Author Topic: Articles By Bhisma Kukreti - श्री भीष्म कुकरेती जी के लेख  (Read 725261 times)

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1

 उत्तराखंड में मीठे चावल  को  खुसका क्यों कहा जाता है (इतिहास पन्ना )
-

 उत्तराखंड परिपेक्ष में   सल्तनत  युग में  भोजन
-
 Food  in Sultanate  Era  of   India
(उत्तराखंड में पारम्परिक पकवान पाकशैली श्रृंखला)
-
गढ़वळिम पाकशैली अर पकवानों पर  सर्वाधिक लिखण वळ अर  पढ़े जाण  वळ  लिखवार - भीष्म कुकरेती
-
 अरबी  आक्रान्ताओं  द्वारा आठवीं सदी म सिंध पर लगभग कब्जा ह्वे इ  गे  छा।  आक्रांताओं  न हिन्दू संस्कृति तै छिन्न भिन्न करण  शुरू कर दे छौ।  आक्रांताओं  अत्त्याचार  भययुक्त कथा  बंगलादेश तक पौंछण लग गे  छा।  बारवीं  सदी से सुल्तनत (तुगलक - , लोदी , सय्यद , खिलजी शासन ) शुरू ह्वे  जु  हुमायूं द्वारा शेर शाह सूरी काल तक राई (१२०६ - १५२६ ।
चूँकि हरिद्वार , बिजनौर , सहारनपुर , बरेली , मुरादाबाद क्षेत्र प्रभावित ह्वेन तो सुल्तानत  भोजन की चर्चा  पारम्परिक  उत्तराखंडी पाक शैली , पकवान श्रृंखला बान प्रासंगिक चर्चा च। 

  यु समय  हिन्दुओं कुण  व्यक्तिगत जीवन ,  राजनैतिक , सामजिक अर  धार्मिक वर्चस्व बचाणो  छौ।  सांस्कृतिक आयाम बि  हिन्दुओं कुण  बर्चस्व कु  इ  छायी।  भारतीय भोजन पाक शैली म बि परिवर्तन आयी।
भारतीयों तै हलाल  (कुरान या इस्लामिक नियमों अनुसार ) अर  हराम  (काफिरों भोजन ) प्रकारौ  भोजन नाम सुणनो मील।  हलाल का हराम शब्दों न हिन्दुओं म एक हीन  भावना ही भौर। पशु बढ़ म हलाल अर हराम की नई परिभाषा भारतियों तै पता चौल कि पशुओं तै तड़फै  क मारे जाव तो वो हलाल  (जो बिन अल्लाह पुकारे मारे जाव ) अर  झटका से मारे जाव तो हराम। 
 सल्तनत कालमाँ अनाज
ग्यूं , जौ , सट्टी , जुंडळ , बजरो ,
सुल्तनत काल मा  साग भाजी ,
भट्टा , कर्यल ,चुकुंदर ,प्याज , ल्यासण , कटहल ,   शलजम, गाजर , ककड़ी , थाइम ,पळिंगु  मूली , पिंडालु , अरबी , करौंदा आदि
घी अर  तेल म भूनि  साग भाजी पकाये जांद छे। 
अचार कु  प्रयोग हूंद छौ।
 सल्तनत कालम दाळ
चना , हरड़/तुअर  , मटर , गहथ , मसूर , भट्ट ,
 सल्तनत  युग म तेल बीज
 राई ,
तिल
सल्तनत कालम मसाला -
शिहाबुद्दीन अल  उमरी   (तुगलक कालीन भारत ) संदर्भ अनुसार  तब भारत म निम्न मसाला छा -
महुआ
पोदीणा
लौंग
 धनिया
दालचीनी
इलाइची
जायफल
सुपारी
आदो
केसर प्रयोग
किसमिस प्रयोग


   सल्तनत काल माँ फल  आदि
तरबूज
खरबूजे
अमरुद
अंगूर
क्याळा
आम
नारंगी
नीम्बू
अनार
अखोड़
कई सूखा मेवा आदि अफगानिस्तान मुख्य क्षेत्र छौ।
सल्तनत युग मा अन्य भोज्य पदार्थ -

गन्ना आदि से शक्कर , गुड अर सगीरा बणद  छा जां  से कई मिठै  बणद  छे। 
इन  बुले जांद  बल मिठ  चौंळ  खाणो  संस्कार ये काल बिटेन  इ  आयी।   खुसका नाम पोड़  मिठ भातो। 
दूध घी , नौणी
भौत सा भोजन दूध म पकाये जांद छौ। 
भौत सा भोजन घी म पकाये जांद छौ। 
मान्शाहारी भोजन
भैंस , गाय मांश
बखर - ढिबरौ  शिकार
मुर्गा
कबूतर
गौरया आदि आदि
माछ
 मटन कीमा संस्कृति शुरू ह्वे  गे  छे।
 भड़ायुं  मुर्गा  खाणो  बड़ी  संस्कृति छे।    .
मांश का दगड़ आदो , ल्यासण   क संस्कृति छे। 
 
इब्ने बटुटा  अनुसार मुहमद तुगलक का  राजकीय  रुस्वड़म  प्रतिदिन २५०० गौड़ी ,  २०००  बखर , घोड़ा , चखुल पकदा  छा। 
 सुल्तानों  कोट  (किला ) म भोजन -
सुल्तानों भोजन मध्य एशिया भोजन से पुरो प्रभावित छा अर  धीरे धीरे ये भोजनन  भारत क्या उत्तराखंड , नेपाल का भोजन तै बि  प्रभावित कार।
सुल्तानों  रुस्वड़  (मोहमद बिन तुगलक का रुस्वड़  ) मा    प्रतिदिन  हजारों मनिखों कुन भोजन पकदो  छौ  अर  २०० पकवान पकदा  छा
-
मिठाई -
२०० से बिंडी  मिठै पकाये जांद छ।  हलवा जन्म ह्वे  गे छे। 
६५ से बिंडी  मिठै  बजार म बिकद  छा। 
मुख्य  मिठै छा - 
हलवा , सबुनिया  (मिठ पूरी ) , खिस्ती  (ग्यूं , घी , गुड़ ) , कांजी , कहारिया।  लड्डू , बर्फी आदि
-

खुसका -
गढ़वाल म खुसका भात  व  खुस्की   रुटि  नाम पैथर  सल्तनत काल को योगदान च।   
-
रुटी - म नान , तंदूरी प्रथा आदि मुख्य छा  मैदा बि  .
चौंळ  भोजन - बिरयानी , पुलाव , खिचड़ी आदि आदि
 शर्बत - शर्बत  की शरुवात ह्वे पिए जांद छौ। 
 अल्कोहल  खुलेआम बंद छौ किन्तु वाइन पिए जांद छे।  गाँवुं म बनि  बनि प्रकार की शराब बणदी  छे। 
समोसा आयी गे  छौ। 
 बेकरी
बेकरी  याने तंदूर शुरू ह्वे  गे  छे अर  साझा तंदूर   स्थापित छा। 
-
 -सल्तनत युग की भारत तै नयो भोजन देन -
 नान  : नान ए  - तुनक अर  नान -ए - तंदूरी
कबाब
पिलफ - पुलाव व बिरयानी ब्वे
कोफ्ता - मानशाकारी
पनीर अर   भौत सा भोजनमाँ दही
खजूर
हलवा
पराठा
हरीसा (अब मर्च पेस्ट तब काली मर्च पेस्ट )
मटन रस्सा (तुर्की शैली ) 

