ इंटर्नेट मा मुफ्त उपलब्ध च )


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Re: Share Informative Articles Here - सूचनाप्रद लेख
« Reply #345 on: December 31, 2021, 07:14:14 AM »
हिन्दू मंदिर और भवन जु अब मुस्लिम इमारतें ब्वले जांदिन-भाग-2
-
संकलन- सरोज शर्मा ( मूल शोधार्थी )
-
12- बादलगढ़ कु राजपूति किला अब-अकबर कु किला
यू एक प्राचीन राजपूति किला च जु बादलगढ़ क किला क नाम से जंणै जांद, अब वामपंथी इतिहासकार झूठ मूठ बादलगढ किला थैं नष्ट हुयूं बतंदीन और ऐ कु पुनर्निर्माण कु श्रेय औरत खोर अकबर क्रूर अकबर थैं दिंदिन,
13- फतेहपुर सीकरी क राजपूति राजप्रासाद- अब अकबर कु महल, यू सीकर राजपूतो क महल च यी पूरी तरह हिन्दू मंदिर च और जैन मंदिर शैली मा बणयू साफ लगद, क्रूर जननाखोर अकबर न अपण बुबा जन हिन्दू मंदिरो थैं तुड़वै,
14- हिन्दूओ क इलाहाबाद क किला-अब अकबर क किला
अकबर से शताब्दियो पूर्व इलाहाबाद क किला विधमान छा, किला का भितर अशोक स्तम्भ पातालेशवर मंदिर और अक्षय
अक्षय वट कु अस्तित्व भि प्रमाणित करद कि यू किला अत्यंत प्राचीन च, सम्राट हर्ष वर्धन संगम तट पर दान करण कु लोग आंदा छा, वि यै किला मा ही ठैरदा छाई, संगम तट मा नहेण कु विस्तृत घाट बणयू छाई, जैथै अकबर न तुडै दयाई, किलै कि यख साल भर धर्म प्रेमियो क जमघट लगयू रैंद छा जु क्रूर गंवार अनपढ़ थै खतरा कु आभास करांद छाई, अय्याश शाहजहां का स्मृति ग्रंथो मा दावा कियै ग्या कि इलाहाबाद मा 48- हिन्दू मंदिरो थै नष्ट कियै ग्या,
15 - भद्र काली मंदिर, करणावति- अब जामा मस्जिद अहमदाबाद
जामा मस्जिद क नाम से बुलयै जांण वलि अहमदाबाद कि प्रमुख मस्जिद पुरातन भद्र काली मंदिर छा, वू नगर क अराध्य देवी कु स्थान छाई, यै मंदिर क बढ़ भाग अब कब्रिस्तान का रूप मा उपयोग हुंदिन, संगतराशी का फूल, जंजीर, घंटियां और गवाक्षो जन हिन्दूओ क मंदिर क लक्षण स्पष्ट रूप से दिखै जंदिन, देवालय कि द्वी आयताकार चोटियो मा एक बिल्कुल उडै दयाई, उन्मत्त मुस्लिम विजेताओ का नगर मा प्रविष्ट हूण क दौरान ह्वाई होलू,
16- रूद्र महालय मंदिर, सिध्द पुर, गुजरात- अब जामी मस्जिद
सन 1414 मा गुजरात क सुल्तान अहमद शाह न अपण राज्य मा हिन्दूओ क मंदिर नष्ट कनकु एक अधिकारी नियुक्त कैर, वै न यू कार्य सफलतापूर्वक संपन्न कैर, अगल बर्ष सुल्तान खुद सिध्द पुर गै और सुप्रसिद्ध रूद्र महालय थै तोड़िक मस्जिद मा बदल दयाई, कुख्यात नृशंस अत्याचारी शाह महमूद वर्धरा कु शासन काल अभि हूण शेष छा ( अशोक मजूमदार स्त्रोत)
17- दिल्ली क सबसे बडु मंदिर-अब जामा मस्जिद
पुरणी दिल्ली स्थित जामा मस्जिद भि जबर्दस्ती हथयू हिन्दू मंदिर च, इब्न बतूता, तैमूर लंग आदि मुसलमानो न साफ साफ लिखयूं च कि वू हिन्दू मंदिर छाई,
18- वाग्देवी क मंदिर- धार- अब कमादुदौला मस्जिद