-
 या बात  सत्य च बल सुल्तनत काल  हिन्दुओं कुण  पसननता काल नी  एक सदा दुकड़ायी काल ही छौ।  किन्तु ये कालम भौत सा न्य भोजन , नया पाक कला भारतीय हिन्दुओं तै मील। 
-
 संदर्भ
-
निम्मतनामा इ -नसरुद्दीन शाही  ( फ़ारसी  भाषा म लिखीं  पाक कला पुस्तक )
अमीर खुशरू  देहलवी साहित्य (बिस्मा तीरमाजी )
 यात्री इब्ने  बट्टूटा  साहित्य
 रिजवी - खिलजी व  तुगलक  कालीन भारत इतिहास पुस्तकें
तबरेज अनीस - फूड्स ऑफ सल्तनत पीरियड ऑफ इंडिया
नेहा मोहंती - द  इवोल्यूशन  ऑफ़ इंडियन कुजिन फ्रॉम द  ऐन सियंट  टाइम



Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
            Jagdamba Chamola: The Poet who established Long Poetry in Garhwali
Forwarding Notes by Virendra Panwar
Translation by Bhishma Kukreti
(Translation of a forwarding note by Virendra Panwar for ‘Khusur –Fusur’ a Garhwali Poetry collection by Poet Jagdamba Chamola)
-
  District Rudraprayag (Garhwal) is the motherland of Himalayan Poet Chandrakunwar Bartwal. This land generates the poetries. Since, Jagdamba comes from this fertile land (for poetries), it could be said that Jagdamba is the poet of taking ahead the legacy of the great Hindi Poet Chandrakunwar Bartwal.  Chandrakunwar was a Chhayavadi Hindi poet. In my view, Jagdamba is the complete poet of realism.  Chandrakunwar developed the Hindi genre and Jagdamba Chamola contributed in progress of Long Poetries genre in Garhwali language.
     Khusur Fusur’ the Garhwali poetry collection is second Garhwali Poetry Collection by Jagdamba Chamola. Jagdamba Chamola published his first Garhwali Poetry collection ‘Ghazi Dot Com’ in 2012 and the collection had Garhwali Long poetries more than average size poetries.  Most of the Poetries in Garhwali poetry collection ‘Khusur Fusur ‘ are long poetries too.  There are Navgeet and Kshanika genres in this collection too.
    After publishing his second Garhwali poetry collection ‘Khusur Fusur’, Jagdamba Chamola proved to be establishing long poetries in Garhwali.  It never means that he will be known as initiating long poetries in Garhwali Literature, but he will be a well-known poet of log poetries.  His most of long poetries were appreciated by common men poetry reading conferences, YouTube and various internet social media. Many of his Garhwali long poetries became very popular too. The proof  of my above statement is that  his famous poetry Bachpan is  accepted by poets so much that they created poetries  parallel centring the concept and content of Bachpan’ poetry.
    In world literature, T.S Elliot is credited for creating first long poetry based on the subject of world war . Elliot created ‘Wasteland’ the first long poetry.   In many languages of the world, there is tradition of creating long poetries. There are translations available of long poetries of  English , French and Russian languages.  In Hindi Literature from 1915-1930, Suryakant Tripathi Nirala, Jay Shankar Prasad and Sumitra Nandan Pant introduced Hindi long poetries to the world.  Suryakant Tripathi Nirala’ is said to be leading poet of Hindi long poetries.  Nirala once advocating for free verses said about long poetries, “Freeing the poetries from Chhanda is freeing the human beings.”  Among his poetries, Ram ki Shakti Puja, Tulsidas, Saroj Smriti are a few famous long poetries. Nirala desired  freedom  in constructing verses for the poet.
    In Garhwali Poetry Literature, the lengthy poems are found in folk stories being told in poetic form (Folk Song). Long poetic forms in Garhwali are found in Jagar and Folklores.   It is said that modern Garhwali poetry started by 1905.
 First long poetry of Garhwali is “Premgeet’ by Abodh Bandhu Bahuguna that was published in ‘poetry Collection ‘Parvati’ in 1994. Later on Murli Diwan’s  ‘Fulsangrand’ and Jagdamba Chamola’s Ghazi dot Com ‘  were published in 2010 and 2012 respectively are well known collections of long poetry .  A Long Garhwali Poetry ‘Mungryot by Jagdamba Chamola is also well liked poetry by audience. Mungryot created many records in social media.
       The characteristic of long poetry is having dramatic sequence in the poetry.  The long poetry is (slightly) having exclusive characteristic than the common verse genres. .  In this world of tension of life, the free verses are possible to release the tension and that is possible by creating long poetries. Poets realised hurdle in expressing through old conventional poetic methods and by this hurdle the long poetry took birth. Through long poetries, the social situation, psychology of human being which are atomic in nature are expressed, by those, sensitive poetries are illustrated.
   Jagdamba Chamola is serious and sensitive poet. His inner fire is so much energetic that  his serious thinking compelled him to leave the conventional poetic structure and choose a new  poetic genre, that it was simple and easy for expression and we call those poems as lengthy poetry.  Jagdamba Chamola established this new genre in Garhwali slowly and firmly. The speciality of his long poems is  that those are pleasure some in reading and listening.
    Jagdamba Chamola is the poet of common men and discusses about common men. Uttarakhand State was created twenty years back but there are no signs of development in the state. Each citizen is aware that nothing is changes in those twenty years, the citizens are at same position (deprived) .There are reasons for fire inside the poet. Those were responsible for taking the newly Sate ahead, they are merely interested in taking vote- -
भोट ल्हेकि चल्यौ कैका राजा नी राणी नी च
 पशु से भी पोर हमारी गिणती नी च  गाणी नी च I
It was not enough. In the name of development, the state is being empty. When the poet brings out the illustration of the development here, it is clear (in verses) and we may experience his emotions, desire and inner frustration or fire –
स्वे विकास जैकु भूखु प्योट धर्युं हाथ पर ,
मांग्यौ सुलार टल्ला छिन ग्यां गात पर I
  The government’s data are different than the realty. The State administration and political class should read those lines.  That was still not sufficient. Scholars state that the dream of central point of Hindi poetries is the ‘Jantantra (democracy).  Since, the Garhwali poetry is also developing the same manner as Hindi, it might be said that same dream is said in Garhwali poetry.  Garhwali poetries are connected to the society. Hence, the Garhwali poetries are the poetries of the society. That is the reason that Garhwali poetry dreams for the social causes. However, in this part of twentieth century, it seems there is inertia in Garhwali poetic world. Jagdamba Chamola’s long poetries are as they are creating a wave in static pond.  These poetries are creating kinetic wave. In his poetries, there is new illustration of life, new meaning of the life, new thinking for the life and those elements are making his verses effective.
‘Pyaut’ is one of the best poetries of this verse collection. In my opinion, ‘Pyaut’  (the stomach) poetry should be included in one of the best of Garhwali poetries created so far from 1905.
 This verse (Pyaut) teaches to live the life –
प्यौट सिखौंद भीड़ा लाण,
प्यौट सिखौंद गीड़ा लाण,
प्यौट सिखौंद ज्यूंदा –ज्यू ,
पाणी पर तीड़ालाण I
The verse ‘Bachapan’ by Jagdamba Chamola is very famous poetry; there is much animation of the structure and style of this poem in social media and other media too. The verse gets viral in social media too frequently.
 बचपन की सौगात स्य छै जब , प्वंगड्यों हम रंगद्यळ लगोंदा छा ,
 बाबा ख्वट्वा बीच बैठि तैं प्वंगड़ा प्वंगड़ा ज्वोळ लगोंदा छा I
The verse takes to readers into the childhood (childhood of Garhwali environment).After that childhood, today; there is one eighty degree changes within forty years.  When the poet connects compares) toady’s situation, the following message comes out that long poetry-
अब त खाली छिन याद बचीं ,
सब अफ्वी –अफु मा ढेर ह्वयां  छिन
बचपन  आज नि रे गे बचपन सब ,
मूबाइल मा    कैद हवयां छिन I
Roughly, ‘the prison of mobile’ is the reality of human life today. It seems today, the mobile is the whole world for the human beings. By that the human beings is cutting itself from the real social life and going way from the nature too.  He is unable to take pleasure from many nature’s splendid (toady) and unable to connect to the nature.
 The sight by the poet is not limitedd to the outer world but the poet takes to the readers into the sensitive insights too. ‘Byaundu Gaudi’ (calf delivering cow)  is another marvellous poem. By illustrating Byaundu Gaudi (that cow delivering calf) , the poet tries to show the reality of life through different angle. Jagdamba has finer sensitivity towards life that could be experienced by following lines-
 अधीर ह्वे शरीर तैकु
 सैणा मा भी रड़न बैठि,
 सारी पुन हकाई तपुन,
 ढिस्वाळ- ढिस्वाळ पड्न बैठि I
 The poem has deep emotions. Such lines couldn’t be created without experiencing the reality. This I also experienced (in my childhood) that a pregnant cow  walks upper side of the  counter filed or jungle counter ( safe root ) . The pregnant and calf delivering cow is only a symbol here. The poem is a message for the human beings about their showing  false pride , showmanship etc.  At the end of life, it happens as happens in the poetry.
 ‘Dhung’ (Stone) poem is the example of fine emotions and experience. This poem challenges the existence of the human beings. But at the same time, it makes aware the human beings about their responsibilities that if you want to be  stone then be the stone for the foundation –
पर असली ढुंग पै को ढुंग बणन चैंद –
सु कैकि दृष्टि मा  नि रै न कैकि रै जुबान मा
महल हो मकान या दिवार हो मचान मा
हर ढांचु खडु रैंदु तैका  योगदान मा
  ‘Kandu’ (a big loading   basket for back) has been an essential part of Garhwali community for long. Now days, it is going out of uses slowly. The poet illustrated the importance of ‘Kandu’ (Big basket) and its social cultural, economic importance in ‘Kandu’ poem.  ‘Jati-Panti’ poetry advocates for equality. ‘Jyundo Rau’ poetry is an inspiring poem for giving strength to the frustrated human beings. ‘Laukha Bhula ‘ is another inspiring social poetry.  ‘Mahabharata’ poem is satire on present time and strikes heavily-
  इन्द्रप्रस्थ मा अभिमन्यु अब , ब्यूह कि कोचिंग ल्योणु च
 द्रोपद देरादूण बस्यूं तख , प्लाट कमीशन द्योणु च I
  ‘Khusur –Fusur’ poetry is a love song. In this collection, there are love poetries as ‘Rang’, ‘Tu ar Main’ , Dwee  Mayadar’ .
 
  ‘Dushmani Nibhayi Tuman’, poem shows the reality of relationship in this diminishing era.
The poems as ‘Teeree’, Bhula’ Myera Pahar’ ma, ‘Tu Kamaya Garhwali cha’. Ham Pahari Chhin’, ‘Hon Dya’, ‘Mankhi Ghaur’,  Jyu Bwanu etc are  the marvellous poems of this collections. Budya Bwe’ ,’ Jab Chhatptaanu Rayun’, are beautiful lyrics.  Bhai ka Saun’, Jaunka Bana’, ‘Mansa are of new styled lyrics.
  There is conferenced of pleasure of storytelling and poetry in the long verses by Jagdamba in this poetry collection.  The local dialects Nagpurya of the said poetry collection offers pleasure to the readers. The future will tell about the uses of Nagpurya dialects in standardization of Garhwali language. The pleasure in the poetries of Jagdamba Chamola lies in its Nagpurya dialects.
 There is influence of the time in the verses of Chamola when those are being created. This also true that the poems are not produced but they emerge themselves. There is requirement of sensitivity in creating poetries. Jagdamba Chamola is a sensitive human being and a poet and it is visible in his poems.  I am sure the readers will enjoy the poems as they enjoy in poetry reading conferences and social media. These poems are already hit in Kavi Sammelan (poetry Reading).  The future and  critics will assess the poems of Chamola.
 The speciality of Khusur –Fusur Poetry collection is that through long poetries, poet Jagdamba is showing the conventional ways of poetry creation too. The said poetry collection will make its strong position in Garhwali poetry world.
 Congratulations to the Poet Jagdamba Chamola
 Virendra Panwar
Poet and critic
Pauri
15th September 2020.
 Book – Khusur Fusur
Garhwali poetry collection
Published by: Sanskriti Prakashan
Vijay Nagar, Agustmuni
Uttarakhand (India)
Year of Publication – 2020
Price- Rs.250.

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1

  राष्ट्रीय स्वयं संघ के बारे में  कई भ्रांतियां   किलै  होला ?