यै मंदिर कि स्थापना परमार क्षत्रियो क महान राजा भोज न 1034 मा करै छै, जू विद्वान, संज्ञीतज्ञ, साहित्यकार, कवि आदि गुणो से सम्पन्न छा, ऊंका लिखयां ग्रन्थ अब उपलब्ध छन, वू मां सरस्वती का परमभक्त छा, ऊन अपण राजधानि धार मा वाग्देवी क मंदिर स्थापित कैर छा, कुछ वर्ष पैल तथाकथित मस्जिद क कुछ अंश उखड़िक ताल गिरिन त वै क प्रसतर फलक मा संस्कृत नाटक उत्कीर्ण छा, अब साबित ह्वै ग्या कि सरस्वति कंठाभरण नामकु स्मारक संस्कृत साहित्य क अनूठा पुस्तकालय क रूप मा छाई, यै मंदिर मा स्थापित वाग्देवी कि मूर्ती ब्रिटिश संग्रहालय मा रखीं च।
19- राजपूती महल- अब अकबर क मकबरा
इतिहासकारो क बोलण च अकबर क यख दफणै जांण से पैल यू सिकंदर लोधी कु राजमहल छाई पर सिकंदर लोधी भि यी नि बणवै छाई, यू भि एक अधिग्रहित राजपूती भवन छा, विसेंट स्मिथ क बोलण च कि अकबर कु अंतिम संस्कार अत्यंत गोपनीय रूप से कियै ग्या जै से सिध्द हूंद कि वै थैं वखी दफनै ग्या जख बिमारी क बाद वै का प्राण निकलीं,
हिन्दूओ कु जागृत हूण जरूरी च।
सोत्र- पी के ओक, इतिहास की भयंकर भूलें


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Re: Share Informative Articles Here - सूचनाप्रद लेख
« Reply #346 on: January 06, 2022, 10:19:47 AM »
जजिया कर:मुस्लिम आतंकवाद कु एक पक्कू प्रमाण
सरोज शर्मा (मूल शोधार्थी )
भारत मा आतंकवादी मुस्लिम शाशको कु हिन्दू और भारत का आदिवासियों पर कै तरै से आत्याचार कियै ग्या अभि खुलकै कम ही लिखै जाणू च,
जजिया कर भि मुस्लिम शाशको क आतंकवाद कु एक उदाहरण च,
जजिया एक प्रकार कु धार्मिक कर च यै थैं मुस्लिम राज्य मा रैण वल गैर मुस्लिम जनता से वसूलै जांद,
इस्लामी राज्य मा केवल मुस्लिम थैं ही रैण की अनुमति छै, अगर क्वी गैर मुस्लिम वै राज्य मा रैण चा त वै थैं जजिया दीण पव्ड़द छाई,यी दीण क बाद मुस्लिम राज्य मा गैर मुस्लिम अपण धर्म क पालन कैर सकद छा,
भारत मा जजिया कर
भारत मा जजिया कर लगाण कु प्रथम साक्ष्य मुहम्मद बिन कासिम का आक्रमण क बाद देखणा कु मिलद, सबसे पैल वैल ही भारत क सिन्ध प्रान्त का देवल मा जजिया कर लगै,
यैका बाद जजिया कर लगाण वल दिल्ली सल्तनत कु प्रथम सुल्तान फिरोज तुगलक छा, यै न जजिया थैं भू-राजस्व से निकालिक एक अलग कर का रूप मा वसूल, यै से पैल बामणो थैं ये कर से मुक्त रखै ग्या छाई, यू पैल सुल्तान छाई जैन बामणो पर भी कर लगै, यै का विरोध मा बामणो न भूख हड़ताल कैर दयाई, फिर भि फिरोज तुगलक न ध्यान नि दयाई, अन्त मा दिल्ली क जनता न बामणो कु कर खुद दीणकु निर्णय कैर, यै क बाद सिकंदर लोदी न भी जजिया लगै,