- भीष्म कुकरेती
 -
 भारत मा  जु  क्वी  संस्था चर्चित /controversial च तो वा च राष्ट्रीय स्वयं संघ।  एक आश्चर्य या च बल जु  कम्युनिस्ट या कॉंग्रेसी राष्ट्रीय स्वयं संघ की कटु आलोचना करदन वो केरल या ऊं  राज्यों म राष्ट्रीय स्वयं संघ का संचालकों से भितर  हि  भितर  सायता  मंगदन।   राष्ट्रीय स्वयं संघ  से अधिकतर राजनीतिज्ञ इलै  भय खांदन  किलैकि कम्युनिस्टों छोड़ि कैमा इथगा उत्तरदायी , संगठन भक्ति पूर्ण , समाज सेवी , समाज का न्याड़ रण वळ , समाज की वास्तविक नाड़ी समजण  वळ कार्यकर्ता कैमा  नीन। 
  भाजपा क पैतृक संगठन च राष्ट्रीय स्वयं संघ तबि  तो कबि  सब  चुनाव हरण  वळ  दल पर क्वी खतरा नि  आयी जन  आज नि जितण  से कॉंग्रेस का बुरा हाल छन। 
  -
आरएसएस अर्थात राष्ट्रीय स्वयं संघ संसार म सबसे दीर्घ  स्वयं सेवी सामजिक संगठन च। 
शुरू म हिन्दू राष्ट्र तै प्रोत्साहन का वास्ता मुख्य उद्देश्य छौ किन्तु धीरे धीरे संगठन सामजिक उत्तरदायित्यों दगड़ जुड़दो  गे , जुड़दो गे।
जौन  मक्लिओड आरएसएस तै अर्धसैनिक संगठन मानद अर  इनि लेखों से बि  भ्रान्ति बणद  गे।
 विजयादशमी २७ सितंबर १९२५ कुण  डा केशव हेडगेवार ( १८८९  -१९४० ) न  राष्ट्रीय स्वयं संघ की स्थापना कै।  डा हडगेवार  कॉंग्रेसी छा, विदर्भ कॉंग्रेस का राजकीय सचिव बि  छा  अर १९२१  मा स्वतंत्रता आंदोलन म कैद बि  ह्वेन अर जब कैद से भैर ऐन तो  मोती लाल नेहरू अर हकीम अजमल खान सरीखा नेताओं न हेडगेवार का स्वागत म जन सभा ायोहित कार अर  भारी भीड़ तै संबोधित बि  कार।  डा हेडगेवारका क्रांतिकारी भगत सिंह , सहदेव व राजगुरु दगड़ संबंध छ , हडगेवारन राजगुरु तै उमरेड म स्वयं संघ का प्रभारी ढाणी जी का ड्यार रखणो प्रबंध कार।
डा हेडगेवार   संगठन अर जमघट म अंतर स्पस्ट प्रकार से समजदा छ।  ऊंक बुलण छौ बल संगठन परमाणु (इकाई ) , अनुशासन ,अपनत्व ,अर  समाज हित का संबंध सूत्र म बंध्यां  रंदन अर जमघट का  समक्ष  इकाईयों म   अधिक स्नेहआकर्षण हूंद । 
संगठन की आवश्यकता पर डा केशव हेडगेवार का विचार छा बल निर्बल तै सबल का समिण लुकि  या दास बणी  रौण पड़द। तो दुर्बलता पाप ही ना महापाप च।  जबकि  संगठन से दुर्बल बी सबल से बि  सबल ह्वे  जांद। 
 राष्ट्रीय स्वयं संघ की कार्य पद्धति
अधिकतर  संवाद बड़े बड़ी सभाओं द्वारा का स्थान पर  एक एक से संवाद व छुट छूट सभाओं तै महत्व दिए गे  जां  से संवाद (कम्युनिकेशन ) माँ गड़बड़।  कन्फ्यूजन  न्यून ही हो। 
-
राष्ट्रीय स्वयं संघ की संरचना शैली
 -
संगठन की संरचना/तंत्र  तौळ  संरचना अनुसार हूंद -
केंद्र
क्षेत्र
प्रांत
विभाग
तालुका /तहसील
नगर
खंड
मंडल
ग्राम
शाखा
-
शाखा
राष्ट्रीय स्वयं संघ कुण  शाखा भौत इ  महत्वपूर्ण होंद।  यु  भाजपा क कार्यशैली म बि  दिखे गे  जख  कार्यकर्ताओं कार्य पर मनोयोग से ध्यान दिए जांद।  कार्य कर्ताओं पर ध्यान दीण  से असफलता या सफलता से अन्वश्य्क हीनता , निराशा नि  आंदि।
शाखा - क्रियात्मक रखण  पैलो कार्य -
शाखा प्रतिदिन खुल स्थान म न्यून से न्यून एक घंटा कण  लगद।  शाखा लगण  म शारीरिक अभ्यास आवश्यक किर्या च।  खेल, सूर्य नमस्कार , शमत पैरेड , गीत व प्रार्थना आवश्यक अंग छन शाखा लगणो का।  शाखा लगणो  अर्थ च संवाद प्रतिदिन एक स्थान से दुसर  स्थान म चलदो रालो।
राष्ट्रीय स्वयं संघ का शाखा प्रकार -
प्रभात  शाखा अर्थात सुबेर
सांय शाखा अर्थात स्याम दै  लगण  वळ  शाखा।
राति शाखा - रात की शाखा
मिलन शाखा - जब सप्ताह म एक या द्वी दे लग
मंडली - मैना म लगण  वल शाखा
संघ परिवार -
 तौळक हौर  कथ्या संगठन सघ से जोड्या छन अर  यांसे  संघ कुण बुले जांद आइस बर्ग कि मथि  से बड़ो तौळ।
 -
राष्ट्रीय सेविका समिति १९३६
 गीता मंदिर - १९४६ मा  स्थापित
भारत प्रकाशन १९४७
ऑर्गेनाइजर साप्ताहिक १९४७
राष्ट्र धर्म १९४७
पांचजन्य १९४८
अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद - १९४९  मा  स्थापित 
भारतीय जनसंघ १९५१
सरस्वती शिशु मंदिर सैकड़ों स्कूल संबंध -१९५२  मा  स्थापित 
वनवासी कल्याण आश्रम १९५२
भैतिय मजदूर संघ - १९५५   मा  स्थापित 
भारतीय विकास परिषद १९६३
विषय हिन्दू परिषद १९६४
स्वदेश  दैनिक १९७०
दीं दयाल उपाध्याय  शोध संस्थान १९७२
बाबा साहिब आप्टे समिति १९७३
अखिल भारतीय ग्राहक पंचायत १९७४
विद्या भर्ती ३००० से बिंडी  विद्याल  १९७७  मा  स्थापित 
भारतीय किसान संघ १९७९  मा  स्थापित 
सेवा भर्ती १९७९
 भारतीय जनता पार्टी १९८०
संस्कार भारती १९८१
 प्रज्ञा भारती १९९०
स्वदेसी जागरण मंच १९९१
अखिल भारतीय अधिवक्ता परिषद १९९२
क्रीड़ा भर्ती १९९२
विज्ञानं भर्ती १९९२
लघु उद्योग भर्ती १९९४
अखिल भारतीय इतिहास संकलन योजना  - १९९४  मा  स्थापित - सम्यक व सत्यापन हेतु व बामपंथी या विदेशियों द्वारा जु  इतहास बिगड़े गए या दबाये गए वाई तै सत्यापन। वर्तमान इतिहास विकृतियों की समाप्ति।
संस्कृत  भारती १९९६
 आरोग्य भारती
नेशनल मेडिकोज असोसिएसन
राष्ट्रीय सम्पादक परिषद
हिन्दू स्वयं सेवक
अखिल भारतीय शिक्षण मंडल
मुस्लिम राष्ट्रीय मंच
भारतीय विचार केंद्र
राष्ट्रीय सिख संगत
अखिल भारतीय सैनिक परिषद
अखिल भारतीय शैक्षणिक संघ
वित्त सलाहकार परिषद
सहकार भारती
सामजिक स्म्रता मंच
हिन्दू जागरण मंच
विश्व संवाद केंद्र
अखिल भारतीय साहित्य परिषद
दधीचि देहदान समिति
बजरंग दल
-
कुछ विशेष कार्य  व भूमिका -
-
 कमजोर वर्ग का सामजिक सशक्तिकरण
पर्व यात्रा संचालन
स्वतन्त्रता आंदोलनम योगदान
भय  निवारण
विभाजन विभीषिका व   धार्मिक रक्त पात  समय समाज सेवा
कश्मीर रक्षा योगदान
पुर्तगाली साम्राज्य वाद विरुद्ध आंदोलन
चीन युद्ध समय कई कार्य
पाकिस्तान युद्ध म कई सामजिक कार्य
आपातकाल म विरोध  व लोक तंत्र रक्षण
प्राकृतिक आपदाओं म कई प्रकारौ योगदान
जन अभियान - गौ हत्त्या , निषेध , एकात्मकता अभियान , समरसता अभियान ,
प्रार्थना
प्रार्थना संस्कृत म च , अंत म हिंदी म मातृ भूमि नमन को च। 


 राष्ट्रीय स्वयं सेवक पर कई आरोप बि  छन जु  प्रतिदिन लगणा इ  रौंदन।  विशेषता या च कि  अब भारत म ५५००० से बिंडी  राष्ट्रीय स्वयं संघ की शाखा छन अर इनि करोड़ो कार्यकर्ता छन तो संघको हानि करण  कठिन च। 

सन  आदि म अशुद्धि  ह्वे  सकद च। 
 संदर्भ
-
डा हरिश्चंद्र बर्थवाल , २१०४  RSS  एक परिचय , दिल्ली  पर आधारित