दिल्ली सल्तनत क फैलण से जजिया कर कु क्षेत्र भी बड़ ग्या, अलाउद्दीन न कर नी दीण वलो थै गुलाम बणाण कु कानून बणैं, जाहिल हत्यारू खिजली द्वारा गुलाम बणयै जाणकि प्रक्रिया मुस्लिम आतंकवाद क गुणो थैं दर्शान्दू च, वै का इन लोगो थैं गुलाम बणैकि सल्तनत का शहरू मा बेचदा छा, जख गुलाम श्रमिको कि बड़ मांग हूंद छै,
मुस्लिम दरबारी इतिहासकार जियाउद्दीन बरनी न लिख कि बयानह का काजी मुध्सुदीन न अलाउद्दीन थैं सलाह दै कि जजिया लगाण सुल्तान कु मजहबी फर्ज च,जै से हिन्दुओ थैं अपमानित कियै जा,सल्तनत क भैर भी मुस्लिम शशको न जजिया लगै, कश्मीर मा सर्व प्रथम जजिया कर सिकंदर शाह द्वारा लगयै ग्या, यू धर्मान्ध शाशक छाई, येन हिन्दुओ पर भारी अत्याचार कैन, वै का बाद येकु पुत्र आबदीन (1420-70ई )मा शाशक बण जैन सिकंदर क लगयूं जजिया कर थैं समाप्त कैर दयाई, जजिया कर समाप्त करणवल यू पैल शाशक छाई,
गुजरात मा सबसे पैल जजिया क्रूर हत्यारू जाहिल अहमदशाह (1411-42ई ) का समय लगयै ग्या, वैल इतगा कड़ाई से जजिया वसूल कि हिन्दु मुस्लिम बणन कु मजबूर ह्वै गैं, यै से बड़ प्रमाण क्या होलू मुस्लिम आक्रान्ता जनजातीय आतंकवादी छाई,
शेरशाह क समय मा जजिया थैं नगर कर कि संज्ञा दियै ग्या,
जजिया कर समाप्त करणवल पैल मुगल शाशक अनपढ अकबर छाई, अकबर न 1564 ई मा जजिया कर खत्म कैर दयाई, लेकिन फिर 1575 ई मा दुबरा लगै दयाई, यैक बाद 1579ई मा फिर खत्म कैर दयाई, यैका बाद औरंगजेब न 1679 ई मा जजिया कर लगै दयाई, वैका राज्य मा हिन्दुओ न विद्रोह भि कैर, बीच बीच मा कुछ जगहो से जजिया हटयै ग्या, 1712 ई मा दाराशाह न अपण मंत्री जुल्फिकार खां व असद अली खां क बोलण से जजिया विधिवत रूप से समाप्त कैर दयाई, यै क बाद फारूखशियर न 1713 ई मा जजिया हटै दयाई, पर 1717 ई मा पुन:लगै दया, अन्त मा 1720ई मा मुहम्मद शाह रंगीला न जयसिंह क अनुरोध पर जजिया हमेशा खुण समाप्त कियै कैर दयाई।


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Re: Share Informative Articles Here - सूचनाप्रद लेख
« Reply #347 on: January 08, 2022, 12:16:50 PM »
किरातार्जुनीयम् : उत्तराखंड हेतु गर्व
-
- उषा बिजल्वाण
-
किरातार्जुनीयम् (अर्थ : किरात और अर्जुन की कथा) महाकवि भारवि द्वारा सातवीं शती ई. मा रचित महाकाव्य छ।जैतै संस्कृत साहित्य का 'वृहत्त्रयी' मा स्थान प्राप्त छ। महाभारत मा वर्णित किरात वेशधारी शिव का साथ अर्जुन का युद्ध की लघुकथा तै आधार बणैक कवि न राजनीति, धर्मनीति, कूटनीति, समाजनीति, युद्धनीति, जनजीवन आदि कू मनोरम वर्णन थेकरी। यह काव्य विभिन्न रसों से ओतप्रोत रचना छ।किन्तु वीर रस प्रधान छ।१] संस्कृत का छः प्रसिद्ध महाकाव्य छन जू– किरातार्जनुयीयम्‌ (भारवि), शिशुपालवधम्‌ (माघ) और नैषधीयचरितम्‌ (श्रीहर्ष)– बृहत्त्रयी से जाणे जांदिन कुमारसम्भवम्‌, रघुवंशम् और मेघदूतम् (तीनों कालिदास द्वारा रचित) - लघुत्रयी कहलौंदन।[2] संस्कृत मा किरातार्जुनीयम्‌ की कम से कम ३७ टीकाएँ छन, जूंमा मल्लिनाथ की टीका घण्टापथ सर्वश्रेष्ठ छन। सन १९१२मा कार्ल कैप्पलर न हारवर्ड ओरियेंटल सीरीज का अंतर्गत किरातार्जुनीयम् का जर्मन अनुवाद करी। अंग्रेजी मा भी येका भिन्न-भिन्न भागों मा छः से अधिक अनुवाद छन। राजनीति और व्यवहार-नीति मा भारवि का विशेष रुझान का चलदा यह युक्तियुक्त ही थौ कि वेवूकिरातार्जुनीयम्‌ का कथानक महाभारत से उठौंदा। वूनवनपर्व के पाँच अध्यायों से पांडवों का वनवास का समय अमोघ अस्त्र तै अर्जुन द्वारा किए गै शिव की घोर तपस्या का फलस्वरूप पाशुपतास्त्र प्राप्त करना का छोटा-सा प्रसंग तै उठैक अठारह सर्गों का ये महाकाव्य कू रूप दीनी। जब युधिष्ठिर कौरवों का साथ संपन्न द्यूतक्रीड़ा मा सब कुछ हारगिन तब वूंतै अपणा भाइयों एवं द्रौपदका साथ १३वर्ष कू वनवास पर जाण पड़ी।वूंका अधिकांश समय द्वैतवन मा बीती। वनवास का कष्टों से खिन्न ह्वैतै और कौरवों द्वारा करी गै साजिश तै याद करीक द्रौपदी युधिष्ठिर तै अक्सर प्रेरित करदी छै कि वूज्ञयुद्ध की तैयारी करों और युद्ध का माध्यम से कौरवों से अपणा राजपाठ वापस ल्यों। भीम भी द्रौपदी की बातों कू पक्ष लेंदा छा। गुप्तचर का रूप मा हस्तिनापुर भेजे गए एक वनेचर (वनवासी) से सूचना मिली कि दुर्योधन अपणा सम्मिलित राज्य का सर्वांगीण विकास और सुदृढ़ीकरण ममा दत्तचित्त छ, कीक की कपट-द्यूत से हस्तगत किए गए आधा राज्य की पांडवों से आशंका छ। पांडवों तै भी लगदू छौ कि वनवास की अवधि समाप्त होणा पर वूंकू आधा राज्य बिना युद्ध का वापस नी मिल सकदू। द्रौपदी और भीम युधिष्ठर तै वनवास की अवधि समाप्त होणा की प्रतीक्षा न कर दुर्योधन पर तुरंत आक्रमण तै उकसौंदा छा, लेकिन आदर्शवादी, क्षमाशील युधिष्ठिर व्यवहार की मर्यादा लाँघणक तैयार नी छा। दुसरी तरफ व्यास सलाह देंदा छा कि भविष्य का युद्ध पांडवों तै अभी बिटिन शक्ति-संवर्धन कर्यूं चैंदू। वूंका द्वारा बताए गए उपाय सेअर्जुन शस्त्रास्त्र तै इन्द्र (अपने औरस पिता) तै तप से प्रसन्न करना तै एक यक्ष का मार्गदर्शन मा हिमालय-स्थित इन्द्रकील पर्वत की ओर गैन वख एक आश्रम बणैक तपस्या का फलस्वरूप अप्सराओं आदि तै भेजीक परीक्षा लेणा का बाद इंद्र एक वृद्ध मुनि का वेष मा उपस्थित हौंदनऔर तपस्या तै नाशवान लौकिक लक्ष्य तै निःसार बतैक परमार्थ की महत्ता का निदर्शन करदन। अर्जुन येकी काट मा कौरवों द्वारा किए गै छल एवं अन्याय का लेखा-जोखा प्रस्तुतकर शत्रु से प्रतिशोध लेणा की अनिवार्यता, सामाजिक कर्तव्य-पालन तथा अन्याय का प्रतिकार का तर्क देकर इंद्र तै संतुष्ट करदन। फलस्वरूप इंद्र अपणा वास्तविक रूप मा प्रकट ह्वैक अर्जुन तै मनोरथ-पूर्ति का खातिर शिव की तपस्या करना की सलाह देंदन।