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
चिरसुंदरी रौण  त  भोजन का प्रति संवेदन शील हूण  आवश्यक
-
भीष्म कुकरेती
-
जु बि हम खांदा  वाइको प्रभाव हम सरैल व सुंदरता पर पड़द, भोजन को प्रभाव त्वचा , गल्वाड़ , बाळ इख  तक कि  मूड पर बि पड़द ।  चिर सुंदरी रौण प्रत्येक महिला क अधिकार ई  ना कर्तव्य बि च।
 चिर सुंदरी रौणो  कुण  प्रत्येक महिला तै भोजन का प्रति जागरूक व संवेदन शील हूण  आवश्यक च।

भोजन भर प्रभावित करदो तो शरीर व प्रकृति  की आवश्यकतानुसार हि  भोजन हूण चयेंद।  इन म्वाट  बणन से दूर रौण  जु शक्कर अर हृदय रोग भट्याओ। .  .
सै भोजन नि  लीण  से बाळ कमजोर व रखा पतळ  ह्वे  जांदन . जांदन।   
नंगों तै बि  सही पोषण  की आवश्यकता हूंदी जन  सही व प्रयाप्त प्रोटीन।
सही पोषक तत्वों अभाव म मांश पेशी दुर्बल ह्वे  जांदन। प्रोटीन युक्त भोजन की मात्रा दिखण  चयेंद कि  मार्श पेशी सही  प्रकार से कार्य कारन।
जु बि  हम खांदा  वो हमर त्वचा बताइ  दींदी  अर्थात त्वचा हमर भोजन का आइना च।  पर्याप्त प्रोटीन की जानकारी हूण  चयेंद , फल व सब्जी भोजन म बिंडी  हूण  चयेंद।
सही पोषण वृद्धावस्था प्रतीक न्यून करदन।   बुड्या हूण एक प्राकृतिक घटना फिनोमिना च।     बुड्या  हूण , बुड्या दिखेण  . अर बुड्यों  जन  मानसिकता सब भौं भौं बथ  छन।  शरीर म बुढ़ापा का अनावश्यक लक्षण रुकण  हमर कर्तव्य च। ऐंटी ऑक्सिडेंटल भोजन एजिंग फैक्टर पर रोक लागान्द  जु  झुर्री आदि रुकण म सफल हूंदन।
आँखों पर बि  भोजनौ प्रभाव पड़द। 
 बिगरैल रौण  तो तौळ  लिख्युं पर ध्यान दीण  आवश्यक च। 
विटामिन 'सी' - विटामिन सी याने एंटी ऑक्सीडेंट।  ब्रोकली , अंकुरित अनाज ,अमरुद , पार्स्ले अदि म विटामिन सी पर्याप्त मात्रा म हूंद .  लचीली व सुंदर त्वचा वास्ता पर्याप्त विटामिन सी सेवन आवश्यक च।
सेलेनियम बी एंटी ऑक्सीडेंट च।  अखरोट , ब्राजील ंत , मांश (मच्छी , मुर्गा , बखर आदि सब ) अंडा , ,ग्यूं, भूरा चौंळ , बीन्स , पळिं ग , क्याळा , सूरजमुखी , आदि म मिल्दो।
विटामिन्स ई - बी आवश्यक च झुर्री रुकण . त्वचा चमक का वास्ता।   अंडा , अनार , मेवा -नट्स , सूरजमुखी बीज ,आम पळींग , बादाम आदि म मिल्दो
विटामिन ए  को सुंदरता  स्थिर रखण म बड़ो महत्व च अर शकरकंदी , ब्रोकोली ,दूध , अंडा , मच्छी , मांश , मुर्गा , सोया दूध , पपीता , कद्दू ,गाजर , लाल शिमला मिर्च आदि म मिल्दो।
धातु पर ध्यान - जिनक आदि पर भी  ध्यान दीण  आवश्यक च शरीरै  प्रकृति अनुसार भोजन।
उचित मात्रा म जल
 सलाद बिंडी खाण
हळदी  को उचित सेवन
 चीनी  न्यून व गुड़ की ओर  झुकाव पर न्यून ही।
वनस्पति तेल आदि  नि  खाण अपितु प्राकृतिक तेल जन राई आदि तेल ही सही च। 
उचित व्यायाम आवश्यक च

 डाइटीशियन म पूछो। 
यु लेख  एक डाइटीशियन कु  लेख पर आधारित च।

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
महिलाओं को  चिरसुंदरी  रहने हेतु योगासन                  

 बिठलरुं  तै चिर सुंदरी (सद्यनी बिगरैल ) रौणो कुण  योग आवश्यक !
-
संकलन - भीष्म कुकरेती
-
स्वास्थ्य अर सौंदर्य वास्तव म एक मुद्रा का द्वी छ्वाड़ छन।  स्वास्थ्य एक जटिल क्रिया कलापों फल व प्रतिफल हूंद।  मनिख तै मानसिक अर शारीरिक व आध्यात्मिक रूप से स्वस्थ रौण  आवश्यक च अर  सुंदर  दिखेण  बि हमर अधिकार च।  सत्य च बिगरैल  की परिभाषा काल , स्थान व व्यक्ति का दगड़ परिवर्तित हूंद तो काल अनुसार हम तै बिगरैल  रौण  याने जिंदगी क वास्तविक रूप म रौण।
  योग हमर मानसिक व शारीरिक व आध्यात्मिक संतुलन वास्ता भौत इ  आवश्यक अंग च। 
योग शारीरिक स्तर पर रोग नाशक हूंद तो सुंदरता संरक्षक व वर्धक च।
योग मासिक धर्म आती संतुलन म सहायक च।
समग्र योग व आयुर्वेद  नियम अनुसरण   से जु न्यून बिगरैल  छन वो भौत बिगरैल  ह्वे  सकदन।
सयोग से मांस पेशियाँ शक्तिशाली हूंदन व झुर्री  न्यून आंदन।  सरैल ऊर्जावान/ चपल /फुर्तीला  रौंद। ऊर्जावान चपल सरैल सुंदरता वर्धक हूंद।
 योग से हमर खड़ रौणो  शैली बि  शक्तिशाली रौंद  जु  सुंदरता वर्धक च।
योग से त्वचा म लचीलापन रौंद  जु  सुंदरता कुण  आवश्यक च।
योग से मन म  दृढता   रौंदि  जु  सुंदरता बान    आवश्यक च।
योगाभ्यास अपण  शरीर क प्रकृति व गुरु की सलाह से ही करण  आवश्यक च।
तौळ झुकण  वलळ  अधोमुखश्वानासन , हस्तपादासन , शशांकासन , जन योग आसान  मुख क रक्त संचार वृद्धि करदन अर  मानसिक तनाव दूर करदन।
उष्ट्रासन , अर्ध मत्स्येंद्रासन , मार्जरासन , से रीढ़ हड्डी लचीली होंद ार वृद्ध आयु  चिन्ह देर से आंद।
विप्तिरीत करण मुद्रा , स्वर्गासन मुद्रा से मांश पेशियों म कसाव बण्युं  रौंद।
सूर्य नमस्कार , भुजंग आसान , शलभासन ,धनुषासन ,मत्स्यासन  बिठलरों स्वास्थ्य कुण  लाभदायी हून्दन  (किन्तु गुरु से पूछिक भैरों )  ।
सिंघासन जन आसन से लचीलापन बड़द अर मुख क मुख क बिगरैलपन  अबेर तक रौंद।
कपालभाति आसान से कांटी रौंद।
 प्राणायाम से  भौत सा लाभ हूंद।
कुछ मुद्रा खचेरी मुद्रा व माण्डुकी मुद्रा से झुर्री  न्यून हूंद।
सब आसान केवल वैद्य या गुरु की सलाह से इ  शुरू कारन भैरों।