त अर्जुन फिर से घोर, निराहार तपस्या मा लीन ह्वै जांदन। अर्जुन इंद्रकील तै एक अजनबी तपस्वी छन,जटा ,वल्कल और मृगचर्म त वूंका पास छन पर साथ ही शरीर मा कवच भी छा, यज्ञोपवीत की जगह प्रत्यंचा-समेत गांडीव धनुष छा, द्वी विशाल तरकस छन और एक उत्तम खड्ग भी। वैतै मुनिधर्म-विरोधी समझीक वख का अन्य तपस्वी आतंकित छा और शंकर का पास निवेदन तै पौंछ गिन ये क्रम मा शिव जी किरातों की स्थानीय जनजाति के सेनापति कू वेश बणैककिरातवेशधारी अपणी गणों की सेना लीकअर्जुन का पास पहुँच जांदन। तभी 'मूक' नाम कू एक दानव अर्जुन की तपस्या तै देवताओं कू कार्य समझीक, विशाल शूकर कू शरीर धारण करीक, वैतै मारनक झपटदान। शिव और अर्जुन दुयों द्वारा एक साथ चलाए गए एक-जना बाण से सूअर की जीवनलीला समाप्त ह्वै जांदी। शिव कू बाण वैका शरीर तै बेधीक धरती मा धँस जांदू और अर्जुन जब अपणा बाण वैका शरीर से निकालदन त शिव अपणा एक गण तै भेजीक विवाद खड़ू करदेंदान। परिणामतः दुयौंका बीच युद्ध आरम्भ ह्वै जांदू। अर्जुन गणों की सेना तै बाण-वर्षा से भगौंणम मजबूर कर देंदान। पर शिव का साथ युद्ध मा परास्त ह्वै जांदन। पराजय से हताश अर्जुन किरात-सेनापति का वेश मा शिव तै पछाणिक समर्पण कर देंदन, जैसे प्रसन्न ह्वैक शिव प्रकट होंदन और पाशुपतास्त्र प्रदानकर वैतै प्रशिक्षण देंदन । ये तरह अर्जुन कू मंतव्य पूरा होणा का साथ महाकाव्य-विधा का भी सारा मंतव्य सिद्ध ह्वै जांदन। काव्य सौन्दर्य भारवि अपणा अर्थ-गौरव (गहन भाव-सम्पदा) तै जानण जांदन—‘उपमा कालिदासस्य भारवेरर्थगौरवम्‌’। ये अर्थ-गौरव से मेल खांदू एक विदग्ध भाषा और अभिव्यक्ति-कौशल वूंकी सम्पदा छ। राजनीति और व्यवहार-नीति सहित जीवन का विविध आयामों मा वूंकी असाधारण पैठ छ। आदर्श और व्यवहार का द्वंद्व तथा यथार्थ जीवन का अतिरेकों का समाहार से अर्जित संतुलन वूंकी लेखन तै ‘समस्तलोकरंजक’ बणौदू। लेकिन भारवि मूलत: जीवन की विडंबनाओं और विसंगतियों का कवि छन, वूंका सामना करदन और वूंक खुरदुरा यथार्थ का बीच संगति बिठौणाकू प्रयास करदन । किरातार्जुनीयम्‌ का पहला सर्ग मा द्रौपदी और दूसरा में भीम द्वारा युधिष्ठिर तै दुर्योधन का विरुद्ध युद्ध की घोषणा तै उकसौणू और युधिष्ठिर द्वारा वैते अनीतिपूर्ण बतैक अस्वीकार कर देणा का क्रम मा भारवि न राजनीति का दुइ छोरों का बीच का द्वंद्व पर भौत सार्थक विमर्श प्रस्तुत करी। ये तरह ग्यारहवां सर्ग मा

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Re: Share Informative Articles Here - सूचनाप्रद लेख
« Reply #348 on: January 10, 2022, 03:04:14 PM »
शिक्षा क विषय-प्राचीन भारतीय शिक्षा
3- भाग
सरोज शर्मा (मूल शोधार्थी)
प्राचीन भारतीय शिक्षा कु इतिहास सहस्त्रो वर्ष कि लम्बी अवधि मा लिखै ग्या। इलै यू भौत विशाल च याद संस्कृत साहित्य मा परिवर्तनशील एक विशिष्ट काल कि ओर संकेत करदन, वै का माध्यम से वैदिक काल से लेकि अपण समय तक कि सरया साहित्यिक रचनाओं कि श्रिंखला कु पूर्वाभ्यास करै,स्मृति कालीन विद्यार्थियो क पणण कु वेदों, बामणो, उपनिषदो और सूत्रो काल कि सरया मुख्य रचनायें छै ,
ईसा पूर्व पन्द्रह सौ शताब्दि तक अधिकांश वैदिक मंत्रो क सम्पादन कु कार्य पूर्ण ह्वै गै छा, वैक बाद वेदो क अर्थ बोध का खुण जौं टीकात्मक और चर्चात्मक ग्रन्थो क विकास ह्वाई, जु ब्राह्मण ग्रन्थो क नाम से प्रतिष्ठित हुयीं, ये काल मा बिद्वानो कि प्रतिभा कु उपयोग वेदों क स्वरूप कि रक्षा और अर्थो का स्पष्टीकरण मा कियै ग्या, ना कि नै रचनाओ क निरूपण मा, फलत: वैदिक यज्ञो से सम्बंधित अनेक सिधांतो मतवादो, रीतियों कु विवेचन बामणो म हूण लगी, विद्वानो न विषेश रूप से अपण साधना केन्द्र यज्ञो क कर्मकांड थैं बणै, परिणामस्वरूप कर्मकांडो मा जटिलता ऐ गै, दूसर ओर वेदों क दार्शनिक प्रवृति कु विकास ह्वै और वैन उपनिषद क रूप मा पूर्णता प्राप्त कैर।
कालांनुक्र्म से वेदारिक्त साहित्य मा भि बृधि ह्वै। यै वर्धमान साहित्य मा पारंगत हूण भि एक आदिम क सामर्थ्य से भैर कि बात छै। वै काल मा मुद्रण की कला कु विकास नि ह्वै छै, इलै वैदिक साहित्य क लोप ह्वै जाण कु भय रैंद छा, साहित्य-सुरक्षा क दृष्टिकोण कि वजा से अध्ययन क्षेत्र द्वी भागो मा विभाजित करै ग्या।
वैदिक पंडितो मा से कुछ थैं कंठस्थ करण कु काम सौंप दयाई, जनकै कि साहित्य क स्वरूप अक्षुण्ण बणयू रा, अन्य विद्वानो थैं टीकाओं निरूत्तों और शब्दकोश आदि क अध्ययन कैरिक यूंकि व्याख्या करण मा अपणी प्रतिभा क प्रदर्शन कु मौका दियै ग्या, यै काल मा हिन्दु मेघा कि सबसे अधिक निर्णयात्मक एवं रचनात्मक प्रतिभा कु उदय ह्वाई, फलस्वरूप शिक्षा, दर्शन, न्याय, महाकाव्य, भाषाविज्ञान, व्याकरण, ज्योतिष, निरूक्त, कल्प, अनेक कलाओ, व्यवहारिक विद्या, आदि का क्षेत्रो मा महत्वपूर्ण सफलताये प्राप्त हूंई, यूं ग्रन्थों का विद्वानो न अपण विद्यार्थियो कि सुगमता खुण विषयो क नवीनीकरण कैरिक संक्षेप मा एकत्रित कैर दयाई,उपनिषदो और सूत्रो क काल मा (ई पूर्व प्रथम सहस्त्राब्दि) लेखन कला कु ज्ञान हूणक बाद भि यूं थैं लिपिबद्ध नि कियै ग्या किलै कि वैदिक मंत्रो थैं लिपिबद्ध करण अधार्मिक मनै जांद छा, यै काल मा ही वैदिक चरणो क आधार पर विद्वानो न धर्म सूत्रो मा एक नै साहित्य कि रचना भि कैर दयाई, उपर्युक्त संस्कृत-वाम्डय का परिवर्तनशील इतिहास मा नजर मरदा हुयां हम वैकि विविधता और विशालता कु सरलता से अनुमान लगै सकदां,
स्मृतियों मा यी सरया वांग्मय मा वर्णित सामाजिक रीतियों, धार्मिक कर्मकांडो, और संस्कारो कु सर्वेक्षण कियै ग्या,
वस्तुत:स्मृतियां एक विशाल समाज थैं लक्ष्य कैरिक बणयै गैं, स्मृति ग्रन्थो मा हम यै साहित्य कि ही उल्लेख कि आशा रखदौ, यूं मा गृहसूत्रो, धर्मसूत्रो, उपनिषदो और मीमांसाओ मा पैल से विधमान श्रेष्ठ प्रथाओं,रीतियों, मान्यताओं और संस्कारो कू संकलन कियै ग्या, यै काम मा मनुस्मृति न सबसे ज्यादा सफलता हासिल कैर,