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1


  मुख सुंदरता वास्ता कुछ  प्राकृतिक गुर
-
 बिठलरों तै बिगरैल  हूण ऊंको अधिकार च श्रृंखला -३
-
संकलन - भीष्म कुकरेती 
-
जथगा  ह्वे  साको मेक अप  से दूर रावो अर  ड्यारम मेक अप  उतार द्यावो।
सीण  से पैल  तो अवश्य ही मंतातो पाणिन मुख द्वावो कि  मेक अप  नि  रावो।   
 निर्द्वन्द मन इ सुंदरता वर्धक हूंद  तो घरम  या कार्यालय म  द्वंद   बचो । 
घाम से मुख बचाओ। 
 हम जु खांदा  स्यु  मुख  पर दिखे जै  सक्यांद।  तो फल , हरी भुजी अर अन्य प्राकृतिक भोजन खाओ।
जनक फ़ूड / अधिक तळ्यां, मैदा वळ   भोजन से दूर इ  रावो
नयाण -धुयाणम ध्यान द्यावो। रसायनिक स्नान से डोर रावो।
हल्दी , बेसन आदि क उबटन लगाओ।
परिपूर्ण नींद - कम से कम ८ घंटा  स्यावो।
परिपूर्ण पाणि प्यावो .
मुंहासा हटाणो  बान  प्राकृतिक औषध प्रयोग कारो . डाक्टर की सलाह ल्यावो।
 सुखी त्वचा , टेल पूर्ण त्वचा , पसीना वळ  त्वचा ,संवेदनशील त्वचा - त्वचा अनुसार  मेक आप व औषध प्रयोग कारो।
सात्विक जीवन शैली - चाहे नौकरी हो या घरम सात्विक जीवन शैली इ  सुंदरता वर्धक हूंद तो डाक्टर की सलाह से स्वास्थ्य वर्धक जीवन शैली अपणाओ
जनकि समय पर स्यावो , बीजो , खाओ , शारीरिक व्यायाम , योग आदि आदि।   
 जणगरु  पर भरवस  कारो। 



Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
       



     स्मार्ट, मोबाइल  फोन से भोजन फोटो कैसे लें : सरल तरीके

 स्मार्ट फोनन  भोजन छायाचित्र लीणो  कुछ ट्रिक 
(   पारम्परिक उत्तराखंड भोजन  व पाकविधि श्रृंखला )
-
रुसाळ - भीष्म कुकरेती
-
आज अधिसंख्य लोगों क बिंगणम ऐ  गे  बल फ़ूड प्रचार से क्षेत्र छवि सुधर हूंद तो लोग अपण अपण क्षेत्र का भोजन फोटो इंटरनेट का सोस्म मीडिया म पोस्ट करणा  रौंदन।  उत्तराखंडी बि  स्मार्ट फोन से  भोजन फोटो लेकि उत्तराखंडी भोजन तै प्रचारित करि  उत्तराखंड छवि वर्धन करणा  छन।  अच्छी बात च।  अब समौ  ऐ गे जब हम सब तै फ़ूड फोटोग्राफी का आधारभूत सिद्धांत व मोबाइल फोटोग्राफी का आधारभूत सिद्धांत की जानकारी लीण  इ  चयेंद। 
-
सबसे  पैल फ़ूड फोटोग्राफी का आधारभूत सिद्धांत -
१- भोजन आधार  सोचो - जनकि मेज को रंग , बुर्या या टेबल क्लॉथ कु  रंग अर तस्तरी क या प्याला रंग भोजन का संबंध म सुच - मेज , मेजपोश , प्लेट कोटला , कढ़ाई , गिलास, डाडु , चमच , गैस स्टोव , चुलु ,  आदि  का जै  भोजन की फोटो लीण  से संबंध मिलन चएंदन।  ध्यान दीण  कि  प्लेट आदि का रंग भोजन की वास्तविकता समाप्त नि  कर द्यावो या कमजोर नि कर द्यावो जन  सफेद मेजपोश , सफेद प्लेट अवश्य ही पिंडालू या पळयो का रंग तै कमजोर कारल।  भोजन उभरण  चैनेड ना कि  भोजन कंटेनर्स/भांड   उभरो।  भोजन अनुसार प्लेट्स आदि प्रयोग हूण चयेंद। याने कटलरी तै भोजन छवि लाभ मिलण  चयेंद। 
२- फ्लैश प्रयोग तभी कारो जब शैलीगत फोटो लीण  हो।  अनावश्यक फ्लैश प्रयोग नि  करण .
३ - कैमरा कोण चुनो -भोजन , का आकार , ऊंचाई , आयाम आदि ध्यान आवश्यक च।
४-  फ़ूड ऊंचाई क बड़ा म विशेषज्ञों रे जानो
५- भौत दैं  फोटो समिण  से ना  ऊंचाई से लीणम सही हूंद।
६- वातावरण बैक या वस्तु से भोजनम कथा लावो . जनकि  छाछ , पळ्यो  का निकट पारम्परिक पर्या , परोठी से पळयो क छवि कुछ ऑवर ह्वे  जाली।  चाय क प्याला बगल म पुरानी कितली या बिस्किट्स एक कथा उतपन्न करद अर  विशेष छवि  उतपन्न हूंद। 
७- भोजन क कम्पोजिसन पर ध्यान।
८-बैक   ग्राउंड पर ध्यान - फ़ूड की छवि नि   बिगड़ या   ापक उद्देश्य की छवि का प्रतिकूल नि  हो।  बैक ग्राऊंड  भोजन तै उभारण  वळ  हूण चयेंद।
९- जखम बिंडी  भोजन सामग्री हो उखम  एक हीरो फ़ूड तै महत्व द्यावो। 
१०- गार्निशिंग इन हूण  चयेंद  जो फोटो पर ध्यान खींचो  फर्निशिंग तत्व इन बि  नि  हूण  चएंद  कि  मुख्य भोजन गायब नि  ह्वे  जाव।
११ - फोटोग्राफी से पैल  भोजन पकाणो  विधि का steps  अर  फर्नीचर, इक्विपमेंट्स  आदि क बड़ा म पूरो ध्यान हूण चयेंद। 
-
 स्मार्ट फोन से फ़ूड फोटोग्राफी का गुर -
१- प्राकृतिक लाइट म फोटो ल्यावो।
२- छाया पर   ध्यान द्यावो
३- न्यूट्रल बैक ग्राउंड अधिक सफल हूंद - फ़ूड फोटोग्राफी म लाइट  बैकग्राउंड ,डार्क बैकग्राउंड या वुड बैकग्राउंड ही हूंदन।
४- हर स्टिक फोटो  लीण  से पैल  रंग संयोजन का बारा म स्वाचो। 
५- सही व प्रभावकारी कोण  का शोध /खोज आवश्यक च।
६- भोजन तै सही स्थान म लगाण  आवश्यक च।  (कल्पना करो अर  निर्णय ल्यावो ) भोजन  अवयव या सभी भोजन धरणम सफाई ध्यान हूण  चयेंद।
७- प्लेट्स म स्थान छ्वाडो  अर्थात एक भोजन दुसर पर नि  हो आदि आदि। भोजन भीड़ कम हूण चयेंद।
८- वातावरण , प्लेट आदि म अलंकरण सजावट को ध्यान रखण  आवश्यक च। 
९- फोटो खैंचण  से पैल  सोचो बल फोटो तै  अपण  कथा बयान करण  आवश्यक च। फोटो कथा बयान  नि  कारो तो नीरस फोटो मने  जांद।
१०- मानवीय कोण फोटो बी भौरो -जनकि  महिला हाथ , मर्द का हाथ आदि से कथा बणद  अर  फोटो नीरस नि  हूंद।
११- सरलता सफलता की कुंजी च।
 हभ्भयास  से ही धीरे धीरे पारंगत हूंद मनिख तो प्रसिद्ध सफों भोजन फोटो द्याखौ अर अभ्यास करदा  जावो एक दिन आप विशेषज्ञ ह्वे जैल्या ! 
लेख मौलिक  हूणो  गारंटी नि  दीन्दो। 
 भीष्म कुकरेती द्वारा भोजन फोटो लेने की तकनीक गढ़वाली में न, भोजन फोटो कैसे खींचें पर लेख, स्मार्ट फोन से भोजन फोटो कैसे  खींचे ट्रिक्स  ,  मोबाईल फोन का भोजन फोटो खींचना आसान व सरल है। 

Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
 
 
उत्तराखंड में टिफिन  बौक्स  /लंच बौक्स इतिहास

मुम्बई म डब्बा वालों इत्यास  अर  टिफिन को इत्यास
-
उत्तराखंड परिपेक्षम  पकयूं भोजन परिहवन  को इत्यास
पारम्परिक भोजन पाक शैली श्रृंखला
-
भीष्म कुकरेती
-
 इन नी  च बल आज इ   पकायुं भोजन तै एक स्थान बिटेन  दुसर  स्थान लीजाये जाणो  हो।  आज वर्तमान म  जै भांड पर पकायुं  भोजन परिहवन करे जांद वाई तै टिफिन या खाणा डब्बा बुल्दन . मुम्बई तो डब्बा वाला संस्कृति पर अनशन हूंदन .
 जातक कथाओं म यात्री  द्वारा  सत्तू  लिजाणो  चर्चा च।  गढ़वाल म त  ग्वाठम - हौळम पुटली  पर रुटि लिजाणो या जात्रा म बि  रुटि /सत्तु लिजाणो  सैकड़ों वर्ष पुराणो  रिवाज च। बांसै  /भ्यूंळै कंडी म जात्रा क भोजन धरणो  रिवाज गढ़वाल म सैकड़ों वर्ष से छौ किंतु इन बुले जांद कि मिलिट्री कमांडो    ओडा नोबुनेगा  (१५३४ -१५८२ ) न बेंटो  बॉक्स की खोज कार जां से वो अपण  किला म प्रत्येक सैनिक तै अलग से भोजन दे द्यावो।  अर  फिर यु बांसे कंडी म भोजन परिहवन संस्कृति सिल्क रोड / रेशम सड़क से सरा जग म पसरी। 
गढ़वाली कंडी  या जापानीज /चीनी बेंटो  बॉक्स की सबसे बड़ी कमी च यु तरीका सुखो भोजन (रुटि ,  स्वाळ , पक्वाड़ , सूखी सब्जी ,प्याज , फल आदि )  लिजाणो  त  ठीक च किन्तु तरीदार /पंद्यर साग, दाळ , पळयो  भातौ  कुण असहज  भांड  साबित ह्वे। 
अरब  देशोंम इनि सफरतास बुले गे अर  सोळविं  सदी क देन  माने गे (शायद ) यु बि भारतीय भोजन लिज़ाण वळ  उपकरण से प्रेरित ही छौ।
 एक सिद्धांत अनुसार भारत म  आधुनिक टिफिन  की प्रेरणा मंदिरों से मील।  भक्त लोग मंदिर भोग   या भोजन घौर  या धर्म शाला तक   लिजाणो  कुण  थाली फिर  एक ही आकार का कटोरा या फुळी एक का ऊपर एक धरे जांद छा अर  फिर डुडड़न बंधे जांद छा
 बंदरगाहों म बि  एक फुळी /घंटी मथि  हैंक घंटी धौरी  भोजन इना  उना  लिजाये  जांद  छौ। 
यूं  कुछ भारतीय भोजन परवहन तकनीक की प्रेरणा से भारत म १८८० लगभग टिफिन  बॉक्स निर्माण  शुरू ह्वे  बल। 

 आधुनिक काल को हिसाब से   धातु टिफिन बॉक्स को इतिहास भारत म ही शुरू ह्वे अर  मुख्यतः मुम्बई म १८८० का ध्वार।  पािल ब्रिटिश साब लोग अपण  घौर  ब्रिटेन  टिफिन बॉक्स म नास्ता लाण ौ बाण शुरू ह्वे।  सबसे पैल  पितळौ  टिफिन बॉक्स की शुरुवात ह्वे  कंतु गुजरती व राजस्थानी व दक्षिण भारतियों  भोजन आदत म इमली , , दही कढ़ी बि  शुमार छे तो पीतळ  धीरे धीरे असुविधाजनक लगण लग गे। 
मुम्बई व दक्षिण म टिफिन बॉक्स एकदम हिट ह्वे  गे।  श्रमिकों , अधिकारियों , व्यापरियों तै अपण  दगड़ लंच , डिनर लिजाण म सौंग  ह्वे  गे  तो टिफिन बॉक्स निर्माण बि  बढ़ गे।  भारत से प्रेरित हो टिफिन बॉक्स मलेसिया , सिंगापूर , बर्मा म बि  प्रसिद्ध ह्वे गे।
  टिफिन बॉक्स निर्माण से मंदिरों व होटलों से बीि  भोग व  भोजन  लिजाण   सौंग  ह्वे  गे।
एक समय टिफिन बॉक्स भेंट दीणो मुख्य उपकरण ह्वे  गे  छौ।  टिफिन बॉक्स आण  से दूर यात्रा म बड़ी  सुबिता  मील।
मुख्यतया टिफिन बॉक्स तीन डब्बा वळ  ही हूंद जख्म भैर चमच आदि टंगणो  सुविधा भी हूंद। 
 मुम्बई कि  बड़ी समस्या छे कि कर्मचारी कार्यालय या फैक्ट्री से दूर  रौंदन  तो सुबेर सुबेर ओफिस /फैक्ट्री कुण  घर से चलण शुरू करदन अर  इनमा  भोजन लिजाण  कठिन हूंद।  तो यीं  समस्या तै डिब्बावाले सेवा न समाप्त कार।  डब्बा वळ तुमर घर बिटेन  खाणों  डब्बा उठाओ अर  गंतव्य स्थान म छोड़  दींदन।  यु कार्य सामूहिक कार्य च।  सन 1890  म  माहदेव  हावजी बच्चे न टिफिन लिजाणो  सका शुरू कार अर  कुछ कर्मचारी यांकुण  दगड़म रखेन।  १९३० म यूनियन बण।  अब यु चेरिटेबल ट्रस्ट च।
अब टिफिन बॉक्सन धातु से प्लास्टिक म प्रवेश कर याल जांसे  न्य न्य आकर अब बाजार म उपलब्ध छन अब तो इलेक्ट्रिक टिफिन बि  उपलब्ध छन।
  उत्तराखंड म  कार्यालय या फैक्ट्री निकट हूण  से कर्मचारी लंच समय म घौर  ाँद छा तो टिफिन विक्री कम राई पर लगभग सं साठ  से ऐल्युमिनियम का टिफ़िन उत्तराखंड का शेरोन म शहुरु ह्वेन।  स्कूलों बि  छात्रों म टिफिन संभवतया १९८० लगभग प्रचलन बढ़। 
 या बात सब जाणदन कि  १९८० तक बि  हौळम  , गोठम  या स्थानीय यात्राम उतराखंड विशेषकर पहाड़ी क्षेत्र म टिफिन प्रचलन नि  ह्वे  छा।  टिफिन प्रचलन १९८० क बाद ही बढ़।
 टिफिन निर्माण मानवीय सभ्यता म एक मील का स्तम्भ च जैन मनिखों जिंदगी सरल व सुभीताजनक बणाई।  मेट्रो म , शहरों न बल्कि गावों म बि  आज तफिन उपयोग बढ़ गए हां  अब नया नया कंटेनर आकर समिण  आयी गेन जन पिजा डेलिवरी कुण कंटेनर , होटलों से भोजन डेलिवरी वास्ता विशेष कंटेनर ,  रेलवे म भोजन दीणो  सिस्टम आदि आदि।  भविष्य का टिफिन म अति खोज हवेली अर  आकलन नि  करे सक्यांद टिफिन बॉक्स कनो  होलु। 
Copyright @ Bhishma  Kukreti  २०२१
भारत में डब्बा /टिफिन संस्कृति उदय , मुंबई में डब्बावाला संस्कृति का पचलन , मुंबई में टिफिन , उत्तराखंड में कब टिफिन शुरू हुआ , उत्तराखंड में टिफिन बॉक्स प्रचलन की शुरुवात