मनु न तीन वेदों थैं श्रुति बवाल ,यी तीन वेद ही संस्कृत साहित्य कि पैल कड़ी छन, वैदिक मंत्रो कु विकास चरणों क रूप मा ह्वाई, जौं थैं वांछित शाखाओ क ज्ञान पुरोहित वर्ग अवश्य प्राप्त करदु छा, मंत्र, ब्राह्मण, शाखा थैं पढ़यू ऋग्वेदी, वेदो का पारगामी, सरया शाखाओ कु ज्ञाता ऋत्विज और वेद पैढ़िक पारंगत हुयूं विद्वान ब्राह्मण थैं विशिष्ट सम्मान प्राप्त छा, तीन वेदो कु ज्ञाता त्रिवेदी बोलै जांद छाई,
मनुस्मृति मा अध्ययन खुण वेदो का कुछ अंश प्रमुख रूप से पारित किए गैं, ऐ काल मा धार्मिक क्रियाओं और प्रायश्चितो से शुद्धीकरण कि प्रक्रिया कु विस्तार ह्वै गै छाई, विशिष्ट मौको मा वेदो कि कुछ ऋचाओं कु उच्चारण क महत्व बड़ ग्या, मनुस्मृति मा यूं ऋचाओ क उल्लेख मिलद, यूंका उच्चारण संतुलन नियमानुसार हूण चैंद जै से पापों से मुक्ति पयै जा, ब्राह्मण अथर्ववेद कि अंगरिस श्रुति क प्रयोग शत्रु नाश खुण करदा छाई, स्नातको थैं रोज स्वाध्याय पाठ मा ब्राह्मण ग्रन्थों कु अध्ययन खुण प्रोत्साहित किये ग्या, मनु न ऐतरेय ब्राह्मण (6,2)का सुब्रह्मण्यम नौ क मंत्रो और ऐतरेय ब्राह्मण (8, 13-16)और बह्वृच ब्राह्मण मा वर्णित शुन:शेप गाथा कु भि उल्लेख मिलद।


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
Re: Share Informative Articles Here - सूचनाप्रद लेख
« Reply #349 on: January 11, 2022, 10:02:27 AM »
नीलकण्ठ मंदिर पौड़ि गढ़वाल

बड़ मान्यता च यैकि
सरोज शर्मा गढ़वाली पाॅप लिटरेचर संख्या -196
सरोज शर्मा

गढ़वाल उत्तरांचल मा हिमालय पर्वतो क तल मा बसयूं ऋषिकेश मा नीलकण्ठ महादेव मंदिर प्रमुख पर्यटन स्थल च ।
नीलकण्ठ महादेव मंदिर ऋषिकेश का सबसे पूज्य मंदिरो मा से एक च ।बोलै जांद कि भगवान शिव न यखमा हि समुंद्र मन्थन से निकलयूं विष कु पान कैर छा, यै से ऊंक कंन्ठ नीलू पोड़ ग्या यै कारण ऊंथै नीलकण्ठ ब्वलै ग्या।
अत्यन्त प्रभावशाली यी मंदिर भगवान शिव थैं समर्पित च।
मंदिर परिसर मा एक झरना च जैमा भक्त गण दर्शन से पैल स्नान करदिन।
नीलकण्ठ महादेव मंदिर ऋषिकेश से लगभग 3500 फीट क ऊंचै मा स्वर्गआश्रम (उदयपुर पट्टी) कि पहाड़ी कि चोटि मा च।
मुनि कि रेती से नीलकण्ठ महादेव मंदिर सड़क मार्ग से 30-35 किलोमीटर, और नाव न 25 किलोमीटर कि दूरी मा च।
विशेषता
मंदिर क नक्काशी भौत सुंदर च, मनोहारी मंदिर शिखर क तल मा समुद्र मंथन कु दृष्य चित्रित कियै ग्या और गर्भ गृह का प्रवेश द्वार मा एक विशाल चित्र भगवान शिव थैं विष पींद दिखयूं च।समणी पहाड़ि मा पार्वती जी कु मंदिर च इति

 

Sitemap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22