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1
आयुर्वैदिक रोज हिप तेल त्वचा सुरक्षा हेतु
-
आयुर्वैदिक  रोजहिप तेल  मुखाक त्वचा  /चेहरा तै  प्रदूषण से बचांदो !
-
उत्तराखंड का पारम्परिक  आयुर्वैदिक औषध श्रृंखला
-
 भीष्म कुकरेती
-
आजकाल वातावरण म प्रदूषण भौत बढ़ गे।  प्रदूषण से मुख /चेहरा पर दाग , काळ धब्बा आदि  दिख्यान्दन।   तो  प्रदूषण से बचणो  तरीका बि  छन।  प्रदूष्ण रोधक म एक समाधान च रोज हिप तेल।   
रोज हिप तेल वास्तव म गुलाब का बीजों से निर्मित हूंद।  गुलाब जल व पत्तियों से निर्मित तेल से अलग ही  हूंद . I
ये तेल म  निम्न पशक तत्व छन -
विटामिन ई  .
विटामिन सी
बीता कैरोटीन
जु  पिग्मेंटेशन तै कम करण सहायक हूंदन।
विटामिन ई  नया  कोशिकाओं  (Cells )  तै पुनर्जीवन दीण म सहायक हूंद।
रोजहिप तेल म आवश्यक वसा अम्ल /फैटी ऐसिड हूंदन जु  रखो त्वचा तै लचीला व नम  ( म्वाइस्चराइजर ) बणान म मददगार छन। 
 रोज हिप तेल म विटामिन ए  स्किन टोनअप  करदो त  टक्सचर बेहतर ह्वे  जांद।
सूरज से नुकसान की भरपाई करद। 
रोज हिप तेल झुर्री व त्वचा म बुढ़ापा कम करदो। 
 रोजहिप तेल प्रयोग विधि -
मुख ध्वेका  प्रयोग  ही सही  प्रयोग च च। 
सीधा तेल त्वचा पर प्रयोग बि  ह्वे सकद।   मुख सुखणो  बाद मसाज करण  चयेंद। 
दुसर  तेल दगड़ बि  प्रयोग करे  सक्यांद।
दिनम  द्वी दैं  प्रयोग ह्वे  सकद। 
कुछ पर एलर्जी ह्वे  सकद  तो पैल  परखण आवश्यक च।
-
सूचना - जणगरु  सलाह आवश्यक च 
Copyright@ Bhishma Kukreti

 भारत म पारम्परिक औषध श्रृंखला
 


Bhishma Kukreti

  • Hero Member
  • *****
  • Posts: 18,808
  • Karma: +22/-1


  रुस्वड़/ किचन   साफ़/ व्यवस्थित  राखो अर  वजन घटाओ 
-
उत्तराखंड पारम्परिक भोजन/ रसोई विज्ञानं  श्रृंखला
-
रुस्वड़  साफ़ राखो अर  वजन घटाओ
-
संकलन - भीष्म कुकरेती
-
कोरनौल विश्व विद्यालय म एक अन्वेषण से पता हॉल बल किचन साफ़ रखण  व रसोई पुनर्व्यवस्थ्ति करण  से वजन कम करे सक्यांद   (डा।  ब्रेन वानसिक ,स्लिम बाई डिजाइन:माइंडलेस ईटिंग सोल्यूसन फॉर  एवरी डे लाइफ , २०० से अधिक किचन अध्ययन से खोज ह्वे )  ।
डा ब्रेन वानसिक की सलाह च बल हम बेहन्त बिन सुच्यां  खाण  वळ  जानवर छंवां  (मिंडलेस ईटर्स ) , डा ब्रेन न बिहेव्रियल सांस म खोज से सलह दे बल -
.
१- जी अधिक स्वास्थ्यकारी भोजन च वो समिण  हूण  चयेंद .
२- मोहक या प्रलोभक भोजन (जु  वजन बढ़ाओ या कम स्वास्थ्यकारी हो )  तै नजरों से दूर रखा कारो कि  कम से कम खाये जाय।
३- अस्त व्यस्त किचन बिलकुल नि  हूण  चयेंद।  अस्त व्यस्त किचन म बिंडी  खये  जयान्द। 
४-   रुस्वड़  तै मौज करणो  साधन नि  बणाओ। 
५-  एक मस्ट बड़ो पॅकेज भोजन खरीदण  बंद कारो तो वजन कम होलो (जब कम ख़याल ) जनकि  मक्खनका / आइसक्रीम बड़ा  डब्बा  ना अपितु छुट पैकेट। 
६- छुट चमच या कड़छी सही हूंद। जनकि  आइसक्रीम दीणो  छुट  चमच  हूण  चयेंद।
७- छुट गिलास या प्याली  हूण  चयेंद।
८-  खाणक  समिण  नि  धारो (जनकि डाइनिंग टेबल म धर्युं  रौंद ) बल्कणम चुल्ल या भीतर बिटेन लैक  परोसण  चयेंद।  समिणम धर्युं  भोजन १९ % अधिक खाये जांद।
९- खांद  दैं  दुसर  कार्य कतै  नि करण  जन टीवी दिखण , गप्प मरण , फोन पर बात करण , समाचार पढ़ण आदि नि  करण  चयेंद किलैकि खांद  दैं  टीवी दिखण , गप्प मरण , फोन पर बात करण , समाचार पढ़ण से अधिक खाये जयांद  .
 स्वच्छ/  सुव्यवस्थित किचन से २ -३ किलो वजन कम ह्वे सकद। 

Copyright@ Bhishma Kukreti

 डाक्टर की सलाह  रसोईघर  व्यवस्थित रखिये और स्वस्थ रहिये , डाक्टर की सलाह रसोईघर व्यवस्त रखिये व वजन घटाइए , स्वच्छ/  सुव्यवस्थित किचन से २ -३ किलो वजन कम


 

Sitemap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22